Neron uznawany jest za jednego z najbardziej krwawych władców starożytnego Rzymu. Szaleniec, dyktator czy człowiek swoich czasów?
Pierwsze lata
Neron, a właściwie Lucius Domitius Ahenobarbus urodził się 15 grudnia 37 roku w Ancjum. Jego rodzicami byli Gnejusz Domicjusz Ahenobarbus i Agrypina Młodsza, późniejsza żona cesarza Klaudiusza, którego następcą został Neron. Neron był uczniem Seneki Młodszego. W dzieciństwie uchodził za zdolnego i szybko przyswajającego wiedzę. Miał talent aktorski i poetycki, interesował się literaturą.
W roku 49 matka Nerona, Agrypina Młodsza została żoną cesarza Klaudiusza. Był to kazirodczy związek, bowiem Klaudiusz był stryjem Agrypiny. Matka Nerona była już wcześniej oskarżana o kazirodcze kontakty seksualne, m.in. z własnym bratem Kaligulą oraz mężem swojej siostry, co doprowadziło nawet do jej tymczasowego wygnania z Rzymu. Powróciła tam dopiero z rozkazu Klaudiusza, gdy ten został cesarzem.
Jako żona cesarza Agrypina otrzymała tytuł augusty i posiadała rozległe wpływy w państwie. Likwidowała niewygodnych jej ludzi i prowadziła własną politykę dynastyczną doprowadzając m.in. do adoptowania jej syna Nerona przez Klaudiusza. Ten krok spowodował, że Neron miał takie same prawa do objęcia tronu cesarskiego, co starszy syn Klaudiusza, Brytanik.
Klaudiusz, choć znajdował się pod wielkim wpływem swej kolejnej żony, zdawał sobie sprawę z jej planów i chciał zapobiec dalszym wypadkom. Zamierzał więc uznać Brytanika za dorosłego i mianować swoim następcą. Agrypina postanowiła wtedy działać wyprzedzająco. Najpewniej to z jej rozkazu w roku 54 Klaudiusz został otruty. 13 października 54 roku jej syn, Neron został cesarzem rzymskim przyjmując imiona Nero Claudius Caesar Augustus Germanicus.
Wpływy Agrypiny były wciąż duże. Neron miał w chwili wstąpienia na tron 17 lat i potrzebował jej kontaktów. Z czasem Agrypina stawała się jednak dla niego coraz większym ciężarem, a jej chęć rządzenia Rzymem coraz bardziej go irytowała. W roku 59 postanowił pozbyć się matki zlecając jej zabicie. Ludowi rzymskiemu przekazał, że działał w samoobronie, gdyż to matka planowała jego zabójstwo.
Nero Claudius Caesar Drusus Germanicus
Nie było to jedyne zabójstwo, jaki cesarz rzymski Neron miał na swoim sumieniu w okresie swoich stosunkowo krótkich rządów. W roku 62 Neron poślubił Poppeę Sabinę, która zmarła cztery lata później będąc wówczas w ciąży – prawdopodobnie z powodu pobicia przez Nerona.
Neron przez cały okres rządów rywalizował z senatem o wpływy. Przez arystokrację rzymską był uznawany za despotę. Krótko po objęciu cesarskiego tronu poddał się deifikacji (ubóstwieniu), co nie spotkało się z powszechną aprobatą w Rzymie.
W polityce zewnętrznej, zwłaszcza w pierwszych latach rządów, Neron polegał na wiedzy swoich doradców, do których należeli m.in. Seneka Młodszy, Gajusz Petroniusz czy Sekstus Afraniusz Burrus. Pierwsi dwaj popełnili jednak samobójstwa w roku 65 z powodu spisku, jaki zawiązano na rzymskim dworze.
Neron potrafił czasami podejmować dobre decyzje. Jeśli sam nie potrafił rozwiązać jakiejś sprawy, umiał przynajmniej zlecić to komuś, kto posiadał odpowiednie kompetencje. Tak było w przypadku odzyskania wpływów w Armenii. Wyruszył tam, z polecenia Nerona, wódz Korbulon, który przywrócił Rzymowi panowanie nad tą prowincją.
Sam Neron niespecjalnie interesował się sprawami wielkiej polityki. Bardziej zajmowały go intrygi, plotki i życie „wielkiego miasta”: uczty, przyjęcia, występy aktorskie.
W roku 64 miał miejsce pożar Rzymu, co Neron wykorzystał, aby zburzyć dużą część miasta i wybudować sobie potężny pałac (Złoty Dom). Pożar ten przeszedł w pewnym stopniu do legendy, głównie za sprawą książki Henryka Sienkiewicza „Quo vadis”. Neron obwinił o wywołanie pożaru chrześcijan. Pisze o tym Sienkiewicz, ale przede wszystkim, wspominają o tym historycy starożytni tacy jak Tacyt i Swetoniusz.
Faktem jest, że po pożarze Rzymu Neron rozkazał opracować nowy plan miasta. Ulice miały być szersze, pomiędzy budynkami miano zachować wymagane odstępy. Nakazano także wznosić je z kamienia (a nie w całości z drewna). Te zmiany uchroniły Rzym od kolejnych wielkich pożarów, które wcześniej dość często nawiedzały stolicę Imperium.
Przebudowa Rzymu była największą zasługą Nerona. Jednocześnie jego zachowanie i coraz większy despotyzm coraz bardziej nie podobały się rzymskiej arystokracji. W całym Cesarstwie wybuchały bunty. Buntowali się żołnierze w Galii, Hiszpanii i Judei. Senat odwrócił się od Nerona widząc, że popularność cesarza coraz bardziej się kurczy.
Neron popełnił samobójstwo 9 czerwca 68 roku. Miał 39 lat. Przez niższe warstwy społeczne był czczony po śmierci, a jego grób był zadbany. W historii zapisał się jednak jako szaleniec i tyran. Niechętni byli mu współcześni oraz późniejsi rzymscy historycy. Pliniusz Młodszy był zdania, że „panowanie cesarza Nerona to czasy niebezpieczne dla ludzi wykształconych”.
Czytaj też:
Św. Augustyn z Hippony. Od grzesznika do Doktora KościołaCzytaj też:
Rzeź legionów w Lesie Teutoburskim. Dlaczego Rzym dał się zaskoczyć barbarzyńcom?Czytaj też:
Noc huńskiej okupacji na polskich ziemiachCzytaj też:
QUIZ: Połącz datę z wydarzeniem. Nie pomylisz się?