Historia Polaków w Związku Sowieckim obfituje w wydarzenia niewiarygodne. Po podpisaniu w 1921 r. pokoju w Rydze poza nową granicą Rzeczypospolitej, na terenie Rosji bolszewickiej, pozostało co najmniej 1,2 mln Polaków. Była to przeważnie ludność wiejska, choć nie brakowało również ludności miejskiej. W Mińsku, stolicy Białoruskiej Sowieckiej Republiki Socjalistycznej, Polaków – według danych oficjalnych – było ponad 10 proc., a w Żytomierzu na Ukrainie – 8 proc. W Piotrogrodzie Polacy stanowili natomiast trzecią pod względem liczebności grupę narodowościową, ustępując jedynie Rosjanom i Żydom.

W połowie lat 20. XX w. bolszewicy zdecydowali o zsowietyzowaniu ludności polskiej. Postawiono jednak nie na asymilację i denacjonalizację Polaków, lecz na zakorzenienie tzw. sowieckiej polskości. Polegało to m.in. na używaniu języka polskiego i rozwoju polskiej kultury, przesianej – co prawda – przez sito ideologiczne.

Utworzono dwa rejony narodowościowe, w których Polacy stanowili większość: Polski Rejon Narodowy im. Juliana Marchlewskiego (Marchlewszczyzna) i Polski Rejon Narodowy im. Feliksa Dzierżyńskiego (Dzierżyńszczyzna). We wszystkich instytucjach państwowych i partyjnych, z milicją i GPU (NKWD) włącznie, język polski był tam językiem obowiązującym. Trzeba jednak zaznaczyć, że był to język odbiegający od literackiego języka polskiego, zawierający wiele sowietyzmów i rusycyzmów. Nie było to jednak wszystko. W głowach Polaków komunistów, architektów tzw. polskiej autonomii socjalistycznej, narodziła się bowiem idea stworzenia nowomowy – polskiego języka proletariackiego.

Polak sowiecki

Duży wpływ na dążenia do zmian pisowni polskiej miała też, przeprowadzona po rewolucji bolszewickiej, reforma języka rosyjskiego, z którego usunięto pięć liter uznanych za niepotrzebne. O radykalizmie reformatorów pisowni rosyjskiej świadczy podjęcie w Rosji bolszewickiej w latach 1918–1920 przygotowań do rezygnacji z cyrylicy i przejścia na alfabet łaciński