Cesarstwo Rzymskie upadło w roku 476. Jednak nie stało się to nagle, z dnia na dzień. Imperium Rzymskie słabło od lat, a przyczyniła się do tego m.in. wędrówka ludów, która przywiodła do Europy plemiona szukające nowego miejsca do życia. Rzym borykał się więc z problemami od dawna. Kim zaś byli ci, którzy doprowadzili ostatecznie do jego upadku? Oto najważniejsi wodzowie i władcy.
1. Arminius
Arminius urodził się w szlacheckiej rodzinie germańskiego plemienia Cherusków około 18 roku p.n.e. Arminius został zabrany ze swojego domu przez Rzymian jako chłopiec. Przeszedł przeszkolenie wojskowe i służył w rzymskiej armii osiągając niemałe sukcesy. Około 7 roku n.e. wrócił do swojej krainy, a dwa lata później dokonał swego najbardziej słynnego czynu: w 9 roku Arminius urządził zasadzkę i zmasakrował rzymskie legiony w bitwie w Lesie Teutoburskim. Po upokarzającej klęsce, po której rzymski dowódca Publiusz Kwinktyliusz Warus padł na własny miecz, Rzymianie wycofali się za Ren i nie podejmowali przez kilka lat najazdów na tereny zajęte przez Cherusków. Arminius zginął ostatecznie w roku 21, z rąk swoich współplemieńców, kiedy próbował przejąć władzę.
2. Boudika
Boudika urodziła się około 30 roku n.e. Była żoną Prasutagasa, króla Icenów, celtyckiego plemienia zamieszkującego wschodnie wybrzeże Wysp Brytyjskich. Kiedy Prasutagas zmarł nie doczekawszy męskiego potomka, zapisał połowę swego królestwa rzymskiemu cesarzowi Neronowi. Była to praktyka powszechna – barbarzyński władca zabezpieczał w ten sposób resztę swoich ziem, a cesarz miał łożyć na utrzymanie jego rodziny. Jednak stacjonujący w Brytanii dowódca Catus Decianus zamiast objąć protektorat nad Icenami, najechał na ich ziemię. Dom Boudiki został splądrowany, ona wychłostana, a jej córki zgwałcone. Wtedy Boudika postanowiła się zemścić. Zgromadziła wokół siebie inne celtyckie plemiona i wydała Rzymianom wojnę. Powstanie rozpoczęło się w roku 60. Początkowo siły Boudiki odnosiły wiele zwycięstw, lecz rok później zostały rozbite przez sprowadzone do Brytanii legiony. Po porażce Boudika najpewniej popełniła samobójstwo zażywając truciznę. Dziś to bohaterka ludowa Anglików.
3. Alaryk
Jeden z najsłynniejszych przywódców barbarzyńskich, król Gotów Alaryk, doszedł do władzy po śmierci cesarza wschodniorzymskiego Teodozjusza II w 395 roku. W 1401 roku Alaryk najechał Italię, ale został powstrzymany przez dowódcę Stylichona. Cesarz rzymski Honoriusz próbował przeciągnąć Alaryka na swoją stronę proponując mu różne ziemskie nadania, ale wódz Gotów wciąż domagał się nowych ziem i przywilejów.
W następnych latach gockie wojska kilka razy najeżdżały Italię. W końcu, w roku 410 zdrajcy cesarza i sprzymierzeńcy Alaryka, otworzyli podstępnie bramy miasta i Goci wkroczyli do stolicy Imperium. Przez trzy dni plądrowali całe miasto oszczędzając jednak kościoły (byli arianami) i dość dobrze traktując mieszkańców. Alaryk zmarł niespodziewanie w roku 410.
4. Attyla
Attyla, zwany też „biczem Bożym”, przyszedł na świat w roku 406. Urodzony w królewskiej rodzinie Hunów, koczowniczego ludu zamieszkałego na terenie dzisiejszych Węgier, Attyla doszedł do władzy wraz ze swoim bratem Bledą w 434 roku. W 447 roku Attyla panował już samodzielnie, po tym, gdy zabił swego brata podczas polowania, myląc go rzekomo z niedźwiedziem.
W 450 roku Attyla najechał Galię, ale został zatrzymany przez połączone wojska rzymskie i wizygockie. Dwa lata później Attyla uderzył na Italię. Chciał poślubić siostrę cesarza Walentyniana III Honorię, ale jego propozycja została odrzucona. Władztwo Attyli sięgało w owym czasie (przypuszczalnie) od Krymu na wschodzie po (dzisiejsze) południowe Niemcy na zachodzie oraz od południowych granic Polski do Macedonii na południu.
Attyla zmarł w roku 453 podczas własnego wesela. Być może przyczyną śmierci był krwotok z nosa, który zalał mu płuca, kiedy wódz Hunów był zupełnie pijany. Niektórzy twierdzą, że zmarł z przepicia oraz nadmiernego wysiłku podczas nocy poślubnej.
