Elżbieta II została królową Wielkiej Brytanii w 1952 roku. Była głową Wspólnoty Narodów, królową Anglii, Walii, Szkocji i Irlandii Północnej oraz głową 14 innych państw: Antigui i Barbudy, Australii, Bahamów, Belize, Grenady, Kanady, Jamajki, Nowej Zelandii, Papui-Nowej Gwinei, Saint Kitts i Nevis, Saint Lucia, Saint Vincent i Grenadyn, Tuvalu i Wysp Salomona. Niezwykle popularna przez całe swoje długie panowanie królowa znana była z tego, że poza jej ceremonialnymi obowiązkami, interesowała się sprawami rządowymi i polityką. Elżbiecie przypisuje się „modernizację” monarchii brytyjskiej.
Najdłużej panująca
Elżbieta II była najdłużej panującym monarchą Wielkiej Brytanii. Królową została w 1952 roku. W 2022 roku obchodziła 70. rocznicę wstąpienia na tron.
Elżbieta Aleksandra Maria urodziła się 21 kwietnia 1926 roku. Była córką księcia Alberta, księcia Yorku i jego żony Elżbiety Bowes-Lyon. W chwili przyjścia na świat miała niewielkie szanse, aby zostać monarchą. Elżbieta była trzecią osobą w kolejce do brytyjskiego tronu. Pierwszą osobą był najstarszy syn panującego króla, książę Walii Edward, a drugim młodszy syn monarchy i ojciec Elżbiety, Albert.
29 maja 1926 roku Elżbieta została ochrzczona wodą z rzeki Jordan jako Elżbieta Aleksandra Maria. Chrzest miał miejsce w kaplicy Pałacu Buckingham. Przez bliskich była nazywana „Lillbeth”.
Elżbieta była wychowywana z dala od rówieśników. Towarzyszką zabaw była dla niej siostra Małgorzata urodzona w 1930 roku oraz nieliczne koleżanki. Elżbieta uchodziła za dziecko spokojne i dobrze ułożone.
W 1936 roku zmarł dziadek Elżbiety, król Jerzy V. Tron objął jego najstarszy syn Edward, który jednak szybko abdykował. Było to wydarzenie bez precedensu w brytyjskiej rodzinie królewskiej. Edward zrezygnował z tronu, aby poślubić dwukrotną rozwódkę, Amerykankę Wallis Simpson. Z tego powodu królem Wielkiej Brytanii został książę Albert, który za swoje królewskie imię obrał imię Jerzy VI.
Stało się jasne, że następczynią tronu Wielkiej Brytanii jest Elżbieta. Tym większą uwagę poświęcono wówczas jej wychowaniu i przygotowywaniu do tej trudnej roli. Po koronacji ojca Elżbieta zamieszkała w Pałacu Buckingham.
Kiedy wybuchła II wojna światowa Elżbieta i jej siostra Małgorzata przewiezione zostały do Zamku Windsor. Parze królewskiej proponowano, aby dzieci wywieźć do Kanady na czas wojny, lecz Jerzy i królowa Elżbieta odmówili. 13 października 1940 roku, mająca wówczas 14 lat Elżbieta, wygłosiła swoje pierwsze publiczne przemówienie na antenie radia BBC, w którym zwróciła się do dzieci Wspólnoty Narodów. Jej pierwsze publiczne wystąpienie miało miejsce trzy lata później.
W lutym 1945 roku Elżbieta wstąpiła do Auxiliary Territorial Service ze stopniem podporucznika, gdzie przeszła m.in. kurs mechanika samochodowego i kierowcy. Pierwszą oficjalną wizytę zagraniczną odbyła w 1947 roku. Celem podróży był Związek Południowej Afryki.
