Na turystycznej mapie Polski aż roi się od miejsc wartych ujrzenia. Niektóre znajdują się w dużych miastach, inne ukryte są pośród niewielkich miejscowości. Oprócz miejsc cennych ze względu na walory przyrodnicze, znajdziemy w Polsce także tysiące obiektów niezwykle ważnych ze względu na swoją historię. Nie sposób zaprezentować wszystkich, dlatego skupimy się tylko na kilku historycznych miejscach wartych odwiedzenia.
Opactwo Cystersów w Sulejowie
Opactwo Cystersów w Sulejowie to jeden z najlepiej zachowanych zespołów cysterskich w Polsce. W skład zespołu klasztornego wchodzi m.in. kościół pw. św. Tomasza Kantuaryjskiego (Tomasza Becketa) konsekrowany w 1232 roku. Sam klasztor został ufundowany pod koniec XII wieku przez (prawdopodobnie) księcia Kazimierza Sprawiedliwego. Mury klasztoru gościły królów m.in. Kazimierza Wielkiego, Władysława Jagiełłę, Kazimierza Jagiellończyka i Jana Kazimierza.
Pałac w Nieborowie
Pałac w Nieborowie to barokowy pałac zaprojektowany przez Tylmana z Gameren na zlecenie Michała Stefana Radziejowskiego. Pałac od 1774 do 1945 roku należał do rodziny Radziwiłłów. Pałac przetrwał wojenne zawieruchy, w tym II wojnę światową. Dziś cieszy oko wyjątkowymi wnętrzami oraz zadbanym ogrodem. Na uwagę zasługuje znajdująca się kilka kilometrów dalej Arkadia – mała wieś, w której zobaczyć można należący także niegdyś do Radziwiłłów wyjątkowy ogród angielski.
„Helena Radziwiłłowa zgromadziła w Arkadii bogatą kolekcję sztuki antycznej oraz rzeźb antykizujących i kopii dzieł antycznych, a także »starożytnośc« średniowiecznych i renesansowych, z których utworzyła swoiste muzeum w Świątyni Diany. Znalazły się w nim Głowa Niobe, Popiersie Rzymianki, grecko-rzymskie stele, sarkofagi i urny grobowe, ozdoby ogrodowe, architektoniczne elementy lapidariane oraz obiekty antykizujące, jak rzeźba Śpiącej Ariadny, popiersie Meleagra, młodego Rzyminina, Trójnóg Stanisława Augusta, a także manierystyczny Maszkaron Guglielmo della Porta i hermy dłuta Michałowicza z Urzędowa. Podobny charakter mają dzieła sztuki wykonane na zamówienie księżny, jak Św. Cecylia dłuta Pietro Staggiego i Geniusz Śmierci Iwana Martosa. Osobliwością kolekcji są sprowadzone przez księżnę z Podola »baby«, kultowe rzeźby połowieckie z XII-XIII wieku”. (nieborow.art.pl)
Drewniane cerkwie i kościoły – Małopolska i Podkarpacie
Szlak architektury drewnianej to aż 250 obiektów w Małopolsce i 127 obiektów na Podkarpaciu! Głównie są to cerkwie i kościoły (oraz zabytkowa drewniana zabudowa). Każda ze świątyń jest w jakiś sposób wyjątkowa. Szczególnie zwrócić można jednak uwagę na kilka z nich, np. cerkiew św. Michała Archanioła w Dubnem, która obecnie jest kościołem filialnym parafii św. Józefa Oblubieńca Najświętszej Maryi Panny w Muszynie czy cerkiew św. Michała Archanioła w Świątkowej Wielkiej (dziś także kościół rzymskokatolicki). Cześć obiektów znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO. Są to: cerkiew św. Paraskiewy w Radrużu, cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy w Chotyńcu, cerkiew św. Michała Archanioła w Smolniku, cerkiew św. Michała Archanioła w Turzańsku, cerkiew św. Jakuba Młodszego Apostoła w Powroźniku, cerkiew Opieki Bogurodzicy w Owczarach, cerkiew św. Paraskiewy w Kwiatoniu, cerkiew św. Michała Archanioła w Brunarach Wyżnych.
Archikolegiata w Tumie
Archikolegiata NMP i św. Aleksego w Tumie koło Łęczycy jest prawdopodobnie najpiękniejszą budowlą romańską w Polsce. Kościół powstał najpewniej w latach 40. XII wieku. Z jego budową wiąże się legenda o diable Borucie rezydującym na zamku w Łęczycy, który nie chcąc dopuścić do budowy kolegiaty, próbował przewrócić jej wieże. Wgłębienia widoczne na ścianach kościoła to rzekomo ślady jego pazurów. O wyjątkowej budowli i skrywanej przez nią przepięknych zabytkach pisał niedawno na naszych łamach Leszek Lubicki.
