Obcy u bram. Siedem długich oblężeń w historii

Kartagina, Megiddo, Tyr, Leningrad. Każde oblężenie przynosiło cierpienie i śmierć głównie cywilom. Jak przebiegały, jak długo trwały? Oto najsłynniejsze długie oblężenia.

1. Oblężenie Megiddo

Bitwa pod Megiddo to pierwsze odnotowane w historii starcie zbrojne. Starcie zakończyło się wyczerpującym, trwającym wiele miesięcy oblężeniem Megiddo.

Konflikt nastąpił w XV wieku p.n.e., kiedy egipski faraon Totmes III poprowadził swoje siły na tereny dzisiejszej Palestyny, aby stłumić bunt koalicji mezopotamskich miast-państw (Kanaan, Kadesz, Megiddo, Mitanni). Według zachowanych źródeł obie armie starły się niedaleko miasta Megiddo. W bitwie pod Megiddo brały udział oddziały piechoty i rydwanów. Sam faraon rzekomo walczył na pierwszej linii frontu. Egipcjanie pokonali siły koalicyjne, ale zamiast rozgromić je do reszty, marnowali czas na plądrowanie obozowiska wroga i pozwolili armii azjatyckiej wycofać się za bezpieczne fortyfikacje miasta.

Faraon Totmes jednak się nie poddał i postanowił zdobyć Megiddo. Rozkazał rozstawić wokół miasta siły oblężnicze i odciąć wszelki ruch pomiędzy miastem a światem zewnętrznym. Oblężenie trwało aż siedem miesięcy. Po tym czasie, nękani głodem i chorobami mieszkańcy Megiddo, zdecydowali się prosić Egipcjan o pokój wysyłając do faraona swoje dzieci. Faraon ulitował się nad miastem i oszczędził Megiddo w zamian za przysięgę lojalności.

2. Oblężenie Vicksburga

Obok bitwy pod Gettysburgiem, oblężenie Vicksburga jest jednym z najważniejszych wydarzeń w czasie amerykańskiej wojny domowej, czyli wojny secesyjnej. Impas na froncie rozpoczął się w maju 1863 roku, kiedy generał wojsk Unii Ulysses Grant uwięził siły konfederatów pod dowództwem Johna Pembertona w mieście Vicksburg w stanie Mississippi po uprzednim przełamaniu ich linii obrony. Grant nie miał specjalnej ochoty na przystąpienie do oblężenia, ale wydawało się, że w tamtym momencie nie miał innego wyboru. Rozkazał więc swoim ludziom kopać okopy i przystąpić do oblężenia.

Ludzie zamknięci za umocnieniami Vicksburga, aby uniknąć rzezi, jakiej spodziewali się ze strony oddziałów Granta, zaczęli szukać schronieniach w jaskiniach, które kopano wcześniej w pobliżu miasta. Jaskni było ponad 500. Przez cały okres oblężenia mieszkali w nich ludzie. Żołnierze Unii nadali im określenie „Wioski Pieska Preriowego” (ang. „Prairie Dog Village”), która przyjęła się w literaturze.

Przez kilka tygodni wojska generała Granta nie zdołały zdobyć Vicksburga. W końcu dowódca rozkazał robić podkopy, gdzie układano ładunki wybuchowe. Fortyfikacje miasta uległy zniszczeniu, ale Konfederaci wciąż się nie poddawali. Do złożenia broni zmusił ich dopiero głód. Vicksburg skapitulował 4 lipca 1863 roku. Siły Unii przejęły kontrolę nad rzeką Missisipi, co spowodowało, że siły konfederackie zostały od siebie oddzielone, tracąc łączność.

3. Oblężenie Tyru

W 332 roku p.n.e. słynny grecki zdobywca Aleksander Wielki dotarł pod potężne fenickie miasto Tyr. Miasto było położone na wyspie, kilkaset metrów od wybrzeży Libanu. Tyr był otoczony także potężnymi murami, które wydawały się nie do zdobycia. Aleksander Wielki dysponował armią liczącą 35 tysięcy ludzi. Fenicjanie nie posiadali rozbudowanej armii lądowej, ale mieli za to bardzo silną flotę, a także potężne zapasy żywności, które pozwoliły im przetrwać bardzo długie oblężenie.

Tradycyjne oblężenie, w przypadku wyspy, nie wchodziło w grę. Aleksander zdecydował się, pomimo to, na oblężenie wyspy, na której był położony Tyr. Grecy wykorzystali wówczas jedną z najbardziej niezwykłych konstrukcji w historii inżynierii wojskowej. Aleksander Wielki kazał bowiem zbudować groblę łączącą wyspę z lądem. Później przewieziono po niej machiny oblężnicze, które otoczyły Tyr. Po siedmiu miesiącach oblężenia Tyr w końcu się poddał. Aleksander Wielki potraktował jego mieszkańców wyjątkowo okrutnie: wszystkich mężczyzn zabito, a 30 tysięcy kobiet i dzieci sprzedano w niewolę. Grobla, którą wybudowali Grecy przez lata była systematycznie zasypywana mułem i piaskiem przekształcając wyspę Tyr w półwysep.