5. Genzeryk
Genzeryk urodził się około 380 roku. Jako król Wandalów objął tron w 428 roku. Genzeryk poprowadził swoich ludzi przez Półwysep Iberyjski i Ceutę do Afryki Północnej, gdzie założył swoje państwo, kontrolując sporą część Morza Śródziemnego i ostro konkurując z Rzymem.
W roku 455, po zamordowaniu cesarza Walentyniana III, z którym Genzeryka łączył traktat pokojowy (od 442 roku), władca Wandalów został wezwany przez wdowę po cesarzu do obrony jej i jej córek, które chciał pozbawić władzy i życia kolejny cesarz Petroniusz. Genzeryk w 455 roku zaatakował Rzym i wkroczył do miasta, ale w wyniku mediacji papieża, zgodził się nie plądrować stolicy i nie zabijać jej mieszkańców. Genzeryk wrócił do Afryki i poślubił uratowaną córkę nieżyjącego Walentyniana, Eudokię. Genzeryk kontynuował podboje w Afryce zajmując tereny sięgające przez Egipt aż do Azji Mniejszej.
6. Odoaker
Odoaker na świat przyszedł około 433 roku. Był rzymskim wojskowym pochodzącym z germańskiego plemienia Skirów lub Herulów. W armii rzymskiej przeszedł wszystkie szczeble kariery. W roku 476 oddziały rzymskie, w skład których wchodzili barbarzyńscy, obwołali Odoakra królem.
Odoaker udał się do Rzymu, gdzie rządził młody Romulus Augustulus, obwołany cesarzem po obaleniu jego poprzednika, Juliusza Neposa. Odoaker zdetronizował Romulusa i odesłał go do Neapolu. Insygnia cesarskie wysłał zaś do Konstantynopola z wiadomością, że chce być rzymskim zarządcą Italii pod panowaniem cesarza na Wschodzie, Zenona.
Cesarz bizantyński pośrednio uznał Odoakra tytułując go patrycjuszem, zażądał jednak przywrócenia na tron Juliusza Neposa, na co Odoaker się nie zgodził i sam ogłosił się królem.
Kilkanaście lat później cesarz Zenon zawiązał sojusz z wodzem Ostrogotów Teodorykiem i wspólnie najechali Italię (489 rok). W 493 roku, z rozkazu Teodoryka, Odoaker został zamordowany.
7. Chlodwig
Chlodwig I był pierwszym władcą dynastii Merowingów i jest uważany za założyciela Francji. Urodził się około 466 roku, był synem Childeryka, króla Franków. Objął tron w 481 roku, gdy miał zaledwie 15 lat. Po pokonaniu ostatniego rzymskiego gubernatora Galii w bitwie pod Soissons w 486, Chlodwig zjednoczył państewka różnych plemion frankońskich rozciągających się od Renu do Oceanu Atlantyckiego, a swoją stolicą uczynił Paryż. Około 496 roku Chlodwig przyjął chrzest, a tym samym jego królestwo zostało uznane za chrześcijańskie.
Dużą część swego panowania poświęcił Chlodwig na walki z królem Wizygotów Alarykiem II oraz z królem Ostrogotów Teodorykiem. Chlodwig zmarł około 511 roku. Na pamiątkę po nim osiemnastu władców francuskich nosiło imię Ludwik – zlatynizowaną formę imienia Chlodwig.
8. Teodoryk
Teodoryk urodził się w królewskiej rodzinie plemienia Ostrogotów w 451 lub 455 roku. W 459 roku, po porażce w walkach z Bizancjum, Teodoryk został wysłany jako zakładnik do Konstantynopola. Tam przebywał dziesięć lat zdobywając solidne wykształcenie (choć nigdy nie nauczył się pisać).
W 471 roku objął władzę i został królem Ostrogotów. Teodoryk prowadził ekspansywną politykę. W 488 roku najechał Italię podbijając niemal cały Półwysep Apeniński oraz Sycylię. W 493 roku rozkazał zabić rządzącego Rzymem pokonanego Odoakra. Po jego śmierci Teodoryk rządził Italią ponad trzy dekady. Podobnie jak Odoaker, był dobrym administratorem, dbał o wyznawców różnych religii, jednak to jemu przypisuje się zasługi odrodzenia Cesarstwa Rzymskiego po jego upadku w 476 roku. Rządził sprawiedliwie, zreformował obowiązujące prawo, dbał o rozbudowę miasta, odnowił zniszczone budowle. Teodoryk prowadził kontakty z Konstantynopolem, a na swoim dworze narzucił zwyczaje bizantyńskie. Zmarł w 526 roku, a potomni ochrzcili go przydomkiem Wielki.
Czytaj też:
Gdzie są ich groby? Dziewięć zaginionych miejsc pochówkuCzytaj też:
Pierwszy cesarz, który zginął w starciu. Bitwa pod Adrianopolem