Najstarsza i najbardziej kompletna Biblia hebrajska została kupiona w domu aukcyjnym Sotheby's w Nowym Jorku za 38,1 miliona dolarów. Jest to najcenniejszy jak dotąd rękopis sprzedany na aukcji.
Tysiącletnia książka
Uważa się, że "Codex Sassoon" (kodeks masorecki) został napisany około 1100 lat temu. Jest to najwcześniejszy zachowany przykład pojedynczego rękopisu zawierającego wszystkie 24 księgi Biblii hebrajskiej z interpunkcją, samogłoskami i akcentami.
Amerykański prawnik i były ambasador Alfred Moses kupił go dla Muzeum Narodu Żydowskiego ANU w Tel Awiwie w Izraelu. –Biblia hebrajska jest najbardziej wpływową w historii i stanowi podstawę zachodniej cywilizacji – powiedział nabywca.
– Cieszę się, wiedząc, że należy do narodu żydowskiego. Zdaję sobie sprawę z historycznego znaczenia "Codex Sassoon". Moją misją było widzieć ten rękopis w miejscu dostępnym dla wszystkich ludzi – dodał Moses.
Zwycięska oferta przekroczyła 30,8 miliona dolarów, które współzałożyciel Microsoftu, Bill Gates, zapłacił w 1994 roku za "Codex Leicester" – notatnik naukowy Leonarda da Vinci.
Biblia tańsza niż Konstytucja
Nie pobił jednak rekordu historycznego dokumentu sprzedanego na aukcji zorganizowanej przez zarządzającego funduszem hedgingowym Kena Griffina, który dwa lata temu kupił drukowaną kopię pierwszej edycji amerykańskiej konstytucji za 43,2 mln dolarów.
"Codex Sassoon" nosi nazwisko poprzedniego właściciela, Davida Solomona Sassoona, który nabył go w 1929 roku. Sassoon zgromadził w swoim domu w Londynie największą i najważniejszą prywatną kolekcję rękopisów hebrajskich na świecie.
Tekst Biblii hebrajskiej – której 24 księgi składają się na Stary Testament – zmieniał się aż do wczesnego średniowiecza, kiedy to żydowscy uczeni znani jako masoreci zaczęli tworzyć zbiór notatek, które go standaryzowały.
Najważniejszy tekst masorecki
Za najważniejszy tekst masorecki uważany jest natomiast "Kodeks Aleppo", który powstał około 930 roku. Jednak zniszczenia spowodowane pożarem w syryjskim mieście Aleppo w 1947 roku spowodowały, że do dziś przetrwało tylko 295 z 487 oryginalnych stron.
Według Sotheby's w "Codex Sassoon", który według datowania węglowego powstał około 900 roku, brakuje tylko 12 stron.
– Po raz pierwszy mamy do czynienia z prawie kompletną księgą Biblii hebrajskiej ze znakami samogłoskowymi, kantylacją i notatkami na dole, które mówią skrybom, jak należy napisać poprawny tekst – powiedział w marcu Sharon Mintz, starszy specjalista ds. artefaktów żydowskich domu aukcyjnego.
Stulecia adnotacji i inskrypcji ujawniają, że rękopis został sprzedany przez człowieka imieniem Khalaf ben Abraham Izaakowi ben Ezechielowi al-Attarowi, który później przekazał własność swoim dwóm synom, Ezechielowi i Maimonowi. W XIII wieku kodeks został przekazany synagodze w Makisinie, w północno-wschodniej Syrii.
Po zniszczeniu miasta przez Mongołów pod koniec XIII wieku lub przez Timuridów na początku XV wieku, rękopis powierzono na przechowanie Salamie ibn Abi al-Fakhrowi. Następnie zniknął on z historii na 500 lat. Ostatnim właścicielem "Codex Sassoon" był szwajcarski inwestor Jacqui Safra, który kupił go za 2 miliony funtów na aukcji w Londynie w 1989 roku.
Czytaj też:
Wielka Brytania: Specjalne egzemplarze Biblii na koronację Karola IIICzytaj też:
Brytyjski dom aukcyjny chce sprzedać biżuterię wartą 150 mln dolarów. Żydzi protestują