Frankenstein z Dolnego Śląska. Ten horror zdarzył się naprawdę
  • Grzegorz JaniszewskiAutor:Grzegorz Janiszewski

Frankenstein z Dolnego Śląska. Ten horror zdarzył się naprawdę

Dodano: 
Ząbkowice Śląskie, ruiny zamku z XIV w.
Ząbkowice Śląskie, ruiny zamku z XIV w. Źródło: Wikipedia / Paweł Onyśków
Szajka grabarzy z dzisiejszych Ząbkowic Śląskich specjalnie rozsiewała po mieście czarną śmierć. Ten horror mógł zainspirować stworzenie słynnego na całym świecie potwora.

Epidemie i zarazy od stuleci nawiedzały Europę. Niektóre jej obszary, takie jak Polska podczas epidemii czarnej śmierci w XIV w., dzięki zarządzonej przez Kazimierza Wielkiego kwarantannie na granicach i zamykaniu miast wychodziły z tego obronną ręką. W zachodniej Europie śmierć, zwana czarną, zbierała obfite żniwo – w Hiszpanii, południowej Francji i we Włoszech dochodzące do 80 proc. mieszkańców.

Wydarzenia z czasów epidemii w XIV w. inspirowały dzieła, które na trwałe weszły do historii literatury. Boccaccio pod ich wpływem napisał „Decameron”, Petrarca opisywał zarazę w listach. Opiewana – również po śmierci – w jego sonetach Laura umarła na dżumę. Później zaraza atakowała jeszcze wielokrotnie. Tej chorobie, która dotknęła francuski Oran w latach 40. XX w., poświęcił książkę Albert Camus. Historia z czasów zarazy, która wydarzyła się w XVII stuleciu w niewielkim dolnośląskim miasteczku, mogła również zainspirować stworzenie jednego z najbardziej znanych bohaterów kultury masowej.

Szajka grabarzy

Rajcy miejscy dzisiejszych Ząbkowic Śląskich byli zapewne zdziwieni, kiedy we wrześniu 1606 r. przed ich obliczem stanął parobek miejscowego grabarza i oznajmił, że wie, dlaczego z miasta nie chce ustąpić trapiąca je epidemia czarnej śmierci. Jego słowa wywołały szok.

(…)

Dlaczego grabarze realizowali tak potworny plan? Czy słynny literacki potwór rzeczywiście powstał na podstawie relacji z Ząbkowic Śląskich (niem. Frankenstein)?

Cały artykuł dostępny jest w 5/2020 wydaniu miesięcznika Historia Do Rzeczy.