(Poniższy tekst jest fragmentem książki Stanisława Głowy pt. „Mrok i mgła nad Auschwitz. Wspomnienia więźnia nr 20017”, która właśnie się ukazała nakładem wydawnictwa Replika)
Po południu podprowadzono nas pod obóz. Stoimy już rozkuci między drutami wysokiego napięcia. Nie wolno ani drgnąć, bo śmierć niechybna. Po kilku godzinach czekania przekraczamy bramę. Rozbieranie i zdawanie własnych rzeczy, następnie golenie i kąpiel. Jak ona wyglądała? Wielka kadź z jakimś brudnym płynem. Więzień musiał szybko wskoczyć. Poczynając od samej bramy, pędzono nas kijami jak zaszczute psy. Na narożnikach ulic widzę śmieszne rysunki: ksiądz z żydem jadą na świni albo ksiądz z żydem prowadzą się pod rękę, to znowu żyd na krowie czy ksiądz na żydzie. Po kąpieli ubieranie się w stroje obozowe. Co za straszne łachy! Pasiaki kilka razy łatane, a przy tym potwornie brudne. Wyglądaliśmy jak pajace. Na nogach drewniaki – trudno było się poruszać. Wreszcie tak wyelegantowani szliśmy do fotografii. Fotografie sporządzano w trzech wersjach. Dla lepszego pozowania do fotografii odpowiednie cięgi.
Wreszcie pod wieczór apel. Mój pierwszy apel w obozie oświęcimskim. Zugangi gromadzą się przed kuchnią. Uroczyste przemówienie zastępcy komendanta obozu Fritzscha do przybyłych. Po „przyjemnym” powitaniu oświadczył nam, że żywot nasz może trwać nie dłużej niż trzy miesiące. Żydów tylko trzy tygodnie. Ci muszą ginąć jak psy, gdyż to oni są sprawcami wojny. Perspektywa niezbyt wesoła, ale prawdziwa. Całe przemówienie komendanta nacechowane było taką złością i takim jadem, że wszyscy zaczęliśmy liczyć nasze życie już nie na tygodnie, ale na godziny. Wreszcie przydział bloków.
Dostałem się na blok 4. Prawdopodobnie bloki przydzielano więźniom wedle podanych zawodów. Podczas rejestracji podałem w obozie, że z zawodu jestem rolnikiem. Blok 4. był blokiem murowanym, pozostałym po jednostce Wojska Polskiego sprzed 1939 roku. Duże izby, przeważnie puste, pod ścianami sterta sienników wypełnionych trocinami, przykrytych łachmanami imitującymi koce. Po chwili otrzymałem pierwszy posiłek – czarna kawa i porcja chleba. Zjadłem to w okamgnieniu, zaostrzając tylko apetyt. Byłem niesamowicie głodny. W umywalni spotkałem starszego więźnia z Krakowa, Pyrzanowskiego, który pierwszy udzielił mi ewangelicznych porad w sprawie zachowania się i prób przetrwania obozu.
A oto one: ucho i oko. Wszystko słyszeć, wszystko widzieć, a udawać, że nic się nie słyszy i niczego nie widzi. Były to cenne rady, które przekazywałem następnie przybyłym kolegom, a które w wielu wypadkach, przy skrzętnym stosowaniu, okazały się zbawienne.
Muszę wspomnieć o pierwszej mojej nocy w obozie, nocy grozy. Koszmarnej nocy. Około godziny 21.00 rozłożono sienniki. Z nazwy tylko, były to bowiem wory papierowe, napełnione trotami, o wadze 5–6 kg. Na jeden siennik wypadło mniej więcej czterech więźniów. Nawet śledzie w beczce nie są tak gęsto układane. Było tak ciasno, że cała izba falowała, a wśród tego okropna rzecz: miliony pcheł i wszy. Jeśli wszy określam jako stworzenia łagodne, które napiwszy się do syta krwi ludzkiej śpią z delikwentem, to przeklęte pchły tną niemiłosiernie całą noc... O spaniu mowy być nie mogło.
Wstając w nocy do ubikacji, nigdy nie wrócisz na swoje miejsce, jest ono już zajęte, a zanim gdzieś się wciśniesz, nie obejdzie się bez przekleństw, szturchańców i popychań. Takie mniej więcej były noce, a dzień pracowity i głodny. O godz. 5.00 pobudka i biegiem do mycia. Jedna studnia – sztuką było ochlapać się wodą i nieco orzeźwić. Zbiórka po kawę. Tych parę łyków, bo chleb na cały dzień zjedzony wieczorem. Zatrzymywać bodaj okruchu chleba nie należało, bo go natychmiast ukradną, a złodziejstwo mimo kar kwitło. Po kawie apel. Zbiórka na placu wszystkich więźniów wyruszających do pracy. Jeżeli stan się zgadzał, stójka na zimnie, deszczu czy mrozie nie trwała dłużej jak godzinę. Ale w wypadku niezgodności stanu stójki przeciągały się w nieskończoność, zwłaszcza przy apelach wieczornych, i trwały po kilka godzin, a nawet i całą noc.
Ciekawy byłem na pierwszy dzień mojej pracy w obozie. Po wywołaniu mnie przydzielono mi komando kosiarzy. Grupa więźniów w liczbie paruset, a ja wśród nich, maszerowała do wsi Babice odległej o parę kilometrów od Oświęcimia. W asyście SS-manów i psów posuwaliśmy się chyżo do pól i łanów zbóż, które mimo późnej pory nie były jeszcze zżęte ani skoszone. Obstawieni SS-manami zaczęliśmy kośbę pszenicy. Ja jako kosiarz, a za mną do odbierania garści tzw. odbieracz. Był to ksiądz, jak się później dowiedziałem, Jankowski, pallotyn z Niepokalanowa k. Warszawy. Kosić umiałem nawet tak tępą kosą, jaką otrzymałem. Następnego dnia w czasie przerwy obiadowej – obiady dowożono – zacząłem klepać swoją kosę, bo i tę umiejętność posiadałem. Wtem nagle poczułem straszny ból. Kapo zwany „Ślepym Maksem” uderzył mnie z całej siły w twarz tak mocno, że upadłem i nakryłem się nogami.
Czytaj też:
Gorsi niż SS. To oni byli panami życia i śmierci w obozach
Gdy zapytałem, za co mnie bije, wrzasnął: – Dlaczego nie powiedziałeś, że umiesz klepać kosy? Oświadczyłem, że przecież nikt mnie o to nie pytał. Skutek był taki, że zamiast kosić, od tego momentu klepałem kosy, siedząc na snopie zboża obok posterunku. Mimo bólu ramion była to praca znacznie lżejsza. Zadzierzgnięte więzy z ks. Jankowskim trwały. Razem wracaliśmy po pracy do obozu, razem wlekliśmy na noszach sporządzonych z gałęzi trupy zabitych czy pokaleczonych przy pracy. Bo na apelu musieli być żywi i umarli – wszyscy. Pragnę dodać, że cała grupa kosiarzy to przeważnie inteligencja. Grupa świadomie wybrana, żeby przy ciężkiej pracy można ją było co rychlej zlikwidować.