- Jeden z koryfeuszy malarstwa okresu Młodej Polski o niezwykłej wrażliwości na dekoracyjne walory obrazu, uprawiający szereg dyscyplin artystycznych, od rysunku węglem poprzez grafikę oryginalną, ilustrację książkową i malarstwo sztalugowe po monumentalne projekty witraży i polichromii. – pisze Irena Kossowska z Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk na portalu Culture.pl.
Życie i kariera
Józef Mehoffer urodził się 19 marca 1869 w spolonizowanej rodzinie austriackiej. Studiował na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego i równolegle w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie jego nauczycielami byli m.in. Józef Unierzyński, Władysław Łuszczykiewicz i Jan Matejko. Naukę i warsztat malarski kontynuował we Wiedniu i Paryżu. Odbył także kilka podróży po Europie, podczas których szukał inspiracji i podziwiał architekturę.
Podczas pobytu we Włoszech dzielił pracownię ze Stanisławem Wyspiańskim (który był także uczniem Jana Matejki). Jak podkreśla Irena Kossowska: - współzawodniczyli też ze sobą, uczestnicząc w tych samych konkursach, m.in. na kurtynę Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie (1891) i na witraże do łacińskiej katedry we Lwowie (1894). Obaj wypracowali ostatecznie odmienną stylistykę i opanowali perfekcyjnie odmienne środki ekspresji; Wyspiański wytyczył drogę rozwojową polskiego ekspresjonizmu, zaś Mehoffer stworzył oryginalną formułę dekoracyjności wyrastającą z secesyjnej stylistyki.
W roku 1895 Mehoffer odniósł swój największy sukces międzynarodowy – zwyciężył w konkursie na witraż „Apostołowie”, który miał powstać w katedrze we Fryburgu w Szwajcarii. Otrzymał wówczas zlecenie na wykonanie ośmiu witraży. Prace nad nimi trwały aż do 1936 r.
W roku 1901 r. powrócił do Krakowa, został profesorem zwyczajnym w Szkole Sztuk Pięknych. Dwukrotnie wybierany na stanowisko rektora tej uczelni.
Po wybuchu II wojny światowej we wrześniu 1939 r., wyjechał z rodziną do Lwowa. Tam złapali go Niemcy i wywieźli do obozu w mieście Aš w Czechsłowacji. Za uwięzionym artystą wstawił się Watykan i Włochy, dzięki czemu został uwolniony i mógł wrócić do Krakowa. W czasie okupacji w domu Mehoffera odbywały się spotkania muzyczne, w których uczestniczyli m.in. Zygmunt Dygat, Egon Petri czy Zygmunt Przeworski.
Żoną Mehoffera była malarka Jadwiga Janakowska, mieli syna Zbigniewa (1900–1985).
Józef Mehoffer zmarł na gruźlicę 8 lipca 1946 r. w Wadowicach. Został pochowany na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie.
Dojrzewanie stylu
Swoje dzieła Mehoffer prezentował na licznych wystawach międzynarodowych. Otrzymał także wiele wyróżnień, np. złoty medal na wystawie światowej w Paryżu w 1900 r., na Powszechnej Wystawie w St. Louis i Chicago w roku 1904 oraz w Monachium w 1905 r.
Mehoffer ma na swoim koncie także książkę "Uwagi o sztuce i jej stosunku do natury" oraz kilka artykułów. Swoje wspomnienia opublikował zaś w autobiografii „Dzienniki” z lat 1891-1897.
W swoich pracach używał wielu technik plastycznych. Szczególną uwagę zwracał na dekoracyjność detalu.
Jego początkowa twórczość oscyluje wokół symbolizmu i ekspresjonizmu.
Najlepszymi przykładami są pejzaże „Wisła pod Niepołomicami” i „Zachód słońca. Park Jordana”.
Okres dojrzały wskazywany jest na lata 1900-1916. Stosował wtedy najbogatszą symbolikę. Widać to na obrazach tj. „Portret żony na tle pegaza”, „Rozmarzona królewna”, „Majowe słońce” i – chyba najsłynniejszym dziele Mehoffera – „Dziwny ogród”.
