25 lipca 1943 roku zebrała się Wielka Rada Faszystowska. aby omówić dalsze działania rządu. W tym czasie sytuacja Włoch była coraz trudniejsza. Na południu kraju alianci rozpoczęli operację „Husky”, Włochy straciły wszystkie kolonie i odnosiły porażki w Grecji.

Podczas rozmów Mussolini wydawał się zmęczony i zrezygnowany, co zaniepokoiło członków Rady. Duce zachowywał się tak, jakby wszystkie nadzieje na wygraną zostały już pogrzebane.

W pewnej chwili jeden z członków Rady, Dino Grandi, stwierdził więc odważnie, że obecna sytuacja doprowadziła Włochy na skraj militarnej katastrofy. Dodał też, że dyktatura Mussoliniego wyniosła do władzy osoby niekompetentne i zraziła do rządu dużą część społeczeństwa. Zaproponował jednocześnie rozproszenie władzy i przeniesienie części prerogatyw na króla. Część najbardziej radykalnych popleczników Mussoliniego podniosło wrzawę, lecz sam Duce nie zareagował. Wniosek został przyjęty.

Starano się przekonać Mussoliniego o konieczności aresztowania sojuszników Grandiego, lecz ten nie wyraził na to zgody, po czym udał się na rozmowę z królem.

Aresztowanie Mussoliniego

Spotkania z Wiktorem Emanuelem III należały do rutynowych, lecz, według relacji świadków, podczas akurat tej rozmowy Mussolini miał być w wyjątkowo złym nastroju. Król zakomunikował Duce, że wie, w jakiej sytuacji są Włochy i że ich kraj niedługo przegra wojnę. Z tego powodu konieczna jest zmiana prowadzonej dotąd polityki. Władzę premiera miał objąć Pietro Badoglio.

Po przemówieniu króla Mussolini został natychmiast aresztowany. Jego zatrzymanie planowano już od dłuższego czasu, lecz czekano na najbardziej odpowiednią okazję. Formalnym powodem było zgłoszenie wobec Mussoliniego wotum nieufności w Wielkiej Radzie. Wtedy Duce został usunięty z funkcji premiera.

Mussolini obawiał się o to, co dalej się z nim stanie, został jednak zapewniony o swoim bezpieczeństwie. Przetrzymywano go w kilku miejscach. Lokalizacje zmieniano, gdyż przeczuwano, że Niemcy będą próbowali go odbić. Ostatecznie trafił do hotelu Albergo-Rifugio w masywie Gran Sasso. Po odsunięciu go od władzy, 8 września 1943 roku, Włochy i państwa alianckie ogłosiły zawieszenie broni.

Akcja Skorzenego

Niemcy od razu postanowili odbić Mussoliniego. Do tego zadania został wybrany Otto Skorzeny, który miał na swoim koncie także inne, spektakularne akcje z udziałem komandosów. Dowództwo nad operacją objął generał Kurt Student.

Uwolnienie Mussoliniego napotkało trudności, gdyż nie było wiadomo, gdzie dokładnie jest przetrzymywany – Włosi przenosili go bardzo często, obawiając się Niemców. Na początku września Niemcom udało się zlokalizować wzmożoną aktywność radiową w okolicy masywu górskiego Gran Sasso. Określili tym samym, że Duce znajduje się w hotelu na szczycie góry, do którego jedyną drogą jest kolejka górska. 12 września 1943 roku rozpoczęto operację „Eiche”, w której wzięli udział spadochroniarze Studenta oraz komandosi Skorzenego. Niemcy zajęli hotel szybko, bez żadnych strat.

Mussolini został zabrany na pokład małego samolotu, którym miał uciec z miejsca uwięzienia, jedynie w towarzystwie Skorzenego, lecz towarzyszył im jeszcze pilot, Heinrich Gerlach. Samolot był przeciążony, lecz mimo trudności udało mu się bezpiecznie dotrzeć do celu. Wkrótce Skorzeny i Mussolini byli już w drodze do Wiednia, skąd udali się do Wilczego Szańca.

Niedługo później Mussolini wrócił do władzy we Włoszech obejmując przywództwo w marionetkowej Włoskiej Republice Socjalnej.

Czytaj też:
Włosi a Polska niepodległaCzytaj też:
Zygzaki Duce. Mussolini i ŻydziCzytaj też:
Antykomunistyczny Piemont