Pielgrzymka papieża Jana Pawła II na Ukrainę zaczęła się 23 czerwca 2001 roku. W czasie swojej wizyty odwiedził Kijów i Lwów. W mszach świętych odprawionych przez papieża uczestniczyło się nawet 2 miliony ludzi.
Jan Paweł II na Ukrainie
Wizyta papieża Polaka na Ukrainie była w pewien sposób wyjątkowa. Była to pierwsza wizyta głowy Kościoła Katolickiego na terytorium uznawanym przez Rosyjską Cerkiew. Hierarchia Ukraińskiej Cerkwi Prawosławnej Patriarchatu Moskiewskiego, która ówcześnie sprawowała zwierzchność nad Ukrainą, była przeciwna przyjazdowi Jana Pawła II na Ukrainie i bojkotowała wszystkie nabożeństwa i spotkania z papieżem.
Papież przybył 23 czerwca 2001 roku do Kijowa, gdzie powitał go m.in. prezydent Ukrainy Łeonid Kuczma. W czasie powitalnego przemówienia Jan Paweł II mówił:
„Przybywam do was, drodzy obywatele Ukrainy, jako przyjaciel waszego szlachetnego narodu. Przybywam jako brat w wierze, by objąć wszystkich chrześcijan, którzy wśród najcięższych udręk zachowali wierność Chrystusowi. Przybywam w miłości, by wyrazić wszystkim synom i córkom tego narodu o wszelkich kulturalnych i religijnych tradycjach mój szacunek i serdeczną przyjaźń. Pozdrawiam ciebie, Ukraino, dzielny i nieustępliwy świadku przywiązania do wartości wiary. Ile wycierpiałaś, by obronić w trudnych czasach wolność wyznawania wiary!”
Tego samego dnia papież odbył jeszcze spotkanie z prezydentem Łeonidem Kuczmą i innymi politykami. Nazajutrz, 24 czerwca Jan Paweł II odprawił mszę świętą w obrządku łacińskim na lotnisku „Czajka” pod Kijowem, a następnego dnia przewodniczył liturgii odprawionej w obrządku wschodnim. W obydwu mszach wzięło udział około 250 tysięcy ludzi. Tego samego dnia papież odwiedził jeszcze znajdujący się pod Kijowem Babi Jar – miejsce, gdzie w czasie II wojny światowej Niemcy zamordowali ponad 150 tysięcy ludzi.
Następnego dnia Ojciec Święty wyruszył w drogę do Lwowa. Tam, oprócz tysięcy Ukraińców, czekały na niego tysiące Polaków. Papież odprawił mszę w obrządku wschodnim i drugą w obrządku łacińskim. Jan Paweł II odwoływał się w homilii do historii narodu ukraińskiego i narodu polskiego. Modlił się o jedność obydwu państw i narodów oraz wspominał ofiary sowieckich prześladowań.
Tego samego dnia wieczorem papież spotkał się z ukraińską młodzieżą. Do spotkania doszło przed greckokatolicką cerkwią Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w dzielnicy Sychów we Lwowie. Choć tego dnia obficie padał deszcz, do Ojca Świętego przybyło 150 tysięcy młodych. Papież przestrzegał młodych ludzi przed pokusami nadmiernego konsumpcjonizmu, który wydaje się atrakcyjny po latach komunistycznego zniewolenia. Prosił młodzież, aby nie emigrowali z kraju, lecz budowali przyszłość i dobrobyt swojego kraju.
Ostatniego dnia pobytu Jana Pawła II na Ukrainie, na mszy, którą papież odprawił w obrządku wschodnim wraz z duchownymi greckokatolickimi, pojawiło się około 1,5 miliona wiernych. W czasie tej liturgii Ojciec Święty beatyfikował 28 grekokatolików, którzy byli prześladowani i zamordowani przez Sowietów.
Papież, czym ujął miliony Ukraińców, zwracał się do nich w ich własnym, nienagannym języku ukraińskim. Jan Paweł II udowodnił ukraińskim wiernym, jak ważni dla niego są. W swych homiliach i podczas mniej oficjalnych spotkań, jak podczas tego z młodzieżą we Lwowie, Ojciec Święty odwoływał się wielokrotnie do ukraińskiej historii, wspominał ukraińskich twórców, a nawet zanucił kilka ukraińskich piosenek.
Papież mówił m.in.:
„Słowo »Ukraina« zawiera w sobie przypomnienie o wielkości waszej Ojczyzny. Poprzez swoją historię świadczy ona o szczególnym powołaniu granicznym i roli bramy między Wschodem i Zachodem. Ukraina ma oczywiste powołanie europejskie, podkreślone przez chrześcijańskie korzenie waszej kultury. (…) Oby ta ziemia mogła kontynuować swoją szlachetną misję z dumą, jakiej dał wyraz przywołany przeze mnie poeta [Taras Szewczenko; dop.red.] pisząc: »Nie ma na świecie innej Ukrainy, nie istnieje inny Dniepr. Narodzie zamieszkujący tę ziemię, nie zapomnij o tym!«”
Tuż przed opuszczeniem Ukrainy, 27 czerwca 2001 roku, Jan Paweł II skierował do Ukraińców prorocze słowa:
„Dziękuję ci, Ukraino, która broniłaś Europy przed najeźdźcami w niezmordowanej i bohaterskiej walce!”
Dzisiaj, w roku 2022, słowa Ojca Świętego nabierają szczególnego wymiaru.
Czytaj też:
Pierwsza pielgrzymka Jana Pawła II do Polski. Wielkie nadzieje kontra strach komunistówCzytaj też:
25. rocznica wizyty Jana Pawła II w Zakopanem. Msza z udziałem tysięcy góraliCzytaj też:
Testament Jana Pawła II. O czym pisał do nas Papież?