Zakup Alaski jest uważany za jedną z najbardziej udanych transakcji w historii. Stany Zjednoczone przejęły w pokojowy sposób obszar dwukrotnie większy od Teksasu. W dodatku po bardzo „okazyjnej cenie”. Niemniej umowa pomiędzy USA i Rosją w sprawie Alaski spotkała się z ostrą krytyków opozycyjnych wobec prezydenta Andrew Johnsona polityków, którzy twierdzili, że głowa państwa nabywa jałowe pustkowie.
Jak doszło do transakcji
Alaska była właściwie nieznana aż do 1741 roku, kiedy to odkrywca Vitus Bering przybył w te rejony na czele rosyjskiej ekspedycji i przejął te ziemię w imieniu cara.
Wkrótce na Alaskę zaczęli przybywać handlarze futer, ale nikt nie osiedlał się tam na dłużej. Do 1784 roku nie było na Alasce żadnej osady i nigdy nie mieszkało tam więcej jak kilkaset osób jednocześnie. Pod koniec XVIII wieku zaczęli się tam pojawiać także Brytyjczycy i Amerykanie, ale ich zainteresowanie Alaską ograniczało się także do handlu futrami.
Rosja cieszyła się posiadaniem ogromnego terytorium, jakim była Alaska, ale coraz więcej osób na carskim dworze zastanawiało się, jaki ekonomiczny sens jest w jej posiadaniu. Z jednej strony – ze względów prestiżowych – nie chciano się jej pozbywać, ale z drugiej strony utrzymanie Alaski stawało się coraz bardziej problematyczne.
Rosjanie obawiali się także, że Alaska, która była właściwie niebroniona, zostanie w końcu zaatakowana przez Brytyjczyków, a do tego nie chciano dopuścić (Wielka Brytania pobiła niedawno Rosję w wojnie krymskiej, więc kolejny cios z jej strony byłby dla Rosji nie do zniesienia).
Wtedy Petersburg zwrócił swoje oczy na Stany Zjednoczone, młode państwo w Ameryce Północnej. W połowie lat 50. XIX wieku Rosja i Stany Zjednoczone rozpoczęły rozmowy w sprawie ewentualnego zakupu Alaski przez USA. Prowadził je, ze strony Waszyngtonu, sekretarza stanu William H. Seward, który był zagorzałym „ekspansjonistą”, chcąc jak najbardziej poszerzyć terytorium USA.
Zakup Alaski
Negocjacje zostały przerwane przez wybuch wojny secesyjnej, ale tuż po jej zakończeniu Seward sam zgłosił się do Edouarda de Stoeckl’a, rosyjskiego ministra ds. Stanów Zjednoczonych. Stoeckl otrzymał zgodę cara Aleksandra II na sprzedaż Alaski.
Tajne negocjacje między Sewardem i Stoecklem rozpoczęły się około 11 marca 1867 roku. Ostatecznie 30 marca 1867 roku podpisano traktat przewidujący, że Stany Zjednoczone kupią Alaskę od Rosji za 7,2 miliona dolarów w złocie.
Seward miał nadzieję, że Senat ratyfikuje traktat tego samego dnia, ale ten zwlekał z podjęciem decyzji półtora tygodnia. W tym czasie Seward wydał nawet kilka luksusowych kolacji, na których przekonywał senatorów do swojej sprawy.
„Rosyjska Kraina Wróżek”
Większość Amerykanów przychylnie odniosła się do tej transkacji, ale nie wszystkim zakup Alaski się spodobał. Część gazet publikowała krzykliwe nagłówki określając Alaskę jako „Ogród Niedźwiedzia Polarnego Johnsona” (Andrew Johnson był wówczas prezydentem USA), „Walrussia” i „Rosyjska Kraina Wróżek”. Horace Greeley, redaktor „New York Tribune”, pisał m.in., że większa część Alaski jest „ciężarem… niewartym brania w prezencie”.
To wszystko i tak nie opóźniło znacznie procesu legislacyjnego i zakup Alaski został zatwierdzony 9 kwietnia 1867 roku.
Odwiedzający później Alaskę syn sekretarza stanu Sewarda relacjonował: „Doprawdy była to ciekawa mieszanka populacji i strojów. Rosjanie w strojach narodowych; żołnierze amerykańscy w niebieskich mundurach; Indianie w kocach i piórach oraz handlarze i podróżnicy odziani w najnowszy styl Montgomery Street w San Francisco”.
19 października tego samego roku zakup Alaski został przypieczętowany, kiedy w mieście Sitka na Alasce ściągnięto z masztu flagę Rosji i zastąpiono ją flagą amerykańską. Wojska rosyjskie opuściły terytorium Alaski, lecz wszyscy cywile, którzy chcieli pozostać mogli to uczynić, otrzymując jednocześnie obywatelstwo amerykańskie.
Alaska stała się słynna, kiedy w dopływie rzeki Klondike odkryto złoto, co wywołało „gorączkę złota”. Wówczas nikt już nie twierdził, że zakup ten był jedynie wynikiem szaleństwa prezydenta. Alaska stała się 49. stanem USA 3 stycznia 1959 roku. Obecnie 25 procent amerykańskiej ropy naftowej i ponad 50 procent owoców morza pochodzi z Alaski.
Czytaj też:
Geronimo, wódz Apaczów. Jego imię przeszło do legendyCzytaj też:
Wild West show. Zanim powstały westerny był Buffalo BillCzytaj też:
Rok bez lata – katastrofa klimatyczna u progu XIX wieku