Wstań, Polsko moja!
Strząśnij proch!
Żałosne marzeń ucisz łkania!
Za Tobą zimny smutków loch –
Przed Tobą świty zmartwychwstania!...
Z anielskich skrzydeł strząśnij proch!

Wstań, Polsko moja!
W ogniach zórz
Nowe się szlaki krwawią Tobie!
O, lżej Ci będzie w gromach burz,
Niżeli w zwiędłych wspomnień grobie.

Niektórzy badacze literatury uważają, że to Józef Mączka, autor cytowanego wiersza, był najwybitniejszym poetą legionowym. I chociaż wydaje się, że wśród następców pierwszego barda pokolenia 1863 r. Mieczysława Romanowskiego palmę pierwszeństwa należy jednak przyznać Stanisławowi Długoszowi, to bez przesady możemy uznać Mączkę za jednego z kilku czołowych twórców poezji wśród żołnierzy Legionów Polskich, a na pewno pierwszego w II Brygadzie, zwanej Żelazną, prawdziwego epigona romantyzmu, jak go nazwał badacz jego twórczości Andrzej Romanowski.

Ułan „w służbie pilny…”

Pochodził z Zaleszan w Tarnobrzeskiem i jak niejeden z legionistów był synem powstańca z 1863 r. Uczył się w gimnazjum we Lwowie, ale po śmierci ojca z powodów finansowych przeniósł się do Sanoka. Niepokorny charakter, po publicznym skrytykowaniu austriackich władz oświatowych musiał opuścić i tę szkołę. Maturę zdał ostatecznie w II Gimnazjum w Rzeszowie (obecnie liceum, którego patronem jest płk Leopold Lis-Kula). Następnie zaczął studia na Wydziale Inżynieryjnym Szkoły Politechnicznej we Lwowie, dorabiając w dyrekcji kolei w tym mieście. Nie był szczególnie aktywny w przedwojennej irredencie. Informacja podana przez Juliusza Kadena- Bandrowskiego, jakoby od 1912 r. należał do Związku Strzeleckiego, nie znalazła potwierdzenia i pewne jest, że dopiero krótko przed wybuchem pierwszej wojny światowej wstąpił do Polskich Drużyn Strzeleckich.