Od czasów Batorego w obronie kresowych granic brali udział ci Kozacy, których wpisano do rejestru żołnierzy Rzeczypospolitej i którym wypłacano żołd. Mieli oni swoją komendę na czas wojny i pokoju – atamanów, których sami wybierali i nieformalnie zaczęli nazywać hetmanami zaporoskimi. Wojsko rejestrowe dzieliło się na kilka pułków, a te z kolei na sotnie. Podczas wojny rejestr zwiększano, a po jej zakończeniu – podobnie zresztą jak wojska Korony i Litwy – drastycznie zmniejszano, bo skąpa i egoistyczna szlachta opodatkowywała się tylko na wojnę toczącą się w granicach Rzeczypospolitej i najwyżej na okres roku.
Pozbawionych żołdu Kozaków „naród szlachecki” traktował jako chłopów pańszczyźnianych. Rodziło to niezadowolenie zarówno wśród tych, którzy znaleźli się poza rejestrem, jak i rejestrowych, mających się za równych rycerstwu szlacheckiemu, a niemogących nawet marzyć o takim statusie w Rzeczypospolitej. Protesty Kozaków wywoływały także zakazy „chadzek” na muzułmanów, co pozbawiało ich dochodów z łupów. Zakazy wydawali kolejni królowie obawiający się konfliktu z imperium otomańskim. Niezadowolenie Kozaków nakładało się na gorycz chłopów pańszczyźnianych. Zachodnioeuropejski popyt na zboże wzrósł w wiekach XVI i XVII, co wywołało w Polsce gwałtowny rozwój gospodarki folwarcznej i wzmożony wyzysk chłopstwa.
Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy tygodnika Do Rzeczy.
Regulamin i warunki licencjonowania materiałów prasowych.