Rozbicie dzielnicowe to okres w dziejach Polski, kiedy ziemie naszej ojczyzny zostały rozdrobnione pomiędzy kilku książąt. Stało się tak w wyniku decyzji Bolesława Krzywoustego, który umierając ogłosił swój testament zwany prawidłowo „ustawą sukcesyjną”.
Rozbicie dzielnicowe – co o tym wiesz?
Bolesław Krzywousty podzielił Polskę pomiędzy kilku swoich synów. Część ziem przekazał także jako oprawę wdowią swojej żonie Salomei. Władzę zwierzchnią, zgodnie z wolą Krzywoustego, sprawować miał książę senior – princeps. Rozbicie dzielnicowe trwało niemal dwa wieki, jednak po tym czasie państwo polskie na nowo zdołało się zjednoczyć.
Dla Polski okres ten był niezwykle bogaty w wydarzenia. Rywalizacja następców Krzywoustego, a później kolejnych książąt piastowskich o tron w Krakowie, utrzymanie władzy zwierzchniej nad całym terytorium Polski, marzenia o królewskiej koronie i walka o koronację, a do tego spiski, zdrada, tajemnicze i do dziś niewyjaśnione zgony czy sprowadzenie Krzyżaków.. Dzieje Polski w okresie rozbicia dzielnicowego to gotowy filmowy scenariusz, który mógłby śmiało konkurować z niejedną światową produkcją.
Czy następcy Krzywoustego faktycznie zrealizowali jego ostatnią wolę? Jak potoczyły się losy Polski od połowy XII do początku XIV wieku? Kto doprowadził do ponownego zjednoczenia kraju? Sprawdź, co wiesz na temat rozbicia dzielnicowego!
Więcej informacji? Polecamy teksty naszych Autorów dotyczące rozbicia dzielnicowego:
„Zjazd w Łęczycy miał miejsce za panowania Kazimierza Sprawiedliwego, który już wówczas tytułował się księciem Polski (dux Polonie). To najmłodszy z synów Bolesława Krzywoustego. Nie został on uwzględniony nawet w jego ustawie sukcesyjnej, znanej powszechnie jako „Testament Krzywoustego”. Dlaczego? Prawdopodobnie był pogrobowcem, aczkolwiek ostatnio uważa się, że urodził się zaraz przed śmiercią ojca.
W okresie, o którym traktuje ten szkic, żyli jeszcze starsi uprawnieni zgodnie z testamentem Bolesława III do wielkoksiążęcej władzy w Polsce. To, że Piastowie są panami przyrodzonymi było jasne dla wszystkich, natomiast kto będzie princepsem już wówczas wcale nie było takie pewne, choć być powinno. Ot, choćby trzeci w kolejności z żyjących jeszcze synów Bolesława Krzywoustego, Mieszko III, najstarszy w rodzie Piastów. To on według testamentu powinien być księciem zwierzchnim w czasie, kiedy odbywał się Zjazd w Łęczycy i dzierżyć tron w Krakowie, który był symbolem władzy w Polsce. A jednak nie był, choć chciał być bardzo i nawet wcześniej był”.
Czytaj też:
Upadek "Testamentu Krzywoustego", czyli zjazd w Łęczycy roku 1180
„Historyk i publicysta Sławomir Koper w swojej książce »Piastowie« tak orzekł: »Po latach Konrad zrozumiał, że zabił niewinnego człowieka. Gniew władcy skierował się ku kanclerzowi księcia, kanonikowi Janowi Czapli, który namawiał Konrada do usunięcia wojewody. Zemsta Konrada była straszna. Kanonik został uwięziony, torturowany, a wreszcie powieszony przed katedrą«.
Przypomnijmy: egzekucja wojewody Krystyna miała miejsce w roku 1217, a powieszenie Jana Czapli w 1239 roku. Czy możliwym było, aby po ponad dwóch dekadach sumienie ruszyło takiego twardziela jakim był Konrad? Przez ten czas miał już przecież także inne rzeczy za uszami (np. uwięzienie bratowej i bratanka i porwanie Henryka Brodatego). Czy po 20 latach zaprzątał sobie głowę tak odległą przeszłością?”
„Wojna rozpoczęła się w 1195 roku. 13 września 1195 roku miała miejsce bitwa nad Mozgawą. Wojska księstwa krakowskiego, po początkowych niepowodzeniach, zwyciężyły siły skupione wokół Mieszka. Na kila lat sytuacja uspokoiła się.
Trzy lata później doszło do umowy pomiędzy radą regencyjną a Mieszkiem III. W jej wyniku Mieszko uzyskał księstwo krakowskie (dzielnicę senioralną). W zamian Leszek miał otrzymać część Małopolski oraz Kujawy, które cztery lata wcześniej mu odebrano.
Po śmierci Mieszka III w 1202 roku władcą dzielnicy senioralnej został przez krótki czas jego syn, Władysław Laskonogi, jednak około 1206-1210 księciem-seniorem został ponownie Leszek Biały, choć walki o książęcy tron w Krakowie trwały jeszcze w kolejnych latach”.
Czytaj też:
Leszek Biały. Piastowska "gra o tron" i podstępnie zamordowany książę