- Niemal wszycy dostali w Niemczech Zachodnich status „oczyszczonych”. Dzięki temu mogli się zatrudnić w administracji państwowej i zachować prawo do emerytury za lata wojenne – mówi prof. Frank McDonough, historyk z Liverpool John Moores University, autor książki „Gestapo: mit i rzeczywistość hitlerowskiej tajnej policji”. – Niektórzy byli gestapowcy zostawali w RFN komendantami, ok. 10 proc. z nich dostało posady w policji kryminalnej. Z pracą w Gestapo nie wiązało się w RFN żadne piętno i nie była to bariera w poszukiwaniu pracy. Bardzo niewielu gestapowców zostało ukaranych za swoje zbrodnie.
Gestapo zostało po wojnie uznane przez niemieckie prawo za „organizacją przestępczą” odpowiedzialną za popełnianie zbrodni przeciwko ludzkości. Dlatego początkowo mogło się wydawać, że oprawcy w czarnych płaszczach zostaną pociągnięci do odpowiedzialności przez niemiecki wymiar sprawiedliwości. Teoretycznie powojenny proces rehabilitacji funkcjonariuszy hitlerowskiego aparatu państwowego miał nie dotyczyć gestapowców. Bardzo szybko jednak Niemcy Zachodnie otworzyły byłym członkom hitlerowskiej tajnej policji kilka furtek. Jedną z nich było to, że wszyscy ci, którzy przed 1933 rokiem pracowali w niemieckiej policji, a następnie zostali przeniesieni do Gestapo, wciąż mogli uzyskać oczyszczenie. Furtka ta dotyczyła lwiej części byłych gestapowców.
W naturalny sposób sytuacja byłych gestapowców wyglądała zupełnie inaczej w NRD. Komuniści – co do zasady – eliminowali byłych funkcjonariuszy nazistowskiego aparatu terroru. To miękkie lądowanie, jakie RNF zapewniło byłym gestapowcom, było skrzętnie wykorzystywane przez komunistyczną propagandę – władze NRD przygotowały nawet specjalną „listę wstydu”, na której znalazło się 297 nazwisk byłych gestapowców pełniących eksponowane stanowiska w zachodnioniemieckiej policji.
Czytaj też:
Byłam ofiarą doktora Mengelego
Dlaczego Niemcy Zachodnie nie były generalnie zainteresowane ściganiem morderców z Gestapo? Jednym z powodów było to, że – wbrew obiegowym opiniom będącym dziś bardzo na rękę Niemcom – gestapowcy nie za bardzo zaleźli za skórę niemieckiemu społeczeństwu. Nie sposób przecież powiedzieć, żeby niemiecka tajna policja – w przeciwieństwie do choćby NKWD - sterroryzowała własne społeczeństwo
– Niemcy nie bali się Gestapo. Większość niemieckiego społeczeństwa czuła wręcz, że jest to instytucja, której można w pełni ufać – podkreśla prof. Frank McDonough. I dodaje: – Przyjęło się sądzić, że Gestapo było olbrzymią organizacją, która ściśle kontrolowała całe niemieckie społeczeństwo. To wszystko mity. Gestapo nie znało granic brutalności w zwalczaniu komunistów lub innych osób uznanych za wrogów państwa, ale zwykli Niemcy byli traktowani zupełnie normalnie, z szacunkiem.
Ze ścisłego kierownictwa niemieckiej tajnej policji tylko Ernst Kaltenbrunner, w l. 1943-45 szef RSHA (Głównego Urzędu Bezpieczeństwa Rzeszy, który nadzorował Gestapo) został osądzony i ukarany – powieszono go w 1946 roku. Himmler otruł się w maju 1945 roku w brytyjskim areszcie, a Heydrich, poprzednik Kaltenbrunnera zmarł trzy lata przed zakończeniem wojny (w wyniku zamachu). Z kolei Heinrich Müller, w l.1939-45 szef Gestapo, najprawdopodobniej zginął w maju 1945 roku w Berlinie. Jego ciała nie udało się jednak odnaleźć, co do dziś jest źródłem spekulacji. Część badaczy twierdzi nawet, że Müllerowi udało się uciec po wojnie do Ameryki Południowej.
Niemiecki wymiar sprawiedliwości nadzwyczaj łagodnie potraktował również Wernera Besta, nazistowskiego ideologa, człowieka nr 3 w Gestapo, zaraz po Himmlerze i Heydrichu. Best, pełniący równolegle funkcję kierownika Wydziału Prawa Policyjnego na Uniwersytecie w Berlinie, opublikował w 1940 roku swoją książkę pt. „Niemiecka Policja”. Stała się ona swego rodzaju „biblią” dla gestapowców. Napisał w niej wyraźnie, że „tak długo jak policja wykonuje wolę przywództwa, działa legalnie”.
M.in. to tłumaczy dlaczego funkcjonariusze w czarnych płaszczach działali z takim sadyzmem. Po prostu nie musieli się silić na stwarzanie jakichkolwiek pozorów legalności.
Besta wielokrotnie stawiano przed sądami, ale jego ofiary nigdy nie doczekały się sprawiedliwości. Człowiek nr 3 w Gestapo twierdził, że hitlerowska tajna policja było zwykłą policją, a on jedynie „wykonywał rozkazy”. W 1972 roku Niemcy zwolnili go z aresztu z powodów zdrowotnych. Następne 17 lat swojego życia Best spędził na pomocy swoim byłym kolegom z SS i Gestapo. Po wyjściu na wolność nie mógł narzekać na poziom życia - świetnie zarabiał jako doradca ds. prawnych jednego z czołowych niemieckich koncernów. Naczelny ideolog „czarnych płaszczy” zmarł w 1989 roku.