Wiceminister kultury Magdalena Gawin tłumaczyła w TVP Info, że Gusen to drugie po Katyniu najważniejsze miejsce eksterminacji polskiej inteligencji w Europie. Jak podkreśliła, sposób upamiętnienia martyrologii Polaków na terenie Austrii "bardzo odbiega od jakichkolwiek standardów".
KL Mauthausen został założony w sierpniu 1938 r., a Gusen – w grudniu 1939 r. Dla Polaków wyjątkowe znaczenie mają trzy obozy Gusen, które zbudowano z myślą o zagładzie polskiej inteligencji. Większość więźniów obozów Gusen stanowili Polacy, głównie deportowani w ramach akcji "Inteligenzaktion". Pod koniec 1944 r. do Gusen trafiło również wielu powstańców warszawskich. Historycy szacują, że w całym systemie obozowym zginęło ok. 35 tysięcy Polaków.
Po wojnie pozostałości po Gusen w dużej mierze zniszczono, a część terenu trafiła pod zabudowę mieszkalną. Dziś w miejscu głównej bramy obozu stoi prywatna willa. W grudniu 2016 r. dzięki staraniom ministerstwa kultury plac apelowy w Gusen został objęty ochroną konserwatora zabytków.
Obóz funkcjonował do chwili wyzwolenia przez armię amerykańską, czyli do 5 maja 1945 r. – Auschwitz był obozem koncentracyjnym II kategorii. Gusen był obozem cięższym, obozem III kategorii, średnia przeżycia wynosiła tam dwa miesiące – tłumaczyła Gawin, która w najbliższą sobotę, 6 maja, weźmie udział w obchodach 72. rocznicy wyzwolenia obozu i spotka się z byłymi więźniami.
W poniedziałek, 8 maja, w Instytucie Polskim w Wiedniu wiceminister kultury otworzy międzynarodową konferencję "ZABIJANIE INTELIGENCJI. Europejskie elity intelektualne pod okupacją niemiecką, 1939-1945”, którą organizuje Ośrodek Badań nad Totalitaryzmami im. Witolda Pileckiego.