Najsłynniejszą listę najbogatszych ludzi świata każdego roku publikuje Forbes. Choć rosyjscy oligarchowie nie znajdują się na szczycie tej listy, to i tak dysponują wieloma miliardami dolarów i ogromnymi wpływami. Ich majątki rozproszone są po całym świecie. Posiadają luksusowe posiadłości w najdroższych miejscach na ziemi, jachty i prywatne samoloty. Ich biznesy są najczęściej ściśle związane z polityką, jaką Federacja Rosyjska od lat prowadzi.
Przyjrzyjmy się postaciom kilku najbogatszych Rosjan. Kim są rosyjscy oligarchowie?
1. Aleksiej Mordaszow
Jego majątek oceniany jest na ponad 29 miliardów dolarów. Znajduje się na 51. miejscu na liście Forbes'a. Mordaszow urodził się w 1965 roku w Czerepowcu. Ukończył Państwowy Uniwersytet Inżynieryjno-Ekonomiczny w Sankt Petersburgu, pracował w Kombinacie Metalurgicznym w Czerepowcu, w którym, w roku 1992 został dyrektorem do spraw finansowych i ekonomicznych. Stopniowo odsuwał innych od wpływów na przedsiębiorstwo. W 1996 roku został dyrektorem firmy, która zmieniła nazwę na Siewierstal. Jest współwłaścicielem w spółce TUI Group (znana branża turystyczna). Posiada także udziały w państwowych kanałach telewizyjnych w Rosji: w Piątym i w Pierwszym Kanale.
Po ataku Rosji na Ukrainę Mordaszow znalazł się na liście rosyjskich oligarchów objętych sankcjami przez Unię Europejską. Jako jeden z nielicznych wypowiedział się (choć ostrożnie) przeciwko wojnie na Ukrainie. „To straszne, że giną Ukraińcy i Rosjanie, że ludzie cierpią, a gospodarka się załamuje. Musimy zrobić wszystko, co konieczne, aby w najbliższej przyszłości znaleźć wyjście z tego konfliktu i zatrzymać rozlew krwi, aby pomóc dotkniętym nim ludziom, odbudować swoje życie” – mówił Mordaszow w rozmowie z rosyjską stacją radiową RBK.
2. Władimir Potanin
Majątek Potanina Forbes szacuje na 27 miliardów dolarów. Znajduje się na 55 miejscu na liście. Urodził się w 1961 roku. Zbił majątek na „reformach” reprywatyzacyjnych w czasach prezydentury Borysa Jelcyna. Jest właścicielem firmy Interros, konglomeratu posiadającego duże udziały w górnictwie, przemyśle metalurgicznym, energetyce, finansach i nieruchomościach. Jego firma posiada aktywa m.in. w firmach Norylsk Nikiel czy Polyus (wydobycie złota).
Kilka dni temu Potanin wyraził obawy, że wojna Rosji na Ukrainie i nałożone przez to sankcje na jego kraj, cofną go do 1917 roku. Według niego konfiskata majątku zagranicznych firm opuszczających Rosję z powodu jej napaści na Ukrainę wywoła totalną utratę zaufania i doprowadzi do tego, że kraj przez dekady nie będzie uważany za miejsce bezpieczne dla inwestycji – podaje Reuters.
3. Władimir Lisin
Z majątkiem wycenionym na 26 miliardów dolarów znalazł się na 59. miejscu listy Forbes’a. Urodzony w 1956 roku. Jest prezesem i większościowym udziałowcem firmy Novolipetsk (NLMK), jednej z czterech największych firm produkujących stal w Rosji. Władimir Lisin dostał swoją pierwszą pracę w 1975 roku jako mechanik w sowieckiej kopalni węgla. Po studiach na Syberyjskim Instytucie Metalurgicznym pracował jako brygadzista spawacz. Bogacić zaczął się na początku lat 90. W 1996 roku został członkiem rady dyrektorów Novolipetsk Steel (NLMK), a od 1998 roku jej przewodniczącym. Ponadto Lisin ma udziały w Morskim Porcie w Sankt Petersburgu i Morskim Porcie Handlowym Tuapse.
Po rozpoczęciu rosyjskiej wojny na Ukrainie, Władimir Lisin wystosował list do swoich pracowników, który przytoczyła Agencja Reutera. Lisin stwierdził w nim, że śmierć ludzi na Ukrainie to tragedia, którą trudno usprawiedliwić. Rosyjski miliarder wezwał do pokojowego, dyplomatycznego rozwiązania konfliktu.
