Mahomet urodził się w Mekce. Data jego przyjścia na świat nie jest znana. Wielu trudności nastręcza przedstawienie jego biografii, gdyż nie wiadomo, jak wiele prawdy o życiu proroka przekazuje Koran, którego data powstania jest zresztą niepewna.
Do opowieści o życiu Mahometa zalicza się, oprócz Koranu, kilka typów źródeł. Najbardziej „oficjalną” jest sira, czyli po prostu biografia proroka. Oprócz siry, która nie jest pełnym przekazem, wyróżnia się: maghazi, czyli dzieła opowiadające o kampaniach wojennych Mahometa; hadisy, które przekazują powiedzenia Mahometa lub słowa dotyczące jego osoby; tafsiry, czyli komentarze do Koranu, które przekazują jego oryginalną interpretację.
Jak zwracają uwagę badacze zajmujący się historią islamu, najwcześniejsze źródła dotyczące życia Mahometa pochodzą dopiero z połowu VIII wieku, a więc powstały ponad sto lat po śmierci proroka, co na pewno pozostało nie bez wpływu na prawdziwość przekazywanych informacji.
Biografia Mahometa
Mahomet jest imieniem spolszczonym. Właściwe imię proroka to: Muhammad ibn Abd Allah ibn Abd al-Muttalib. Imię Muhammad w języku arabskim oznacza „sławiony, wychwalony”. W tradycji islamskiej Mahometa nazywa się także niekiedy Ahmad, co znaczy „jeszcze bardziej wychwalony”. Historycy nie mają pewności, czy prorok rzeczywiście po narodzinach otrzymał imię Muhammad. Być może jest to imię, które przybrał później lub zostało mu nadane przez jego ludzi. Istnieje hipoteza, że w młodości Muhammad mógł nazywać się Amin, które było imieniem nadanym po matce.
Ojcem Mahometa był Abd Allah ibn Abd al-Muttalib, a matką Amina bint Wahb. Ojciec wywodził się z rodu Haszymitów należącego do jednego z ważniejszych rodów w Mekce. Historycy nie mają żadnej wiedzy na temat daty narodzin Mahometa. Przypuszcza się, że przyszedł on na świat pomiędzy rokiem 550 a 570.
Ojciec Mahometa zmarł przed jego narodzinami, a matka, kiedy miał 6 lat. Wychowaniem przyszłego proroka zajął się jego dziadek, a kiedy ten umarł, opiekę nad dzieckiem przejął stryj Abu Talib. Był on bogatym kupcem. Być może Mahomet brał udział w jego wyprawach handlowych.
Mając 25 lat poślubił 40-letnią wdowę Chididżę. Miała ona kilkoro dzieci z poprzedniego małżeństwa. Również ze związku z Mahometem narodziło się kilkoro dzieci. Najsłynniejszym ich potomkiem była Fatima, której mężem został w przyszłości Ali.
Około 610 roku Mahomet miał doznać pierwszego objawienia. Stało się to w grocie na górze Hira w pobliżu Mekki. Wydarzenie to określa się jako „Noc objawienia”. Wówczas Mahometowi miał ukazać się archanioł Gabriel. Spotkanie z archaniołem miało później powtarzać się jeszcze wiele razy.
Mahomet, za namową żony Chadidży, ogłosił publicznie swoje objawienie i wystąpił jako prorok i wysłannik Boga. Mówił, że głoszona przez niego religia jest „oczyszczoną z błędów” religią Abrahama (chrześcijaństwo i judaizm były Mahometowi dość dobrze znane), uznawanego za ojca religii monoteistycznych.
Mahomet głosił monoteizm i wiarę jednego Boga - Allaha, mówił o istnieniu Sądu Ostatecznego, kiedy każdy człowiek zostanie osądzony za swoje czyny. Wskazał, że podstawowymi obowiązkami każdego muzułmanina jest modlitwa oraz pomoc ubogim.
Głoszone przez Mahometa hasła równości wszystkich ludzi wobec Allaha spotkały się ze sprzeciwem arystokracji w Mekce. Mahomet zaczął ponadto atakować kult bożków, jaki miał miejsce przy świętym kamieniu w sanktuarium Al-Kaby. Początkowo samemu Mahometowi nie groziło jednak w Mekce większe niebezpieczeństwo, gdyż chroniło go pochodzenie: ród Haszymitów był ważny i bogaty, i należało się z nim liczyć. Sytuacja zmieniła się po śmierci stryja Mahometa, Abu Taliba, który dotąd obejmował go protekcją. Mniej więcej w tym czasie (około 619 rok) zmarła też jego żona Chadidża.
24 września 622 roku Mahomet opuścił Mekkę i wyjechał do Madinat an-Nabi, które to miasto w spolszczonej wersji określa się jako Medynę. Wyjazd ten nazywany jest hidżrą. W islamie jest to początek ery muzułmańskiej.
W Medynie
W Medynie powstał pierwszy meczet. Mahomet szybko zyskiwał tam popularność stając się przywódcą nowej wspólnoty, a z czasem wodzem całej Medyny.
W 623 roku Mahomet rozpoczął pierwsze podboje. Zaczynał od napadów na kupieckie karawany idące z Mekki. Z czasem zaczęło dochodzić do bitew, a ludzie Mahometa zajmowali kolejne wioski. W 627 roku doszło do dużego starcia (zwanej Bitwą Rowów) pomiędzy Medyną i Mekką, w której Mekka poniosła druzgocącą porażkę.
