Poznaj ciekawe miejsce i wskaż, gdzie zrobiono wszystkie fotografie. Do dzieła!
QUIZ: Zdobędziesz 10/10? Sprawdź się!
Więcej:
Najpiękniejsze ruiny w Polsce
Krzyżtopór przyciąga co roku tysiące turystów. Kiedyś był jedną z najciekawszych rezydencji na kontynencie i największym pałacem do czasu budowy Wersalu. Dlaczego dzisiaj to tylko ruiny?
Nazwa Krzyżtopór wzięła się od krzyża i topora, które są umieszczone na bramie wjazdowej do pałacu. Fundator budowli Krzysztof Ossoliński nazwał go „Krzysztofory”. Nazwa ta wywodziła się najpewniej od jego imienia. Używano także nazwy „Krzysztopór”, która łączyła imię fundatora z nazwą herbu rodu Ossolińskich.
Pałac Krzyżtopór został zbudowany w latach 1627-1644 przez wojewodę Krzysztofa Ossolińskiego w miejscowości Ujazd w dzisiejszym województwie świętokrzyskim. Wcześniej ziemia, na której powstał pałac, należała do zakonu cystersów. W XV wieku dobra te stały się własnością Oleśnickich, a później Ossolińskich.
Budowlę zaprojektował prawdopodobnie Lauretius de Sente. Pałac został wybudowany w stylu „palazzo in fortezza”, to znaczy pałac posiadał cechy obronne i otoczony był umocnieniami. Krzyżtopór wzorowany był na włoskim zamku Caprarola, który Krzysztof Ossoliński odwiedził w czasie swej podróży do Rzymu.
Krzysztof Ossoliński zmarł rok po ukończeniu budowy. Jego syn zginął niespełna pięć lat później w bitwie pod Zborowem (1649). Pałac Krzyżtopór odziedziczył brat Krzysztofa Ossolińskiego, Jerzy, a po nim jego córka Urszula, której mężem był Samuel Jerzy Kalinowski. Nie miał jednak Krzyżtopór szczęścia do właścicieli. Samuel Jerzy Kalinowski zginął bowiem w bitwie pod Batohem (1652). Trzy lata później pałac został zajęty i splądrowany przez Szwedów podczas potopu.
O wyposażeniu zamku wiadomo niewiele. Wnętrza były prawdopodobnie bogato zdobione i wyposażone w drogie meble. Jeden z przekazów mówi, że sala jadalna w wieży miała ponoć szklany strop, przez który widać było akwarium z egzotycznymi rybkami.
Krzyżtopór znajdował się w posiadaniu rodziny Kalinowskich, ale nie był zamieszkiwany na stałe. Dopiero w 1720 roku osiadła w nim rodzina Morsztynów. Później pałac dostał się rodzinie Paców, a w 1770 roku spotkało go kolejne, po Szwedach, nieszczęście: został spalony przez Rosjan.
W kolejnych latach Krzyżtopór należał do rodzin Sołtyków, a później Orsettich, jednak nikt nie zdecydował się na jego odbudowę. Po 1945 roku pałac został przejęty przez Skarb Państwa.
Czytaj też:
Jedyne takie ruiny w Polsce. Największy pałac do czasu Wersalu
Co jeszcze ciekawego?
Czytaj też:
Opuszczone i zrujnowane. Najpiękniejsze ruiny zamków i pałaców w PolsceCzytaj też:
Cudownie ocalałe. 10 najstarszych zabytków polskiego piśmiennictwaCzytaj też:
Kultowy budynek w polskich górach. Nie zawsze wyglądał tak, jak dziś