Po wygnaniu z kraju króla Bolesława Śmiałego (Szczodrego) władzę nad Polską objął jego młodszy brat Władysław Herman. To w prostej linii prawnuk Bolesława Chrobrego, syn Kazimierza Odnowiciela, czyli Piast z krwi i kości. W tamtym momencie był to jedyny żyjący w Polsce przedstawiciel dynastii „panów przyrodzonych”. Jego wybór na władcę Polski był zatem bezdyskusyjny. Od razu pojawił się jednak problem. Książę Władysław był żonaty z kobietą nieznanego nam imienia, z którą miał syna Zbigniewa. Była to zapewne niewiasta z któregoś z polskich możnych rodów, być może Prawdziców z Wielkopolski. Jednak para nie zawarła ślubu pobłogosławionego w Kościele. Odbył się on w rycie słowiańskim i wówczas, choć uchodził za legalny związek, w kraju chrześcijańskim nie mógł być akceptowany w odniesieniu do jego władcy. I dlatego Gall Anonim zapisał w swojej kronice, że najstarszy syn Hermana narodził się z „nałożnicy”.

Wcześniej, gdy młodszy brat króla Bolesława Śmiałego siedział na uboczu w Płocku, nikomu to nie przeszkadzało. Wręcz przeciwnie – mogło to być dowodem, że nie miał on żadnych ambicji przywódczych. Teraz jednak, gdy został władcą Polski, taki stan rzeczy nie mógł być dłużej tolerowany. Żona władcy została odesłana z dworu, choć niektórzy uważają, że wcześniej zmarła. Należało zatem księcia ożenić ponownie, ale tym razem musiał to już być ślub dynastyczny. Wybór padł na księżniczkę Judytę czeską z dynastii Przemyślidów.

Druga żona

Do „rozwodu” Hermana z pierwszą żoną w myśl prawa nie musiało dojść (o ile w ogóle doszło), ponieważ „możni czescy i polscy traktowali Zbigniewa jako członka dynastii […]. Dopiero bowiem w 1197 r. legat papieski Pietro Capuano nakazał jako obowiązek małżeństwa zawierane w Kościele, a Sobór Laterański IV w 1215 r. nakazał głoszenie zapowiedzi przedślubnych i zakazał zawierania małżeństw tajnych” (Teterycz-Puzio, 2019). Jak wspomniałem wyżej, być może owa pierwsza żona wcześniej zmarła. Wydaje się to bardziej prawdopodobne, gdyż „książę obejmując rządy w oparciu o rycerstwo, nie bardzo mógłby się odważyć na bądź co bądź afront, jakim dla jego własnych stronników musiałoby się stać oddalenie żony pochodzącej z ich kół” (Mitkowski, 1981).