Pomiędzy walkami z Mekką, Mahomet próbował nawracać zamieszkujących okoliczne tereny Żydów (dysponujących zresztą sporymi majątkami). Jednak tylko nieliczni Żydzi przeszli na islam. Oporni byli prześladowani przez Medyńczyków oraz zabijani z rozkazu Mahometa.
W kolejnych latach muzułmanie pod wodzą Mahometa rozszerzali swoje wpływy. Niektóre miejscowości podbijano siłą, a niekiedy miejscowi władcy podporządkowywali się nowemu władcy dobrowolnie.
W roku 628 Mahomet udał się z pokojową pielgrzymką do Mekki, gdzie chciał dokonać rytualnego okrążenia świętego kamienia. Wtedy to pomiędzy Medyną i Mekką doszło do podpisania dziesięcioletniego pokoju. Pielgrzymka Mahometa odbyła się także rok później. Do dzisiaj rytuał ten jest praktykowany przez wyznawców islamu. Jednym z obowiązków każdego muzułmanina jest przynajmniej raz w życiu udać się na pielgrzymkę do Mekki.
W 630 roku Mahomet, pomimo podpisanego pokoju, zajął zbrojnie Mekkę. Opór stawiało niewielu. Ci, którzy sprzeciwiali się wpływom nowej religii zostali zabici. Mahomet porozbijał stojące w mieście figurki bożków.
Przeciwko Mahometowi powstało wówczas plemię Sakif oraz Hawazin. Niedługo później doszło do bitwy, w której armia proroka pokonała przeciwników. Wielu z nich przeszło na stronę Mahometa. Wpływy islamu rozszerzały się z miesiąca na miesiąc – do Medyny, gdzie mieszkał Mahomet przybywały liczne poselstwa oddające swoje ziemie w ręce proroka. Nie wszyscy od razu przyjmowali islam, ale godzili się na władzę Medyny jedynie pod względem politycznym. Początkowo Mahomet nie prowadził „krucjaty” mającej na celu nawrócenia wszystkich pogan, lecz sukcesywnie rozszerzał swoje panowanie. W końcu pod jego władzą znalazł się cały Półwysep Arabski.
Mahomet dopiero z czasem zaczął nadawać swojej religii kształt oraz określać zasady, jakimi ma się kierować. Nie wszystkie nakazy i zalecenia pojawiły się od razu. Aby odróżnić islam od judaizmu, świętym dniem został piątek (a nie sobota). Miesiącem postu został ramadan. Modlono się będąc zwróconym w stronę Mekki (a nie Jerozolimy). Istniejący w czasach pogańskich zwyczaj pielgrzymowania do świętego kamienia w Mekce zachowano – według Koranu umieścił go tam bowiem Abraham. Teren wokół Al-Kaby (kamienia) stał się haram, czyli miejscem zakazanym dla nie-muzułmanów.
Mahomet zmarł 8 czerwca 632 roku w Medynie. Choć miał czternaście żon (najsłynniejsze to Chadidża i A’isza, córka Abu Bakra), to nie zostawił męskiego potomka, ani nie wskazał, kto ma być jego sukcesorem.
Część muzułmanów następcą Mahometa uznała męża Fatimy, Alego. To stronnictwo nazwano z czasem szyitami. Współcześnie najwięcej szyitów zamieszkuje Iran, a także Irak, Liban i Azerbejdżan.
Bezpośrednio po śmierci Mahometa trzech jego towarzyszy: Abu Bakr, Umar i Abu Ubajda wybrali pierwszego kalifa, czyli następcę proroka. Został nim Abu Bakr, lecz jego władzę uznało tylko kilka miast, w tym Mekka i Medyna. Choć po śmierci proroka doszło do walk i licznych rozłamów, to islam przetrwał ten najtrudniejszy okres, a z czasem zaczął rozszerzać swoje wpływy w wyniku podbojów i często siłowego nawracania podbitych ludów. Muzułmanie uznający władzę Abu Bakra oraz kolejnych kalifów określani są jako sunnici. Stanowią oni współcześnie na świecie muzułmańską większość.
Według późniejszych tradycji ludowych Mahomet odbył „niebiańską podróż” do Jerozolimy, do której poniósł go jego koń Burak. Tam prorok miał znaleźć się na Wzgórzu Świątynnym, gdzie uczestniczył w modlitwie wraz z wcześniejszymi prorokami. Po tym wydarzeniu Mahomet miał zostać wzięty do siódmego nieba. W miejscu, gdzie miało dojść do wniebowstąpienia proroka postawiono pod koniec VII wieku meczet ze złotą kopułą, zwany Kopułą na Skale. Jest to jedno z najświętszych miejsc islamu. Przez to także Jerozolima jest, po Mekce i Medynie, jednym ze świętych miast dla muzułmanów.
Czytaj też:
Małoletnia żona Mahometa, która na wieki zdecydowała o pozycji kobiet w islamieCzytaj też:
Czyngis-chan – imperium od Moskwy do PekinuCzytaj też:
Gdzie są ich groby? Dziewięć zaginionych miejsc pochówku