Kleopatra VII Filopator zwana Kleopatrą Wielką urodziła się w roku 70 lub 69 p.n.e. Na temat jej życia nie ma wielu źródeł, większość informacji pochodzi od grecko-rzymskich uczonych, zwłaszcza Plutarcha. Kleopatra była córką Ptolemeusza XII (Auletes), potomka Ptolemeusza I Sotera, jednego z generałów Aleksandra Wielkiego i założyciela linii Ptolemeuszy w Egipcie. Uważa się, że jej matką była Kleopatra V Tryphaena, prawdopodobnie siostra Ptolemeusza XII lub nieznana z imienia kobieta pochodząca z rodu kapłanów Ptaha z Memphis. W 51 r. p.n.e., po śmierci ojca, egipski tron przejęła 18-letnia Kleopatra i jej 10-letni brat Ptolemeusz XIII, którzy wkrótce pobrali się (małżeństwa pomiędzy rodzeństwem z rodu królewskiego były praktyką powszechną w starożytnym Egipcie).
Wkrótce po wstąpieniu rodzeństwa na tron, doradcy Ptolemeusza XIII wystąpili przeciwko Kleopatrze, która w 49 roku p.n.e. została zmuszona do ucieczki z Egiptu do Syrii. Tam zebrała armię najemników i wróciła w następnym roku, by stawić czoła siłom brata w bitwie pod Peluzjum, na wschodniej granicy Egiptu.
W tym samym czasie w Egipcie przebywał rzymski generał Pompejusz, który rywalizował z Juliuszem Cezarem o władzę w Rzymie. Ptolemeusz kazał zamordować Pompejusza, myśląc, że tym mu się przypodoba, ale wywołał tylko jego gniew. Wkrótce Cezar ogłosił swoje przybycie do Egiptu, jednocześnie nakazując, aby rodzeństwo-małżeństwo się pogodziło
Tę okazję chciała wykorzystać Kleopatra, która postanowiła spotkać się z Cezarem osobiście. Według Plutarcha została dostarczona do komnaty Cezara w worku. Gdy się z niego wydostała, okazała się ubrana dość skąpo, czym miała oczarować Cezara i od razu została jego kochanką. Czy Plutarch pisał prawdę, nie wiadomo, lecz faktem jest, że Kleopatra i Cezar mieli romans, którego owocem był niebawem syn, Cezarion.
Związany z Kleopatrą, Cezar to właśnie ją poparł w staraniach o egipski tron. Ptolemeusz XIII nie poddawał się jednak i walki pomiędzy stronnictwami trwały kilka miesięcy. Uciekając przed wojskami Kleopatry utonął podobno w Nilu. Kleopatra i Cezar zaś wjechali wkrótce do Aleksandrii, niezbyt ciepło witani przez jej mieszkańców.
Następcą Ptolemeusza XIII został najmłodszy z rodzeństwa, Ptolemeusz XIV, który także został mężem Kleopatry. Przez kilka miesięcy Cezar przebywał jeszcze w Egipcie, niemal oficjalnie żyjąc ze swoją królewską kochanką.
Około 46 lub 45 roku p.n.e. Kleopatra, Cezarion i Ptolemeusz XIV udali się do Rzymu, aby odwiedzić Cezara. Kleopatra przebywała tam do roku 44, kiedy w czasie Id marcowych zamordowano Cezara. Po jego śmierci wróciła szybko do Aleksandrii, gdzie – prawdopodobnie z jej rozkazu – zabito Ptolemeusza XIV. Współwładcą Egiptu został natomiast Cezarion jako Ptolemeusz XV.
Sytuacja wewnętrzna w Egipcie ustabilizowała się, lecz nie na długo. Powodzie wywołane przez Nil spowodowały głód w wielu częściach kraju, co zaczęło wywoływać społeczne niezadowolenie.
Tymczasem w Rzymie rządy triumwirów, Marka Antoniusza, Oktawiana Augusta i Marka Lepidusa prowadziły wojnę z zabójcami Cezara, Brusem i Kasjuszem. Triumwirat prosił o pomoc Egipt, a Kleopatra zdecydowała się wysłać do Rzymu cztery legiony. W 42 roku p.n.e. siły triumwirów odniosły zwycięstwo w bitwie pod Filippi. Marek Antoniusz i Oktawian August podzielili się władzą w Rzymie.
