Regionalne Muzeum Archeologiczne Antonio Salinas na włoskiej Sycylii przekazało marmurowy fragment Partenonu, świątyni Ateny na akropolu ateńskim, na rzecz Muzeum Akropolu w Atenach.
Kompletowanie Partenonu
10 stycznia br. Muzeum Akropolu w Atenach zaprezentowało ofiarowany element, tzw. „Fragment Fagana”. Jest to wykonany z marmuru fragment płaskorzeżby o wymiarach 35 na 31 centymetrów, który przedstawia siedzącą grecką boginię Artemidę. Element ten był niegdyś częścią fryzu na wschodniej ścianie Partenonu.
Element zostanie umieszczone w Galerii Partenon, czyli przeszklonej galerii z widokiem na świątynię Ateny. W Galerii znajduje się oryginalny fryz o długości 160 metrów, który zdobił przed wiekami świątynię na akropolu. W wielu miejscach rzeźby zastąpione zostały gipsowymi kopiami, gdyż oryginały znajdują się wciąż w posiadaniu Wielkiej Brytanii i można je oglądać w British Museum.
- Mamy nadzieję, że ten pierwszy krok wykonany przez Sycylię zachęci do podjęcia podobnych decyzji w innych krajach – powiedziała dyrektor Muzeum Archeologicznego Antonio Salinas, Caterina Greco.
Umowa o dziedzictwie kulturowym zawarta pomiędzy muzeami w Palermo i w Atenach przewiduje transfery i wymianę artefaktów. Fragment Partenonu został na razie przekazany na okres czterech lat z możliwością przedłużenia o kolejne cztery lata. Jak podkreślają władze muzeów, obie strony dążą jednak do tego, aby element pozostał już w Atenach na stałe. W zamian Muzeum na Akropolu ma wypożyczyć Palermo (na cztery lata) bezgłowy posąg bogini Ateny z V wieku p.n.e. oraz amforę z VIII wieku p.n.e. wykonaną w stylu geometrycznym.
Partenon w Londynie
„Fragment Fagana” jest częścią dużo większej płaskorzeźby, która była niegdyś fryzem zdobiącym Partenon. Większa część fryzu świątyni na ateńskim akropolu została wywieziona z Grecji przez Brytyjczyków, którzy pocięli go na kawałki i umieścili ostatecznie w British Museum w Londynie, gdzie cały czas można go podziwiać.
Fragment przechowywany przez sycylijskie muzeum był częścią kolekcji XIX-wiecznego brytyjskiego konsula na Sycylii, Roberta Fagana, dyplomaty i archeologa. W 1820 roku element został zakupiony przez Królewski Uniwersytet w Palermo od wdowy po Faganie. Nie jest jasne, w jaki sposób Robert Fagan wszedł w posiadanie kawałka Partenonu.
„Fragment Fagana” to pierwszy element Partenonu, który powrócił do Grecji z zagranicznego muzeum.
Od dawna Grecja stara się zaś o zwrot tzw. „marmurów Elgina”, czyli fragmentów przechowywanych przez British Museum w Londynie. W ich skład wchodzi 75 metrów fryzu, 17 rzeźb i 15 metop (metopa – to kwadratowa lub prostokątna płyta umieszczona na fryzie, czesta zdobiona płaskorzeźbą). Brytyjski dyplomata, Thomas Bruce (Lord Elgin) wywiózł bezcenne elementy Partenonu z Aten na początku XIX wieku, kiedy był ambasadorem w Imperium Osmańskim, które rządziło wówczas w Grecji. British Museum zakupiło „marmury Elgina” w 1816 roku. Część rzeźb trafiła do Paryża i Kopenhagi.
Od tamtej pory Brytyjczycy twierdzą, że marmury zostały nabyte przez Elgina legalnie, z czym nie zgadzają się Grecy. British Museum przekazało, że obecnie nie są prowadzone żadne rozmowy z rządem greckim na temat zwrotu lub wypożyczenia starożytnych greckich artefaktów.
Grecka minister kultury Lina Mendoni powiedziała, że umowa pomiędzy muzeami w Palermo i Atenach otwiera drogę do wprowadzenia tego typu rozwiązań w relacjach z innymi instytucjami w różnych krajach.
Grecja rozważa ponadto zaproponowanie Brytyjczykom wypożyczenie znaczących artefaktów w zamian za marmury z Partenonu. Rząd brytyjski odciął się niedawno od tego problemu. W listopadzie ubiegłego roku, w czasie wizyty greckiego premiera Kiriakosa Mitsotakisa w Londynie, szef brytyjskiego rządu Boris Johnson powiedział, że sprawa zwrotu starożytnych artefaktów dotyczy British Museum, a nie jego gabinetu.
Partenon
Partenon – świątynia Ateny na ateńskim akropolu to jeden z najważniejszych zabytków Grecji oraz symbol Aten. Świątynia została wybudowana w połowie V wieku p.n.e. i została poświęcona bogini Atenie Partenos. Inicjatorem jej budowy był Perykles, słynny grecki polityk i strateg. Budowę nadzorował zaś Fidiasz, twórca m.in. posągu Zeusa Olimpijskiego, zaliczanego do Siedmiu Cudów Świata Starożytnego. Fidiasz wykonał także posąg Ateny Partenos umieszczony w centralnym miejscu świątyni.
Czytaj też:
Siedem Cudów Świata, czyli starożytna turystykaCzytaj też:
Heinrich Schliemann i odkrycie Troi. Mało kto wierzył, że Troja naprawdę istniejeCzytaj też:
Świątynie wiedzy. Osiem najpiękniejszych bibliotek starożytności i średniowiecza