Legia Cudzoziemska (fr. Légion étrangere) to francuska jednostka bojowa, w której formalnie służyć mogą jedynie obywatele innych państw. Jest to formacja elitarna będąca w stałej gotowości bojowej, przygotowana do szybkiego reagowania w interesie Francji w dowolnym miejscu na ziemi.
Historia
Historia Legii Cudzoziemskiej sięga lat 30. XIX wieku. Francja porządkowała wówczas swoje wewnętrzne sprawy po kolejnej rewolucji, tzn. rewolucji lipcowej, która miała miejsce niespełna rok wcześniej. W jej wyniku król Karol X został zmuszony do abdykacji i wyjazdu z kraju (w kobiecym przebraniu uciekł do Anglii). Tron objął Ludwik Filip I, ostatni władca z dynastii Burbonów.
Ludwik Filip, stojąc przed koniecznością uporania się z obecnością dużej liczby zagranicznych żołnierzy w państwie, postanowił wówczas o utworzeniu specjalnej formacji wojskowej przeznaczonej tylko dla nich. W ten sposób 10 marca 1831 roku powstała Legia Cudzoziemska.
Wśród rekrutów byli żołnierze z niedawno rozwiązanych szwajcarskich i niemieckich zagranicznych pułków, które wcześniej wynajął Karol X. Ludwik Filip zarządził, że żołnierze z nowo utworzonej międzynarodowej jednostki mogą służyć tylko poza Francją. Okazja ku temu pojawiła się od razu. Jeszcze w tym samum roku Legia Cudzoziemska została wysłana na front do Algierii, którą od roku Francja podbijała.
Legioniści walczyli także w czasie wojny krymskiej.
Od tamtej pory Legia Cudzoziemska brała udział we wszystkich wojnach kolonialnych, jakie toczyła Francja. Pojawiała się w różnych częściach świata, m.in. w Algierii, Maroku, Tunezji, Madagaskarze, Meksyku, Hiszpanii, Indochinach, Norwegii, Syrii, Czadzie, Zairze, Libanie, Republice Środkowoafrykańskiej, Wybrzeżu Kości Słoniowej, Afganistanie i Mali.,
Legia Cudzoziemska początkowo stacjonowała tylko w Algierii, gdzie brała udział w pacyfikacji buntów miejscowej ludności. Następnie została wykorzystana w kolejnych konfliktach, w tym w I wojnie karlistowskiej w 1835 roku, w wojnie krymskiej w 1854 roku, w wojnie o niepodległość Włoch w 1859 roku, francuskiej interwencji w Meksyku w 1863 roku, wojnie francusko-pruskiej w 1870 roku, wojnie chińsko-francuskiej w 1883 roku, wojnie francusko-dahomejskiej w 1892 roku i w I wojnie światowej.
W czasie II wojny światowej Legia Cudzoziemska nie odegrała bardzo dużej roli, choć brała udział w w kampaniach m.in. norweskich i północnoafrykańskich. Po zakończeniu wojny w jej szeregi wstąpiło bardzo wielu chętnych. Ogromne straty Legia poniosła zaś w czasie wojny indochińskiej (1946-1954).
W latach 60. i 70. XX wieku pułki Legi Cudzoziemskiej były to przede wszystkim siły szybkiego reagowania, które działały w różnych punktach zapalnych we francuskich koloniach. Legia walczyła m.in. w czasie wojny czadyjsko-libijskiej w latach 1969-1972 oraz w Demokratycznej Republice Konga w 1978 roku. W latach 90., kiedy doszło do wojny domowej w Rwandzie i ludobójstwa ludności Tutsi, Legia Cudzoziemska pomagała w ewakuacji obywateli francuskich i innych cudzoziemców.
W kolejnych latach Legia pojawiła się w czasie konfliktów w Republice Środkowoafrykańskiej, Kongo-Brazzaville i Kosowie. W 2000 roku Legia Cudzoziemska została wdrożona do operacji „Enduring Freedom” w Afganistanie, operacji „Licorne” w Wybrzeżu Kości Słoniowej. W ostatnich latach walczyła w Czadzie i Mali.
Elitarni
Służba w Legii Cudzoziemskiej praktycznie od zawsze gwarantowała anonimowość. W jej szeregi wstępowali więc różni awanturnicy, poszukiwacze przygód i zawodowi żołnierze, którzy chcieli sprawdzić się na „prawdziwej” wojnie, a nie tylko na ćwiczeniowym poligonie. Bywało, że Legia stawała się domem dla ludzi uciekających przed wymiarem sprawiedliwości (do Legii nie są jednak przyjmowane osoby ścigane za ciężkie przestępstwa).
W szeregi Legii Cudzoziemskiej wstąpić mógł tylko człowiek posiadający inne niż francuskie obywatelstwo. Kiedyś ten wymóg był rygorystycznie przestrzegany. Dziś pozawala się niekiedy Francuzom służyć w Legii, ale wówczas deklarują oni posiadanie jeszcze innego obywatelstwa.
„W pierwszych latach istnienia Legia Cudzoziemska opierała się na strukturach znanych z regularnych sił zbrojnych Francji. Pojedynczy regiment dzielił się na siedem batalionów, każdy po osiem kompanii liczących sto dwanaście żołnierzy. Pojedyncze bataliony reprezentowały inną grupę językową lub etniczną, i tak polscy wolontariusze trafiali do ostatniego 7 Batalionu (po wybuchu hiszpańskiej wojny domowej w 1934 roku, Polacy zastąpili 4 Batalion złożony z Hiszpanów, którzy wracali walczyć w swojej ojczyźnie). W późniejszych latach skład formacji ulegał jednak wielokrotnym zmianom”. (polska-zbrojna.pl)
Współcześnie Legia Cudzoziemska stanowi trzon Force d’Action Rapide, czyli francuskich Sił Szybkiego Reagowania. W formacji służy aktualnie około 8 tysięcy żołnierzy. Przerzut całych regimentów może nastąpić w ciągu od kilku do kilkunastu godzin od otrzymania rozkazu.
Za trzyletnią służbę w Legii Cudzoziemskiej starać się można o przyznanie francuskiego obywatelstwa. Od 1831 roku w Legii służyło łącznie kilkuset tysięcy żołnierzy, a około 40 tysięcy poległo w czasie walk. Najwięcej legionistów pochodzi z Wielkiej Brytanii i państw z kręgu wpływów francuskich. W Legii Cudzoziemskiej służyła i służy także spora grupa Polaków. Obywatele Rzeczypospolitej mogą legalnie wstąpić do Legii po wcześniejszym uzyskaniu pisemnej zgody Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Ministerstwa Obrony Narodowej.