Początki Nan Madol sięgają XIII wieku, kiedy na rafie koralowej u wybrzeży wyspepki Temwen (na południowy wschód od głównej wyspy Pohnpei w archipelagu Karolinów w Mikronezji) rozpoczęto budowę sztucznych wysepek. Wysepki przedzielone są od siebie kanałami, co przybyłym tam później Europejczykom od razu przywiodło na myśl charakterystyczne kanały we włoskiej Wenecji. W 2016 roku Nan Madol wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Kompleks Nan Madol podzielony jest na dwie części: górny Nan Madol i dolny Nan Madol. W górnej części znajduje się więcej wysepek, lecz o mniejszych rozmiarach. Dolna część to mniejsza ilość większych sztucznych wysp. Dzisiaj trudno w pełni oszacować wielkość Nan Madol ze względu na rozrastający się las namorzynowy, który blokuje dostęp do kanałów. Według obliczeń naukowców, wszystkich wysepek może być około 100, zbudowano je z bazaltowych i koralowych głazów, niektóre z nich mają nawet kilka metrów wysokości i szerokości.
Początki osadnictwa w tym rejonie wiąże się z ludnością kultury Lapita, którzy przybyli na Karoliny z Wysp Salomona lub Vanuatu około 1000-500 roku p.n.e. Przez lata mieszkali oni w pobliżu rafy koralowej, aż około 1200 roku przybyli na te tereny obcy. Z czasem założyli na Pohnpei organizm państwowy jednocząc społeczności rolnicze i wprowadzając władzę dziedziczną. Władców tych określa się jako dynastię Saudeleurów. Niewiele o nich jednak wiadomo.
Budowa Nan Madol rozpoczęła się wraz z przybyciem Saudeleurów, na początku wieku XIII. Wcześniej istniały już pewne sztuczne wysepki, zaczęto je więc rozbudowywać oraz wznosić nowe. Bloki bazaltowe, które były potrzebne do budowy, transportowano z różnych części Pohnpei. Legenda, do dziś opowiadana w Mikronezji mówi, że władcy (Saudeleurowie) potrafili przenosić kamienie w powietrzu.
Cały kompleks Nan Madol był podzielony w zależności od funkcji, jakie sprawowali jego mieszkańcy. W północno-wschodniej części mieszkali kapłani. W innych częściach zajmowano się połowem ryb, wytwarzaniem oleju, budową łodzi. Znajdowały się tu także domy mieszkalne oraz dom władcy. Na jednej z wysepek trzymano świętego węgorza (murenę), któremu oddawano cześć.
Kres panowania Saudeleurów w Nan Madol miał nastąpić na początku XVII wieku (około 1628 roku), kiedy na wyspę przybył (na pół mityczny) wojownik Isokelekel. Przybył on do Nan Madol z ponad 300 wojownikami i w krótkim czasie podbił państewko. Nie było to trudne, gdyż, według przekazów, Saudeleurowie, choć swoimi poddanymi rządzili twardą ręką, nie zajmowali się podbojami i nie utrzymywali zbrojnych, którzy mogliby walczyć z Isokelekelem.
Nowy władca wprowadził w Nan Madol i na wyspie Pohnpei system władzy wodzowskiej zwany nahnmwarki. Isokelekel panował jako władca absolutny, półbóg, otoczony tajemnicą i niedostępny poddanym. Według legendy popełnił samobójstwo, kiedy zobaczył swoje odbicie w kałuży i zdał sobie sprawę ze swojej starości.
Jego następcy także przyjęli tytuł nahnmwarki. Jest to tytuł dziedziczny, który do dzisiaj przyznają sobie wodzowie wyspy Pohnpei. Isokelekel został pochowany w ogromnym grobowcu w Nan Madol, w pobliżu grobowców kilku władców poprzedniej dynastii.
Nan Madol było zamieszkane do około 1820 roku. Odkrycie tego niezwykłego kompleksu nastąpiło pod koniec XIX wieku, kiedy Polak, etnograf Jan Kubary dotarł do Oceanii. W 1873 roku sporządził on pierwszy opis Nan Madol. Kubary rozmawiał z mieszkańcami Pohnpei i zapisywał ich historie. Jan Kubary był pierwszym białym człowiekiem, który dotarł na wiele wysp Oceanu Spokojnego.
Czytaj też:
Göbekli Tepe. Tajemnica, która wywraca wiedzę na temat dziejów człowiekaCzytaj też:
Rosetta, Uluburun, Derinkuyu. Siedem wielkich zabytków odkrytych przez przypadekCzytaj też:
Gdzie są ich groby? Dziewięć zaginionych miejsc pochówku