4. Oblężenie Kandii

Oblężenie Kandii rozpoczęło się w 1648 roku i trwało ponad 20 lat. Był to decydujący i najdłuższy etap wojny turecko-weneckiej, jaka miała miejsce w latach 1645-1669. Konflikt rozpoczął się od ataku Rycerzy Maltańskich na turecki konwój, który zmierzał do Konstantynopola. Rycerze Maltańscy zdobyli tureckie statki, na których znaleźli bogate łupy, a także część sułtańskiego haremu. Po udanym ataku Rycerze uciekli na Kretę do miasta Kandia (dziś Heraklion).

Stosunki pomiędzy Osmanami i Wenecją były napięte od lat. Rabunek Rycerzy Maltańskich, którzy znaleźli schronienie na kontrolowanej przez Wenecję wyspie, spowodował wybuch tlącego się od lat konfliktu.

W 1645 roku na Krecie wylądowała armia turecka licząca 45 tysięcy ludzi. Przez niemal trzy lata Osmanowie pustoszyli wyspę aż całą przejęli. W 1648 roku dotarli do Kandii i przystąpili do oblężenia.

Oblężenie Kandii trwało ponad 21 lat. Turcy wielokrotnie powtarzali szturmy i przeprowadzali bombardowania, ale nie udało się im zadać Wenecjanom decydującego ciosu. Po latach fortyfikacje w końcu runęły – nie nadążano już z ich nieustannym naprawianiem. Wenecjanie poddali się na początku września 1669 roku. Umowa pokojowa, jaką zawarli, pozwolila wszystkim chrześcijanom opuścić miasto wraz z dobytkiem. Kreta dostała się zaś w ręce Imperium Osmańskiego.

5. Oblężenie Kartaginy

Oblężenie Kartaginy było kulminacyjnym momentem III wojny punickiej (i ostatnim epizodem wojen punickich w ogóle). W 149 roku p.n.e. Scypion Afrykański Młodszy przybył do Afryki Północnej do Kartaginy z zamiarem jej zniszczenia. Na miejscu Rzymianie natknęli się na potężne fortyfikacje i mury obronne, więc otoczyli miasto i zaczęli je oblegać.

Kartagińczycy przygotowywali się na to od dawna. Mieli zgromadzone zapasy, a niewolnicy i wszyscy cywile zostali natychmiast wcieleni do wojska. Poświęcenie miasta było ogromne. Według relacji historyka Appiana z Aleksandrii, kobiety obcinały nawet włosy, aby pleść z nich liny potrzebne do katapult. Rzymianie oblegali Kartaginę przez trzy lata. Kiedy w końcu, w 146 roku p.n.e. weszli do miasta, toczyli o nie bój przez kolejnych sześć dni. Kartagina była zrujnowana. 50 tysięcy mieszkańców sprzedano w niewolę, a miasto spalono.

6. Oblężenie Leningradu

Oblężenie Leningradu to jeden z najbardziej znanych epizodów II wojny światowej. 8 września 1941 roku wojska niemieckie rozpoczęły oblężenie, które trwało 872 dni, do stycznia 1944 roku. Niemcy chcieli uniknąć walk w mieście, które zawsze były wyczerpujące. Zamiast tego wybrano straszną dla cywilów alternatywę: Leningrad miał być zagłodzony, a miasto zmuszone do poddania.

Leningrad był odcięty od świata. Niemal każdego dnia niemieckie lotnictwo (Luftwaffe) przeprowadzało bombardowania. Ludziom już zimą 1941 roku zaczął dokuczać głód, choroby i ciężkie warunki pogodowe. Mieszkańcy Leningradu ratowali się jedząc wszystko, co tylko „nadawało” się do jedzenia, jak klej do tapet i skórzane ubrania. Miasto zostało uwolnione ostatecznie przez ofensywę Armii Czerwonej. Oblężenie Leningradu kosztowało życie około miliona cywilów.

7. Wielkie Oblężenie Gibraltaru

W czasie, kiedy Wielka Brytania walczyła z koloniami w Ameryce w wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych, w 1779 roku wojnę wypowiedziały jej Francja i Hiszpania. Kraje te stanęły po stronie amerykańskich kolonistów, a jednocześnie chciały w całym konflikcie „ugrać” coś dla siebie odzyskując kontrolę nad Gibraltarem.

W czerwcu 1779 roku flota francuskich i hiszpańskich okrętów zablokowała Gibraltar od strony morza, podczas gdy duże siły piechoty zbudowały fortyfikacje na lądzie. Wojska oblężnicze chciały zmusić 5-tysięczny garnizon stacjonujący na Gibraltarze do poddania. Jak się okazało – nie było to łatwe, a brytyjscy obrońcy okazali się bardzo trudnym przeciwnikiem.

Oblężenie trwało niemal 4 lata. 13 września 1782 roku wojska koalicji hiszpańsko-francuskiej przystąpiły do generalnego szturmu, w którym wzięło udział około 70 tysięcy żołnierzy. Brytyjczycy przetrzymali atak, a jednocześnie zniszczyli niemal całą flotę swoich przeciwników ostrzeliwując ją rozżarzonymi kulami armatnimi. Wiosną 1783 roku Francuzi i Hiszpanie odeszli spod Gibraltaru pokonani niczego nie zyskując.

Czytaj też:
Mur na granicy a historia. Siedem słynnych murów granicznychCzytaj też:
70 tysięcy zabitych w kilka godzin, czyli rzeź pod Kannami