Zgodnie z założeniami dowództwa Armii Krajowej, Powstanie Warszawskie miało wyzwolić stolicę spod niemieckiej okupacji przed wkroczeniem Armii Czerwonej. AK i władze Polskiego Państwa Podziemnego zamierzały ujawnić się i wystąpić wobec Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego w roli gospodarza, aby podkreślić, że są jedyną legalną władzą niepodległej Rzeczypospolitej.
Godzina "W"
1 sierpnia rano łączniczki alarmowe otrzymały rozkaz Komendanta Okręgu Warszawskiego AK płk. dypl. Antoniego Chruściela "Montera" o ustaleniu Godziny "W" na 17.00. Powstańcy zaatakowali wówczas równocześnie niemieckie obiekty w całej Warszawie.
Na początku powstania do walki przytępiło ok. 30 tys. żołnierzy Okręgu Warszawskiego AK. Uzbrojenie powstańców przedstawiało się wręcz tragicznie: tylko ok. 10 proc. walczących miało broń. Przeciw sobie mieli stały garnizon niemiecki w sile ok. 20 tys. w pełni uzbrojonych ludzi, z czego połowę stanowiło regularne wojsko. Niemcy mieli ponadto pancerne jednostki frontowe, skoncentrowane na obu brzegach Wisły, artylerię i lotnictwo.
Według dowódcy niemieckiego garnizonu Warszawy, gen. Reinera Stahela, straty w ludziach 1 sierpnia wyniosły 2 tys. żołnierzy po stronie polskiej i 500 żołnierzy po stronie niemieckiej.
63 dni walki
Powstanie Warszawskie było największą akcją zbrojną podziemia w okupowanej przez Niemców Europie. Do walki przystąpiło wówczas ok. 40-50 tys. powstańców. Swoim maksymalnym zasięgiem objęło część lewobrzeżnych dzielnic miasta, niewielki obszar prawobrzeżnej Warszawy oraz Puszczę Kampinoską i Legionowo.
Po wybuchu powstania Armia Czerwona wstrzymała ofensywę na kierunku warszawskim, a Józef Stalin konsekwentnie odmawiał udzielenia powstaniu pomocy. Z kolei wsparcie udzielone powstańcom przez USA i Wielką Brytanię miało ograniczony charakter.
Ogromne straty
Chociaż powstanie było planowane na kilka dni, to trwało ponad dwa miesiące – do 2 października. Powstańcom pomagała również ludność cywilna, która dostarczała im żywność, organizowała zaplecze dla żołnierzy AK, opiekowała się rannymi i budowała barykady.
W czasie walk w Warszawie zginęło ok. 18 tys. powstańców, a 25 tys. zostało rannych. Straty wśród ludności cywilnej były ogromne i wyniosły około 180 tys. zabitych. Pozostałych przy życiu mieszkańców Warszawy, ok. 500 tys., wypędzono z miasta. Ponadto stolica Polski została niemal całkowicie spalona i zburzona.
Tekst powstał na podstawie materiałów Muzeum Powstania Warszawskiego.
Czytaj też:
Gdzie jest dokumentacja rzezi Woli? Co z niemieckim rabunkiem w Warszawie?Czytaj też:
Prezydent o Powstaniu Warszawskim: Nie było innego wyjścia