W lipcu 1947 roku ogłoszono zaręczyny Elżbiety i Filipa, syna księcia Andrzeja Greckiego i Alicji Battenberg. Para poznała się już w 1934 roku, a później widywała kilkukrotnie. Przyszły książę Filip oświadczył się Elżbiecie na wzgórzu w pobliżu zamku Balmoral. Ślub odbył się 20 listopada 1947 roku w Opactwie Westminsterskim. Ceremonia była emitowana na żywo w radiu i transmitowana w telewizji. W latach 1949-1951 para mieszkała na Malcie, gdzie Filip kontynuował karierę wojskową. Wraz z Filipem Elżbieta doczekała się czwórki dzieci: Karola, Anny, Andrzeja i Edwarda.
W 1951 roku Elżbieta przejęła część obowiązków ojca, gdyż zaczął on poważnie chorować (miał raka gardła). W imieniu monarchy odwiedziła liczne kraje. W czasie pobytu w Kenii, 6 lutego 1952 roku dowiedziała się o śmierci Jerzego VI.
Elżbieta Aleksandra Maria została ogłoszona królową Wielkiej Brytanii 7 lutego 1952 roku jako Elżbieta II.
Koronacja Elżbiety
Elżbieta została koronowana 2 czerwca 1953 roku. Była ubrana w satynową suknię i szkarłatny płaszcz z gronostajowym kołnierzem. Przeszła przez nawę główną kierując się do drewnianego tronu króla Edwarda Wyznawcy, gdzie znajdował się kamień koronacyjny. Tam zwróciła się w cztery strony świata, a arcybiskup Canterbury zakomunikował:
„Panowie, przedstawiam wam królową Elżbietę, waszą niezaprzeczalną królową, wam wszystkim, którzy tu przybyliście złożyć jej hołd i oddać się jej na służbę. Czy gotowi jesteście ją uznać?”
Lordowie odpowiedzieli: „God save Queen Elizabeth” („Boże, chroń królową Elżbietę”)
Wówczas Elżbieta złożyła przysięgę królewską na Biblię, po czym zdjęła płaszcz, diadem i klejnoty, i usiadła pod baldachimem podtrzymywanym przez czterech kawalerów Orderu Podwiązki. Arcybiskup namaścił świętymi olejkami jej dłonie, pierś i czoło. Następnie Elżbietę ubrano w długą, białą albę i złotą tunikę.
Elżbieta otrzymała insygnia królowej: ostrogi świętego Jerzego, którymi muśnięto jej kostki, królewski miecz, jabłko, bransolety, pierścień, berło z krzyżem i berło z gołębicą. Następnie na ramiona monarchini założono purpurowy, haftowany płaszcz. Wtedy zabrzmiał hymn koronacyjny Georga Friedricha Händla „Zadok the Priest”. Na koniec arcybiskup Canterbury nałożył na głowę Elżbiety koronę świętego Edwarda, a lordowie zawołali: „God save Queen Elizabeth”.
Po namaszczeniu i koronacji hołd królowej Elżbiecie złożyli książęta krwi oraz lordowie. Elżbieta i Filip przyjęli komunię świętą pod dwiema postaciami i wszyscy odśpiewali hymn „Te Deum”. Cała uroczystość trwała ponad trzy godziny. Na zakończenie Elżbieta zmieniła koronę świętego Edwarda na lżejszą koronę imperialną.
Koronacja Elżbiety II była transmitowana na żywo przez telewizję. Wydarzenie to obejrzało, tylko w Wielkiej Brytanii, 20 milionów osób. Kanadyjczycy chcieli obejrzeć uroczystość jeszcze tego samego dnia. W tym celu zatrudniono wojskowe samoloty, które rolki z filmami dostarczyły za Ocean. Do Australii filmy dotarły rekordowo szybko, niespełna 54 godziny później. W sumie na całym świecie koronację Elżbiety II obejrzało 277 milionów widzów. Choćby z tego względu Elżbieta stała się najbardziej rozpoznawalnym i najpopularniejszym monarchą na całym świecie.
