Jak Polacy walczyli o kształt swojego kraju? Gdzie toczyły się bitwy, a gdzie przeprowadzano plebiscyty? Gdzie wybuchły powstania i jak zakończyła się wojna polsko-bolszewicka, która ostatcznie zdecydowała o istnieniu Rzeczpospolitej? Zachęcamy do sprawdzenia swojej wiedzy o pierwszych latach niepodległej Polski.
QUIZ: Walki Polski o granice
QUIZ:
Wolności nikt nie dał w prezencie. Wojny Polski o granice
Więcej:
Traktat wersalski podpisany w 1919 roku na zakończenie konferencji, która ustalała nowy porządek po I wojnie światowej, ustanawiał, że Rzeczpospolita otrzyma dostęp do Morza Bałtyckiego na odcinku 147 kilometrów. Był to brzeg Półwyspu Helskiego (74 kilometry), morze otwarte (24 kilometry) i Zatoka Pucka (49 kilometrów). Gdańsk nie znalazł się w granicach Polski. Miał być Wolnym Miastem, nad którym kontrolę sprawować miała Liga Narodów.
To, że Polska zyskiwała dostęp do morza było ogromnym sukcesem polskiej delegacji, która walczyła o jak największy zasięg terytorialny Polski na konferencji w Paryżu. Byli to przede wszystkim Roman Dmowski oraz Ignacy Jan Paderewski. Bardzo ważne przy tym okazały się kontakty Paderewskiego w Stanach Zjednoczonych i wreszcie opinia samego prezydenta USA Woodrow Wilsona, który w swoim programie pokojowym zawarł – jako jeden z warunków – niepodległość Polski, która ma mieć dostęp do Bałtyku.
Czytaj też:
Zaślubiny Polski z morzem. Symboliczny ślub i powrót Polski nad Bałtyk
Polska odzyskała niepodległość w 1918 roku. Granice państwa nie od razu zostały ustalone. Część z nich trzeba było jeszcze wywalczyć. Tak było ze Śląskiem. Problem stanowił fakt, że część ziem śląskich nie należała do I Rzeczpospolitej, czyli do państwa w granicach z 1772 roku. Ślązacy powoływali się jednak na program pokojowy prezydenta USA Thomasa Woodrow Wilsona, który pisał, że „niepodległe państwo polskie powinno powstać na terenach zamieszkałych przez ludność bezsprzecznie polską”. Do tego także odwoływał się Wojciech Korfanty w przemówieniu, które wygłosił w Reichstagu 25 października 1918 roku.
W czasie konferencji pokojowej w Paryżu kończącej I wojnę światową, przeciwko takiemu postrzeganiu sprawy protestować zaczęli jednak Niemcy. Berlin rozpoczął szeroko zakrojoną kampanię dyplomatyczną i społeczną. W związku z tym podjęto decyzję, że na spornych terenach przeprowadzony zostanie plebiscyt, a o przynależności państwowej zadecydują mieszkańcy danych terenów.
Ta decyzja spotkała się z pierwszą zbrojną odezwą Polaków. Do życia powołano Polską Organizację Wojskową Górnego Śląska pod dowództwem Alfonsa Zgrzebnioka. Pierwsze powstanie śląskie wybuchło 16 sierpnia 1919 roku. W literaturze podaje się niekiedy, że bezpośrednią przyczyną jego wybuchu były protesty z dnia 15 sierpnia, kiedy kilka tysięcy pracowników kopalni „Mysłowice” zaczęło domagać się wypłaty należnego wynagrodzenia. Był to być może jeden z powodów, ale z pewnością nie jedyny.
Czytaj też:
Narodowy Dzień Powstań Śląskich. Powstania śląskie - zwycięski zryw
Więcej QUIZÓW:
Czytaj też:
QUIZ: Od Paryża do Tokio. Czy znasz życiorys Romana Dmowskiego?Czytaj też:
QUIZ: Najwięksi polscy sportowcy międzywojnia. Znasz ich dobrze?Czytaj też:
QUIZ: Polskie zabytki mniej znane. Czy rozpoznasz wszystkie?