Marina Cwietajewa – najwybitniejsza przedstawicielka rosyjskiej poezji XX w., symbol tragicznego losu tamtejszej inteligencji. Odrzucała bolszewizm, ale jednocześnie nie mogła ostatecznie zerwać związków z własnym narodem. Zarówno ona, jak i jej mąż, Siergiej Efron, po rewolucji bolszewickiej znaleźli się na emigracji w Pradze. Tu w stolicy międzywojennej Czechosłowacji narodził się wśród białych emigrantów ruch o nazwie „Smienowiechowstwo”, do którego przyłączył się Siergej Efron.

Nazwa ta pochodzi od tytułu pracy zbiorowej „Smiena Wiech” (Zmiana drogowskazów), która wyszła w Pradze w 1921 r. Główni ideolodzy tego nieformalnego ruchu, przeważnie wybitni naukowcy, literaci i ludzie kultury (Aleksandr Bobriszczew-Puszkin, Jurij Kliucznikow, Jurij Potiechin, Nikołaj Ustriałow, Siergiej Czachotin i inni), traktowali rewolucję bolszewicką jako „znak Boży”, jako karę dla inteligencji rosyjskiej za grzech ulegania wpływom zachodnich idei marksistowskich.

Bolszewizm i jego zbrodnie uważali za niezbędny element pokuty prowadzącej do odrodzenia narodu. Wzywali swych zwolenników do powrotu do kraju i pracy w komunistycznej Rosji. Wierzyli, że Rosja odrodzi się wcześniej czy później w postaci zdrowego imperialnego organizmu państwowego. Rewolucja bolszewicka, według Nikołaja Ustriałowa, to unikatowe zjawisko historyczne łączące „wielki rosyjski duch państwowości z szerokim ludowym protestem społecznym”. Ten protest wkrótce powinien „przeistoczyć się z pozapaństwowego i antypaństwowego w państwowy, a przez to państwo rosyjskie nareszcie będzie tym, czym powinno być – »państwem Bożym na ziemi«”.

Ułaskawiony

Miejsce Mariny Cwietajewej w poezji rosyjskiej jest unikatowe. Wiele autorytetów ze świata literatury nie bez podstaw uważa ją za pierwszą poetkę „wszech czasów”, założycielkę tzw. poezji kobiecej. Nie wszyscy jednak wiedzą, jaką rolę odegrały polskość i Polacy w jej twórczości.