Wkrótce Marek Antoniusz wezwał Kleopatrę do cycylijskiego miasta Tars (na południe od współczesnej Turcji). Zgodnie z historią przedstawioną przez Plutarcha, Kleopatra popłynęła do Tarsu ubrana w szaty Izydy. Antoniusz dał się uwieść jej urokom.
Marek Antoniusz zgodził się chronić Egipt i koronę Kleopatry, obiecując wsparcie dla usunięcia jej młodszej siostry i rywalki, Arsinoe, będącej wówczas na wygnaniu. Kleopatra wróciła do Egiptu, a wkrótce potem Antoniusz, który zostawił w Rzymie swoją trzecią żonę Fulwię i swoje dzieci, spędził zimę 41-40 p.n.e. w Aleksandrii, podczas której on i Kleopatra utworzyli słynne… stowarzyszenie alkoholowe. Jego członkowie zajmowali się winobraniem i dużo ucztowali. Z poważniejszych rzeczy – Antoniusz przygotowywał się w Egipcie do wojny z Partami. W 40 r. p.n.e. Antoniusz wrócił do Rzymu, gdyż m.in. planował ślub z siostrą Oktawiana, Oktawią (jego żona Fulwia zmarła). Już po powrocie Antoniusza do Rzymu, Kleopatra urodziła bliźnięta, Aleksandra Heliosa (słońce) i Kleopatrę Selene (księżyc).
Egipt rozkwitał pod rządami Kleopatry. W 37 r. p.n.e. Antoniusz ponownie spotkał się ze swoją egipską kochanką, chcąc aby pomogła mu w nadchodzącej wojnie z Partami. W zamian zgodził się zwrócić znaczną część wschodniego imperium Egiptu, w tym Cypr, Kretę, Cyrenajkę (Libię), Jerycho oraz dużą część Syrii i Libanu. Po 9 miesiącach od ponownego spotkania z Antoniuszem, Kleopatra w 36 p.n.e. urodziła kolejnego syna, Ptolemeusza Filadelfosa.
Wojna z Partami nie powiodła się i Antoniusz, upokorzony porażką, nie chciał wracać do Rzymu. Udał się więc do Egiptu, gdzie czekała na niego Kleopatra. W roku 34 p.n.e. Antoniusz ogłosił Cezariona synem i prawowitym następcą Cezara, a także przyznał ziemię każdemu ze swoich dzieci, które miał z Kleopatrą. Ten czyn spowodował narastający konflikt pomiędzy nim a Oktawianem Augustem. Pod koniec 32 roku p.n.e. senat rzymski pozbawił Antoniusza wszystkich jego tytułów, a Oktawian wypowiedział wojnę Kleopatrze.
2 września 31 p.n.e. siły Oktawiana pokonały wojska Antoniusza i Kleopatry w bitwie pod Akcjum. Okręty Kleopatry opuściły pole bitwy i uciekły do Egiptu. Antoniuszowi udało się wkrótce do nich dołączyć. Kiedy Aleksandria została zaatakowana przez siły Oktawiana, Antoniusz usłyszał pogłoskę, że Kleopatra popełniła samobójstwo. Rzucił się na własny miecz, popełniając samobójstwo, w chwili, kiedy nadeszły wieści, że plotka była fałszywa. Kleopatra długo rozpaczała po utracie Antoniusza, lecz wojna z Oktawianem wciąż trwała. 10 miesięcy później, wojska rzymskie weszły do Aleksandrii.
12 sierpnia 30 roku p.n.e. po spotkaniu ze zwycięskim Oktawianem, Kleopatra zamknęła się w swojej komnacie z dwiema służącymi. Sposób jej śmierci jest niepewny, ale Plutarch i inni pisarze wysunęli teorię, że użyła jadowitego węża zwanego boleniem, symbolu boskiej rodziny królewskiej. Zgodnie z jej życzeniem, ciało Kleopatry zostało pochowane razem z Markiem Antoniusza, a Oktawian zadbał o godny, królewski pochówek kochanków.
Czytaj też:
Ciężka noc Cezara. Koszmar niemal pokrzyżował plany zamachowcówCzytaj też:
70 tysięcy zabitych w kilka godzin, czyli rzeź pod Kannami