Via Dolorosa to droga krzyżowa wiodąca ulicami Jerozolimy. Podobna trasą ponad dwa tysiące lat temu szedł Pan Jezus niosąc na swoich barkach krzyż. Którędy Via Dolorosa wiedzie? Gdzie szukać poszczególnych stacji Via Dolorosa? Jaka jest historia drogi krzyżowej?
Droga krzyżowa – historia
Historia Via Dolorosa ma wiele wieków. Już w V wieku pochodząca z Hiszpanii pątniczka Egeria opisywała, iż w Wielki Piątek „wszyscy, nawet małe dzieci (…) idą od Getsemani aż do bramy, a potem przez całe miasto aż do Krzyża”. Wyznaczona w czasach starożytnych trasa nie uległa do współczesności większym zmianom.
Pielgrzymi przybywali do Jerozolimy już w początkach średniowiecza, lecz potężny napływ pątników nastąpił dopiero w czasach wypraw krzyżowych, od wieku XII. To w tym czasie powstał zwyczaj, aby każdy pielgrzym przemierzył w Jerozolimie trasę, jaką przebył Jezus przed swą śmiercią na krzyżu. Wtedy też powstały pierwsze stacje drogi krzyżowej. Niektóre z nich dotrwały do dnia dzisiejszego. Najstarsza ze stacji, której autorem jest Ricola z Monte Croce, pochodzi z 1294 roku.
Zwyczaj przemierzania drogi krzyżowej przeniósł się wkrótce z Jerozolimy do innych części świata. W XV wieku w całej Europie powstawać zaczęły kalwarie, które miały przypominać Via Dolorosę z Jerozolimy. Wiele kalwarii powstało także w Polsce.
Nabożeństwo Męki Pańskiej zaczęto odprawiać także we wszystkich kościołach. Początkowo nie istniał jeden, identyczny „wzór” dla drogi krzyżowej. Nabożeństwo odprawiano zatrzymując się na 7, 12, 14 czy nawet 18 stacjach. Dopiero w 1731 roku, na podstawie decyzji rzymskiej Kongregacji do spraw Odpustów, papież Klemens XII zatwierdził drogę krzyżową w znanej dziś formie.
Droga Męki Pańskiej
Trasa drogi krzyżowej Jezusa Chrystusa przebiega przez Jerozolimę ze wschodu na zachód. Zaczyna się przy bramie św. Szczepana, wiedzie przez dzielnicę muzułmańską, aż do Bazyliki Grobu Pańskiego w dzielnicy łacińskiej. Nie jest to, rzecz jasna, trasa identyczna jak ta, którą przemierzał Jezus Chrystus. To niemożliwe choćby z tego względu, że w II wieku starożytna Jerozolima została przez wojska rzymskie zburzona. To jednak dla wszystkich pielgrzymów jest sprawą drugorzędną. Ważne jest przebywanie blisko miejsc, gdzie przed wiekami działał i żył Jezus.
Drogę krzyżową zacząć można oczywiście już wcześniej, w miejscu, gdzie Męka Chrystusa się rozpoczęła, czyli w Ogrodzie Oliwnym Gatsemani, u stóp Góry Oliwnej. Znaleźć go można w odległości kilkuset metrów od bramy św. Szczepana i Twierdzy Antonia, gdzie odbył się sąd nad Jezusem. W bliskiej odległości znajdują się też inne ważne miejsca m.in. loch, w którym Chrystusa przetrzymywano.
Pierwsza stacja Via Dolorosa mieści się na dziedzińcu szkoły muzułmańskiej (medrasa El-Umariya). To miejsce najbardziej odpowiada położeniu dawnej twierdzy zwanej Lithostrotos, gdzie Piłat skazał Jezusa na śmierć. Kiedy wejście do medresy nie jest możliwe, Via Dolorosa rozpoczyna się w kaplicy Skazania na Śmierć wybudowanej w 1902 roku na gruzach kaplicy w stylu bizantyńskim.
Z Twierdzy Antonia trasa Via Dolorosa wiedzie ulicami Jerozolimy aż do Bazyliki Grobu Pańskiego. Na jej terenie znajduje się aż pięć stacji: dziesiąta: Jezus z szat rozebrany, jedenasta: Jezus przybity do krzyża, dwunasta: Śmierć Jezusa na krzyżu, trzynasta: Zdjęcie Jezusa z krzyża i czternasta: Jezus złożony do grobu.
Stacje drogi krzyżowej na Via Dolorosa oznaczone są okrągłymi emblematami oraz zaznaczone innym kolorem posadzki. Nieopodal drugiej stacji znajduje się słynny łuk Ecce Homo. Wmurowano w niego dwa kamienie z posadzki, na których stali Chrystus i Piłat w chwili wypowiadania przez Piłata słów: „Oto człowiek”.
Kaplica stacji trzeciej, na skrzyżowaniu Via Dolorosa i El Wad ha-Gai, została przed laty odnowiona przez żołnierzy 2. Korpusu Armii gen. Andersa, który stacjonował w Palestynie. Rzeźbę upadającego Chrystusa wykonał Polak, Tadeusz Zieliński. On także stworzył płaskorzeźbę Matki Bożej Częstochowskiej, której wizerunek znajduje się na stacji czwartej Via Dolorosa.
Stacje drogi krzyżowej biegnącej wzdłuż Via Dolorosa są czasem trudne do dostrzeżenia, „zagłuszone” przez kolorowe szyldy. Dwie stacje natomiast (ósma i dziewiąta) znajdują się nieco na uboczu samej Via Dolorosa. Ósmą stację znajdziemy odbijając nieco od ulicy Beil Habad, a dziewiątą na dziedzińcu koptyjskiego klasztoru nad Kaplicą św. Heleny.
Ostatnich pięć stacji, jak wspomniano, znajduje się na terenie bazyliki Grobu Pańskiego. Ostatnią stacją jest Grób Święty. Aby dostać się do środka trzeba niekiedy stać w długiej kolejce (czas oczekiwania może być czasem dłuższy, niż przejście całej Via Dolorosa).
Choć w bardziej spokojnych czasach, gwarna, pełna pielgrzymów i okolicznych mieszkańców, Via Dolorosa jest wyjątkowym miejscem na mapie Jerozolimy. Jej przejście, a zarazem kontemplacja Męki Pańskiej jest dla każdego chrześcijanina niezwykłym duchowym przeżyciem.
Czytaj też:
Mastaba z okresu Starego Państwa. Wspaniałe odkrycie w EgipcieCzytaj też:
Dawne imperia. Państwa, które przestały istniećCzytaj też:
Wielki Mur Chiński. Czy widać go z kosmosu i czy grzebano pod nim robotników?