Królowa
Elżbieta II była wszechstronnie wykształcona. Znała brytyjską historię, prawo. Studiowała muzykę, znała języki francuski i łacinę. Pasjonowała się jeździectwem i wyścigami konnymi. Jako królowa trzymała wiele rasowych koni wyścigowych i często brała udział w wyścigach i zawodach hodowlanych. Elżbieta słynęła z przywiązania do walijskich psów rasy Pembroke. W czasie swojego panowania miała ich ponad 30.
W początkach swego panowania Elżbieta nawiązała dobry kontakt z premierem Winstonem Churchillem. Był to zresztą pierwszy z 13 premierów, z jakim współpracowała w czasie swojego długiego panowania.
Początkowo nie była specjalnie lubiana. Postanowiła więc ocieplić wizerunek swój i całej monarchii brytyjskiej. W 1957 roku po raz pierwszy wyemitowano, za jej zgodą, coroczną audycję bożonarodzeniową. W 1968 roku Karol został mianowany księciem Walii, co oznaczało, że został formalnie następcą tronu.
W 1977 roku, z okazji 25-lecia na brytyjskim tronie, Elżbieta wybrała się w długą podróż po całej Wspólnocie Narodów, wliczając w to wyspy Fidżi i Tonga, Nową Zelandię, Australię, Papuę-Nową Gwineę, Brytyjskie Indie Zachodnie i Kanadę, co znacznie zwiększyło jej popularność.
Panowanie Elżbiety to jednak nie tylko jasne momenty. Nie obyło się także bez skandali, które nadszarpnęły z kolei prestiż całej monarchii.
W 1981 roku, kiedy książę Karol poślubił Lady Dianę Spencer w katedrze św. Pawła w Londynie, wszystkie oczy ponownie były skierowane na rodzinę królewską. Chociaż para doczekała się dwóch synów, Williama i Harry'ego, ich małżeństwo szybko się rozpadło. Podobnie jak małżeństwo Karola i Diany, rozpadło się małżeństwo księcia Andrzeja i jego żony Sary Ferguson oraz związek księżniczki Anny i Marka Philipsa.
Po śmierci Diany Elżbieta zmagała się z oburzeniem opinii publicznej, która zarzucała jej, że niewystarczająco pożegnała matkę swoich wnuków. Odpowiadając na krytykę, królowa zdecydowała się wygłosić telewizyjne przemówienie upamiętniające Dianę.
Na początku lat 90. Elżbieta II zgodziła się otworzyć dla zwiedzających niektóre komnaty pałacu Buckingham.
Popularność królowej i całej rodziny królewskiej wzrosła w pierwszej dekadzie XXI wieku. Chociaż w 2002 roku przypadał Złoty Jubileusz Królowej Elżbiety (50 lat na tronie) śmierć jej matki (nazywanej Królową Matką) i siostry na początku tego samego roku rzuciły cień na obchody.
W ostatnim czasie Elżbieta zażegnywała kolejny rodzinny kryzys związany z małżeństwem wnuka Harry’ego z aktorką i jednocześnie rozwódką Meghan Markle, którzy zdecydowali się ostatecznie zamieszkać poza Wielką Brytanią.
Królowa Elżbieta II tworzyła zgrany duet ze swoim mężem Filipem, który zmarł 9 kwietnia 2021 roku przeżywszy niemal 100 lat. Pomimo różnych kryzysów Elżbieta niezwykle udanie sprawowała rządy w Wielkiej Brytanii przez ponad 70 lat. Była najdłużej panującym monarchą w dziejach Wysp Brytyjskich.
Elżbieta II zmarła 8 września 2022 roku w wieku 96 lat. Następcą tronu został książę Karol jako Karol III.
Czytaj też:
Pałac Buckingham: Nie żyje królowa Elżbieta IICzytaj też:
Koronacja Elżbiety II. Najdłuższej panujący monarcha Wielkiej BrytaniiCzytaj też:
QUIZ: Monarchia brytyjska - wczoraj i dziś. Sprawdzisz swoją wiedzę?