Po pierwszej krucjacie, która miała miejsce w latach 1096-1099 na Bliskim Wschodzie utworzone zostału cztery państwa łacińskie: Królestwo Jerozolimskie, hrabstwo Edessy, księstwo Antiochii i hrabstwo Trypolisu. Obronę tym państwom zapewniały rycerze z Europy Zachodniej, a nade wszystko powstałe w czasach wypraw krzyżowych zakony rycerskie, tj. templariusze, krzyżacy i joannici. Początkowo do obrony łacińskich posiadłości zatrudniano też niektórych muzułmanów: szyickich Fatymidów w Egipcie i sunnickich Turków Seldżuków w Syrii.

Państwa utworzone przez krzyżowców były nieustannie narażone na konflikty z lokalnymi przywódcami muzułmańskimi. W połowie XII wieku islamiści zajęli Edessę. To wydarzenie dało powód do zwołania przez papieża Eugeniusza III kolejnej, drugiej krucjaty. Ta wyprawa okazała się jednak katastrofą – wyprawa prowadzona przez królów francuskiego i niemieckiego: Ludwika VII i Konrada III, została pokonana przez władcę Syrii, Nur ad-Dina. Jego zwycięstwo umocniło jego dynastię oraz pozycję muzułmańskich władców w całym regionie.

Następcą Nur ad-Dina był Kurd Jusus ad-Din, który przeszedł do historii jako Saladyn. Okazał się on wybitnym władcą, świetnym dowódcą, a przy tym dobrym administratorem i mecenasem sztuki. W 1174 roku, dzięki uznaniu przez kalifat bagdadzki, przyjął tytuł sułtana. Saladyn władał rozległymi terenami: Egiptem i Syrią. Jednocześnie coraz bardziej jego gniew przyciągali chrześcijańscy możni, spośród których część niechlubnie zasłynęła np. napadami na pielgrzymów zmierzających do Mekki. Saladyn zamierzał ukarać za tę zuchwałość całe Królestwo Jerozolimskie.

Po śmierci króla Baldwina IV Trędowatego, który potrafił powstrzymywać muzułmanów (zwyciężył m.in. pod Montgisard w 1177 roku), kryzys pogłębił się. Na tronie zasiedli siostra Baldwina, Sybilla i jej mąż, Gwidon z Lusignan, który uchodził za człowieka bez doświadczenia i charakteru. Państwo łacińskie stanęło na krawędzi.

Bitwa pod Hittin

W maju 1187 roku doszło do starcia pod Cresson, w którym większość walczących w niej templariuszy i joannitów zginęła. Latem Saladyn zebrał armię liczącą 40 tysięcy żołnierzy. Krzyżowcy tymczasem wystawili trochę ponad tysiąc rycerzy, 4 tysiące lekkiej jazdy i 18 tysięcy piechoty. Była to i tak najsilniejsza armia w historii Królestwa Jerozolimskiego.

Po zajęciu Tyberiady przez muzułmanów doradcy króla radzili mu, aby nie ruszał na odsiecz i czekał na dalszy rozwój wypadków. Jednak Gwidon, pod naciskiem części możnych, nakazał jednak marsz ku wojskom Saladyna. Droga przez pustynny teren w upale okazała się mordercza. Brak wody i nieustanne ataki muzułmańskiej jazdy wyczerpywały ludzi i konie.

3 lipca armia chrześcijańska próbowała dotrzeć źródeł wody znajdujących się niedaleko Hittin, ale została otoczona. Następnego dnia spragnieni żołnierze rozproszyli się, a muzułmanie atakowali z zaskoczenia. Jako ostatni opór stawiał król Gwidon w obozie otoczonym wokół czerwonego namiotu królewskiego. Po jego upadku pozostali krzyżowcy zostali pojmani. Saladyn oszczędził króla, lecz kazał ściąć jednego z jego doradców, Renalda de Châtillon, którego uznał za zbrodniarza. Większość templariuszy i joannitów także zginęła. Zwykłych żołnierzy sprzedano w niewolę.

Bitwa pod Hittin przesądziła o losie Królestwa Jerozolimskiego. Pozbawione załóg miasta szybko upadały: Akka poddała się po dwóch dniach, a Jerozolima po dziesięciu.

Wieść o klęsce pod Hittin wstrząsnęła chrześcijańską Europą. W 1189 roku wyruszyła trzecia wyprawa krzyżowa pod wodzą cesarza Fryderyka Barbarossy, króla Francji Filipa II Augusta i króla Anglii Ryszarda Lwie Serce. Choć udało im się zdobyć Akkę, Jerozolimy nie odbili. Królestwo Akki przetrwało jeszcze sto lat, choć nigdy nie wróciło do dawnej świetności.

Utrata Jerozolimy w 1187 roku zakończyła pewną epokę dziejach krucjat. Łacinnicy nie walczyli już o dominację, lecz o przetrwanie.

Czytaj też:
Ten dzień zmienił dzieje świata. Ekskomunika konsekwencją dawnych sporówCzytaj też:
Te miejsca latami umieszczano na mapach. Choć nie istniałyCzytaj też:
Antypolska kampania i paszkwile. Współpraca przeciw Polsce