Reszel
Reszel to urokliwe miasteczko leżące w województwie warmińsko-mazurskim. Osada, a później wojskowa strażnica istniała w tym miejscu już na początku XIII wieku. Przywilej lokacyjny wydano w 1337 roku. Stare miasto w Reszelu ma bardzo ciekawą zabudowę. Odwiedzić można tam m.in. zamek biskupów warmińskich zbudowany w drugiej połowie XIV wieku i kościół farny pw. św. Piotra i Pawła także z połowy XIV wieku. W Reszelu rozpoczyna się także liczący 6 kilometrów trakt pielgrzymkowy do sanktuarium maryjnego w Świętej Lipce.
Mauzoleum Piastów Śląskich we Wrocławiu
Mauzoleum Piastów Śląskich we Wrocławiu mieści się w kościele św. Klary i św. Jadwigi przy placu Nankiera. Choć Wrocław jest odwiedzany przez tysiące turystów rocznie, mauzoleum nie jest szczególnie miejscem znanym i często odwiedzanym. W Mauzoleum znajdują się płyty nagrobne: Henryka III Białego, Henryka V Grubego i Henryka VI Dobrego, ostatniego z wrocławskich książąt, a także kilkunastu książęcych córek (w większości opatek klasztoru) oraz księżnej Anny, która sprowadziła w 1257 do Wrocławia zakon św. Klary. W Mauzoleum znajduje także się urna z sercem księżniczki Karoliny, zmarłej w 1707 roku ostatniej przedstawicielki rodu Piastów.
Pałac w Walewicach
Pałac w Walewicach to klasycystyczny pałac zaprojektowany przez Hilarego Szpilowskiego, zbudowany w latach 1773–1783 przez Anastazego Walewskiego, szambelana króla Stanisława Augusta Poniatowskiego i męża Marii Walewskiej. To właśnie w pałacu w Walewicach Napoleon Bonaparte spotkał się z Marią Walewską, która niedługo później została jego kochanką i matką jego syna, Aleksandra. W okalającym pałac parku znajdują się zabytkowe, późnobarokowe rzeźby przedstawiające m.in. Marsa, Wenus i Dianę. Pałac w Walewicach otwarty jest na turystów – mieści się w nim hotel i restauracja, a obok znajduje się stadnina koni.
Zamek w Bolkowie
Zamek w Bolkowie wybudowany został przez księcia legnickiego Bolesława II Rogatkę z dynastii Piastów i rozbudowany został przez jego syna Bolka I Surowego, księcia świdnicko-jaworskiego. Pierwsza wzmianka o zamku pochodzi z 1277 roku. Zbudowany został w miejscu dogodnym do obrony (i zarazem malowniczym), na Wzgórzu Zamkowym, którego jedno zbocze urywa się ostrym urwiskiem w stronę rzeki. Obecnie na zamku mieści się Muzeum Zamek Bolków.
„Polskie Carcassone”
Leżące w południowej Francji Carcassone słynne jest przede wszystkim z powodu swoich – wybudowanych w VI wieku – monumentalnych fortyfikacji. Kilka polskich miast, idąc tym tropem, pretenduje do miana „polskiego Carcassone”. Warto zobaczyć je wszystkie. Są to:
Szydłów – 680 metrów zachowanych murów, woj. świętokrzyskie;
Byczyna – 912,5 metrów zachowanych murów, woj. opolskie;
Paczków – 1200 metrów zachowanych murów, woj. opolskie;
Strzelce Krajeńskie – 1640 metrów zachowanych murów z zarysowanymi miejscami po 36 basztach. Do dziś przetrwała jedna brama i jedna baszta, woj. lubuskie;
Chełmno – 1700 metrów zachowanych murów i 23 baszty, woj. kujawsko-pomorskie.
Chochołów
Chochołów uchodzi za jedną z najładniejszych wsi w Polsce. Znajduje się w województwie małopolskim niedaleko Zakopanego. Prawie cała jej zabudowa to oryginalne góralskie chałupy. Zasłynęła z powstania chochołowskiego, które wybuchło na jej terenie w 1846 roku przeciwko Austriakom. Na czele powstania stał miejscowy organista i nauczyciel Jan Andrusikiewicz. Powstańcy zdobyli posterunek straży finansowej w Chochołowie, gdzie znaleźli broń. Następnie opanowali komorę celną w niedalekiej Suchej Górze, zniszczyli słupy graniczne i porąbali cesarskiego orła, a wkrótce zdobyli podstępem posterunek straży skarbowej w Witowie oraz zarekwirowali broń z nadleśnictw w Witowie i w Kościelisku. Powstanie zostało stłumione po trzech dniach.
Czytaj też:
QUIZ: Polskie zamki i pałace. Co o nich wiesz?Czytaj też:
Poznaj wszystkie! Polskie obiekty na liście światowego dziedzictwa UNESCOCzytaj też:
Karolina Piastówna. Ostatnia z rodu Piastów zmarła w samotności