Pańszczyźniana armia
  • Rafał A. ZiemkiewiczAutor:Rafał A. Ziemkiewicz

Pańszczyźniana armia

Dodano: 
Rosyjscy żołnierze
Rosyjscy żołnierze Źródło: MAXIM SHIPENKOV/AFP/East News
Nie od dziś wiadomo, że „z niewolnika nie ma pracownika”. Można do tej zasady dopisać: z niewolnika nie ma także żołnierza.

Przełom w sztuce wojennej, którym były wojny napoleońskie, zawdzięczamy nie tylko dowódczemu geniuszowi „Boga Wojny”. Niczego mu nie ujmując, gen. Bonaparte skonsumował coś, co było od niego niezależne: pojawienie się armii rewolucyjnej. Rewolucyjnej, a więc złożonej z ludzi, którzy chcieli walczyć, wiedzieli, o co i po co, i nie trzeba ich było do walki zapędzać przymusem. Słowem – stanowiącej przeciwieństwo armii fryderycjańskiej, opartej na zasadzie, że żołnierz musi się bardziej bać własnego dowódcy niż wroga. Armię rewolucyjną np. można było rozpuścić w tyraliery strzeleckie – starego typu, niewolniczej nie dałoby się już po takim rozkazie zebrać z powrotem, więc trzeba było trzymać ją w ciasnych szykach, w których coraz doskonalsza artyleria żłobiła krwawe bruzdy, maksymalizując straty.

Artykuł został opublikowany w 4/2023 wydaniu miesięcznika Historia Do Rzeczy.