Publicznie wypowiadał się za wolnością prasy, uwłaszczeniem chłopów i reformą sądownictwa. Jego poglądy sprawiły, że 23 kwietnia 1849 roku aresztowano go wraz z innymi uczestnikami potajemnych zebrań. 16 listopada 1849 roku został skazany za rozprzestrzenianie słynnego listu Bielińskiego i parę innych,,przestępstw” na utratę wszystkich praw i karę śmierci przez rozstrzelanie. Na placu kaźni został ułaskawiony. Z rozkazu cara Mikołaja I zmieniono mu karę śmierci na cztery lata katorgi, a później na służbę wojskową w stopniu szeregowca.
Rodzina
Pisarz urodził się w Moskwie w 1821 roku. W 1821 roku ojciec Fiodora Dostojewskiego został ordynatorem wojskowego szpitala w Moskwie. W pobliskiej okolicy znajdował się cmentarz dla kryminalistów, przytułek dla obłąkanych i sierociniec. Stąd też Dostojewski lubił przychodzić do przyszpitalnego ogrodu, gdzie wysłuchiwał rozmaitych opowieści schorowanych ludzi. Te z kolei stanowiły dla niego inspirację do rozmyślań. Wedle oficjalnych biografii rodziny Dostojewskich ojciec Fiodora był pijakiem, rozpustnikiem i tyranem. Stosował przemoc wobec swojej rodziny i domowej służby. Zmarł w 1839 roku, dwa lata po żonie zmarłej w 1837 roku na gruźlicę. Według innej wersji zabili go służący w ramach zemsty za złe traktowanie.
Filozof
Propagował teorię o rosyjskim posłannictwie historycznym i religijnym, łącząc to przeświadczenie z zainteresowaniem zachodem, nienawidził socjalizmu i rewolucji. Krytykował ówczesny indywidualizm filozoficzny, widząc w nim destrukcję człowieka i jego moralności. Ganił zarówno kapitalistyczną cywilizację, jak ruchy socjalistyczne i rewolucyjne, zarzucając im zagubienie wartości chrześcijańskich. Przestrzegał stanowczo przed ateizmem. Debiutem Dostojewskiego była opowieść epistolarna,,Biedni ludzie”, wydrukowana po raz pierwszy w almanachu Niekrasowa Zbiór Petersburski w 1846 roku. W romantycznych powieściach i poematach historię nieszczęśliwej i tragicznie zakończonej miłości z reguły przekształcano w dzieje zmagań bohatera ze światem. W pierwszym utworze Dostojewskiego świat,,biednych ludzi” był światem romantycznym.
Konflikt z władzą
Należał do Koła Pietraszewskiego, którego poglądy członków były określane jako zapadniczestwo co trzeba pojmować jako podążanie ku cywilizacji zachodniej. Członkowie Koła potępiali samodzierżawie carskie i zacofanie kulturowe, społeczne i ekonomiczne państwa. Propagowali kształt reform w Rosji, które miały przebiegać tak, aby zmierzać ku warunkom życia bliskim Europie Zachodniej. 23 kwietnia 1849 roku 123 członków Koła Pietraszeskiego zostało aresztowanych przez funkcjonariuszy carskiej tajnej policji i osadzonych w Twierdzy Pietropawłowskiej. Po brutalnych przesłuchaniach w dniu 16 listopada 1849 roku Komisja Sądu Wojskowego skazała Dostojewskiego i jego kompanów na karę śmierci. Kara ta była wynikiem obaw cara Mikołaja I, który nie chciał w Rosji prozachodniej rewolucji. Stąd też bezwzględnie niszczył wszelkiego rodzaju przejawy, dążeń do gruntownych przemian w Rosji.
Wieszcz rewolucji
W trakcie katorgi w światopoglądzie Dostojewskiego nastąpił zwrot ku chrześcijaństwu. Postrzegał je jako ważny element kultury. Dostojewski w swojej dalszej twórczości kontynuował motywy związane z religijnością oraz fascynacją zachodem. Kładł szczególny nacisk na problemy społeczne, w tym szczególnie biedę i wyzysk niejako zapowiadając przyszłe rewolucje. Fiodor Dostojewski zmarł w 1881 roku.
Czytaj też:
Upadek twierdzy zamojskiej. Zmierzch nocy listopadowejCzytaj też:
Pożegnanie z Polską. Fryderyk Chopin na stałe opuszcza swoją Ojczyznę