Piastówna na tronach wikingów
  • Sławomir KoperAutor:Sławomir Koper

Piastówna na tronach wikingów

Dodano: 
Sygryda Storråda i Olaf Tryggvason
Sygryda Storråda i Olaf Tryggvason Źródło: Wikimedia Commons
Córka Mieszka I była królową Szwecji, Danii, Norwegii i Anglii. Stała się bohaterką wielu sag, których treść przekazywano sobie z pokolenia na pokolenie.

Historia Polski epoki średniowiecza zawiera wręcz niewyobrażalną liczbę białych plam. Nie tylko nie wiemy, jak naprawdę miał na imię pierwszy historyczny książę Polan, ale też samo istnienie wielu członków rodziny Piastów bywa podważane przez historyków. Problemy z początkami pierwszej polskiej dynastii nie ograniczają się wyłącznie do imienia Mieszka (Mieczysława, Dagoberta?) czy imion i pochodzenia jego przodków. Nie wiemy, jak nazywał się brat księcia, który poległ w starciu z saskim awanturnikiem Wichmanem i Wieletami w 963 lub 964 r., ani też czy rzeczywiście istniała jego siostra, którą niektórzy nazywają Adelajdą. Miała ona rzekomo wyjść za mąż za księcia Węgier, Gejzę, i urodzić mu syna, przyszłego Stefana Wielkiego (Świętego). Obecnie ta wersja jest podważana, a jeżeli faktycznie Mieszko miał siostrę, to być może wyszła ona za mąż za innego z członków węgierskiej dynastii, ale na pewno nie była matką pierwszego koronowanego króla tego kraju.

Rzekoma Adelajda jest jednak tematem pobocznym, natomiast kwestia córki Mieszka I to już kwestia znacznie większego kalibru. Odegrać bowiem miała ona wielką rolę w dziejach Skandynawii i stać się miała bohaterką wielu sag, których treść przekazywano sobie z pokolenia na pokolenie.

Świętosława

Niestety, nie znamy nie tylko daty urodzenia naszej bohaterki, lecz także nawet jej imienia. Badacze nie są też do końca zgodni, kto był jej matką. Według najczęściej spotykanych teorii córka Mieszka miała przyjść na świat z jego związku małżeńskiego księcia z Dobrawą, co by oznaczało, że urodziła się pomiędzy 967 a 972 r. i była młodszą siostrą Bolesława Chrobrego. Nie brakuje jednak opinii, że była córką Mieszka i jego drugiej żony Ody, co by przesuwało datę jej urodzenia na lata 979–980. Wydaje się to jednak mało prawdopodobne, gdyż syn Świętosławy, Olaf Skötkonung, przyszedł na świat ok. 980 r. Wprawdzie w średniowieczu wydawano dziewczynki za mąż bardzo wcześnie, ale tego rodzaju mariaż, a szczególnie macierzyństwo, było jednak niemożliwe.

Pojawiła się również sugestia, że Świętosława była córką Mieszka i jego nałożnicy, ewentualnie – jak to ujęto – pogańskiej żony księcia. Hipotezę tę można jednak odrzucić, gdyż gdyby Świętosława przyszła na świat przed przyjęciem chrztu przez ojca, miałaby zbyt wiele lat jak na małżeństwo dynastyczne. Natomiast nic o nałożnicach w życiu Mieszka po przyjęciu chrztu nie wiadomo, a gdyby księżniczka pochodziła z takiego związku, to kronikarze natychmiast by to zaznaczyli. Szczególnie biskup Merseburga Thietmar, który nie lubił Polan i chętnie by wykazał niemoralność władców z dynastii Piastów. A był przecież człowiekiem dobrze zorientowanym w sprawach naszego kraju.

Gorzej, że imię naszej bohaterki jest również rekonstrukcją, a właściwie hipotezą. Sagi skandynawskie nazywają ją Storrådą (Dumną), Sygrydą lub Gunhildą, co według większości badaczy było efektem tego, że jej słowiańskiego imienia nikt na północy nie potrafił wymówić. Ale z drugiej strony, jeżeli Mieszko faktycznie na chrzcie otrzymał imię Dagoberta, to dlaczego jego córka miałaby się nie nazywać Gunhilda?

Artykuł został opublikowany w 2/2024 wydaniu miesięcznika Historia Do Rzeczy.