Umieszczenie sondy Wenera na powierzchni Wenus i zebranie przez nią materiałów potrzebnych do badań nad tą planetą to jeden z największych sowieckich sukcesów w okresie wyścigu kosmicznego, jaki miał miejsce w czasie zimnej wojny.
Program Wenera
Pierwsza sowiecka próba umieszczenia sondy Wenera na powierzchni Wenus odbyła się 4 lutego 1961 roku, ale sonda ta nie opuściła nawet orbity Ziemi. Tej porażki oficjalnie nie ogłoszono, gdyż nie wpisywała się, rzecz jasna, w propagandę sukcesu, jaką uprawiał Związek Sowiecki. Nieudany projekt został określony jako wystrzelenie „ciężkiego satelity”.
Kolejne dwie sondy – Wenera 1 i Wenera 2 – opuściły ziemska orbitę, lecz z powodu błędnych obliczeń, przeleciały obok Wenus w zbyt dużej odległości.
Pierwszą sondą, która dotarła do powierzchni Wenus była Wenera 3 (1 marca 1966), lecz z racji tego, iż nie przewidywano jej lądowania (miała tylko zbadać atmosferę Wenus), nie wyposażono jej w mechanizmy odpowiedzialne za lądowanie, co spowodowało, że sonda uległa zniszczeniu podczas uderzenia w planetę. Choć misja Wenera 3 nie dostarczyła żadnych danych, wiedziano już, że na Wenus można dotrzeć i dalsze badania kontynuowano.
Półtora roku później w stronę Wenus wyruszyła sonda Wenera 4, lecz uległa awarii podczas przemierzania wenusjańskiej atmosfery. Sowieci twierdzili początkowo, że sonda dotarła do powierzchni planety, lecz materiał naukowy zebrany przez amerykańską sondę Mariner 5 wskazywał, że Sowieci blefowali, a ich sonda nie mogła dotrzeć nieuszkodzona do powierzchni Wenus. Choć Wenera 4 faktycznie uległa uszkodzeniu, zdołała przesłać jeszcze dane dotyczące atmosfery Wenus (były to pierwsze dokładne informacje na jej temat).
Modyfikacja programu Wenera
Atmosfera Wenus jest dużo gęstsza i bardziej gorąca niż na Ziemi. Temperatura przy powierzchni planety wynosi około 467 stopni Celsjusza, a ciśnienie 93 bary, co odpowiada ciśnieniu, jakie na Ziemi występuje na głębokości około jednego kilometra pod powierzchnią wody. Tak duże ciśnienie powoduje, że sonda po osiągnięciu powierzchni Wenus mogła zostać po prostu zgnieciona.
Kolejne sondy, Wenera 5 i Wenera 6 miały wyrzucić część ładunku przed wejściem w wenusjańską atmosferę, po czym opadać powoli na spadochronach ku powierzchni. Liczono, że sondy będą zbierać dane przez około 50 minut, zanim wyczerpią się baterie.
Pierwszą sondą, która dotarła do powierzchni Wenus i przetrwała lądowanie była Wenera 7. Tę sondę specjalnie przebudowano, aby zdołała wytrzymać ogromny nacisk wenusjańskiego ciśnienia oraz kilkusetstopniowe temperatury.
Wenera 7 została wystrzelona w sierpniu 1970 roku, a dotarła do Wenus 15 grudnia 1970 roku. Tuż przed lądowaniem uległa awarii, przez co ze stosunkowo dużą prędkością uderzyła o powierzchnię planety, ale mimo to przetrwała. Sonda zbierała i przesyłała dane przez 23 minuty. Kolejna sonda z serii Wenera o numerze 8 wylądowała na Wenus w 1972 roku.
Program Wenera w dalszych latach i dziś
W następnych latach Sowieci ulepszali program Wenera tworząc sondy od numeru 9 do 12. Wyposażono je w aparaty, które dostarczyły na Ziemię fotografię planety. Sondy Wenera 13 i 14 zostały zmodyfikowane jeszcze bardziej. Dodano im mikrofony, wiertło i sejsmometr oraz urządzenie do rejestrowania wyładowań elektrycznych. W 1983 roku powstały jeszcze sondy o numerach 15 i 16, których zadaniem było zbadanie gęstej atmosfery przysłaniającej powierzchnię Wenus.
Aktualnie Rosja wciąż pracuje nad ulepszeniem programu Wenera. W planach jest wystrzelenie sondy Wenera-D, co ma nastąpić w 2029 roku
Czytaj też:
NASA odpowiedzią na psa Łajkę. Podbój kosmosu i zimna wojnaCzytaj też:
SALT, zimna wojna i ograniczenie zbrojeń. Na co liczyły USA i ZSRS?Czytaj też:
Piąteczek w gronie znajomych? Nie w Związku Sowieckim! Ciągły tydzień pracy eksperymentem komunistów