4. Vagit Alekperov
Posiada około 25 miliardów dolarów. Znajduje się na 70 miejscu listy Forbes’a za rok 2021. Urodzony w 1950 roku w Baku. Jest azerbejdżańskim biznesmenem i prezesem wiodącej rosyjskiej firmy naftowej LUKOIL. Wcześniej pracował jako pierwszy wiceminister przemysłu naftowego i gazowego ZSRS (w latach 1991-1992). LUKOIL jest jednym z największych koncernów naftowych na świecie, z rezerwami ustępującymi tylko ExxonMobil. LUKOIL był pierwszą rosyjską firmą, która przejęła firmę amerykańską. W listopadzie 2000 roku LUKOIL nabył Getty Petroleum Marketing i jego 1300 stacji benzynowych w Stanach Zjednoczonych.
5. Leonid Mikhelson
Jego majątek szacuje się na niecałe 25 miliardów dolarów. Urodzony w 1955 roku w Kaspijsku. Jest dyrektorem generalnym, prezesem i głównym udziałowcem rosyjskiej firmy gazowej Novatek, pełni funkcję Przewodniczącego Rady Dyrektorów ZAO SIBUR oraz zasiada w Radzie Nadzorczej Rosyjskiego Banku Rozwoju Regionalnego OAO. SIBUR to firma zajmująca się przetwarzaniem gazu i petrochemią, prowadząca 26 zakładów produkcyjnych w całej Rosji. Fundacja Mikhelsona „VAC” promuje współczesną sztukę rosyjską i ma międzynarodowe powiązania, m.in. z New Museum w Nowym Jorku oraz Muzeum Tate i galerią Whitechapel w Wielkiej Brytanii.
6. Gennady Timczenko
Majątek wart 22 miliardy dolarów plasuje go na 78. miejscu najbogatszych ludzi na świecie. Urodzony w 1952 roku. Timczenko był bliskim przyjacielem Władimira Putina od wczesnych lat 90. W 1991 roku Putin udzielił mu licencji na eksport ropy. Timczenko założył wówczas firmę Gunvor, która zajęła się eksportem wartej miliardy dolarów rosyjskiej ropę. Timczenko jest też właścicielem prywatnej grupy inwestycyjnej Wołga Group, która jest głównym udziałowcem gazowego giganta Novatek. Ma obywatelstwo rosyjskie, fińskie i armeńskie.
7. Aliszer Usmanow
Jego majątek jest wart 18,4 miliarda dolarów. Znajduje się na 99 miejscu listy Forbes’a. Urodzony w 1953 roku. Usmanow prowadzi interesy w różnych branżach, takich jak metale szlachetne, wydobycie żelaza, produkcja stali, wydobycie gazu ziemnego. Najważniejszą firmą Usmanowa jest Metalloinvest. W skład tego holdingu wchodzą firmy związane z wydobywaniem metali szlachetnych, produkcją stali i jej dystrybucją. Usmanow jest też prezesem Gazprominvestingholdings, spółki, która przeprowadza inwestycje i transakcje dla Gazpromu.
8. Andriej Melniczenko
Majątek oceniany jest na około 18 miliardów dolarów (105 miejsce na liście Forbes’a). Urodzony w 1972 roku. Melniczenko jest założycielem firmy produkującej nawozy EuroChem Group oraz spółki węglowej SUEK. Był dyrektorem wykonawczym w obu spółkach do 9 marca 2022 roku, kiedy z tych funkcji zrezygnował. Jest większościowym właścicielem Morskiego Portu Handlowego Murmańsk.
9. Pawieł Durow
Jego majątek to 17 miliardów dolarów. Durow urodził się w 1984 roku i jest przedstawicielem młodego pokolenia rosyjskich oligarchów. Durow często nie zgadza się z polityką Kremla, a od 214 roku nie mieszka w Rosji. Miliardów dorobił się jako właściciel portalu społecznościowego VK oraz aplikacji Telegram Messenger. 16 kwietnia 2014 roku Durow odmówił przekazania danych ukraińskich demonstrantów rosyjskim agencjom bezpieczeństwa i zablokowania profilu Aleksieja Nawalnego na VK, twierdząc, że jest to niezgodne z prawem. Wyjechał wówczas z Rosji i uzyskał obywatelstwo Saint Kitts i Nevis.
W marcu 2022 roku, po rozpoczęciu przez Rosję wojny na Ukrainie w mediach społecznościowych zamieścił wpis: „9 lat temu broniłem prywatnych danych Ukraińców przed rosyjskim rządem – straciłem firmę i dom. Teraz zrobiłbym to ponownie bez wahania”.
10. Sulejman Kierimow
Majątek szacowny na około 16 miliardów dolarów plasuje go na 124 miejscu na liście Forbes’a. Kieromow urodził się w 1966 roku. Do polityki wszedł w latach 90. XX wieku. Do 1999 roku przejął kontrolę nad Nafta Moskwa, byłym państwowym handlowcem ropy naftowej. Po 2000 roku stał się jednym z udziałowców Gazpromu i Sbierbanku. Oprócz związków z Putinem, znane są jego kontakty z czeczeńskim samozwańczym przywódcą Ramzanem Kadyrowem.