Henry Kissinger. Niekoniecznie pozytywny symbol amerykańskiej polityki

Henry Kissinger jest przywoływany najczęściej jako twórca amerykańskiej „Realpolitik”. Stał on na stanowisku, że ponad ideologią stoją chłodno kalkulowane interesy. Zasadę tę realizował przewodząc amerykańskiej polityce zagranicznej w najgorętszym czasie zimnej wojny. Niestety, jak okazywało się często po latach, podejmowane przez niego decyzje doprowadziły do śmierci tysięcy ludzi w różnych rejonach świata. Działo się tak m.in. w Demokratycznej Republice Konga, Kambodży, Chile i Bangladeszu.

Rozwój kariery

Henry Kissinger urodził się 27 maja 1923 roku w Fürth w Bawarii. Był z pochodzenia Żydem. Jego matką była Paula Stern, a ojcem Louis Kissinger. Po dojściu do władzy NSDAP rodzinę przyszłego Sekretarza Stanu spotkały, podobnie jak wielu niemieckich Żydów, represje i szykany. Henry nie został wówczas przyjęty do gimnazjum, a jego ojca zwolniono z pracy. W roku 1938 rodzina wyjechała z Niemiec i zamieszkała w Nowym Jorku.

Kissingerowie mieszkali na Manhattanie. Henry uczęszczał do George Washington High School, później do City College of New York i szybko zasymilował się wśród Amerykanów, choć całe życie mówił w wyczuwalnym, niemieckim akcentem. W 1943 roku powołano go do armii. W tym samym roku otrzymał amerykańskie obywatelstwo. Jako żołnierz Kissinger został przydzielony do sekcji wywiadu. Służył m.in. w czasie bitwy o Ardeny, a później, po wkroczeniu Amerykanów do Niemiec, nadzorował tworzenie administracji cywilnej w mieście Krefeld. W Hanowerze zajmował się m.in. tropieniem członków partii nazistowskiej.

Po wojnie Kissinger kontynuował naukę, a w 1950 roku uzyskał tytuł Bachelor of Arts, a później tytuł magistra i w końcu doktora na Uniwersytecie Harvarda. Uważa się, że Kissinger jako pierwszy w swoich pracach naukowych używał pojęcia „legitymizacji”. Zajmował się m.in. historią budowy porządku międzynarodowego po kongresie wiedeńskim w 1815 r. Po obronie pracy doktorskiej pozostał na uczelni. Był też konsultantem Rady Koordynującej Operacje Rady Bezpieczeństwa Narodowego oraz dyrektorem studiów w dziedzinie broni nuklearnej i polityki zagranicznej w Radzie Stosunków Zagranicznych. Pracował też dla Funduszu Braci Rockefellerów. Był współzałożycielem Centrum Spraw Międzynarodowych. W tym czasie kontrowersje wywołała jego praca, w której przekonywał, że broni jądrowej można używać w celach taktycznych, jeżeli ma prowadzić do wygrania wojny.

Kissinger był związany z rodziną Rockefellerów. Od początku lat 60. był doradcą Nelsona Rockefellera, wspierając jego starania o uzyskanie nominacji Republikanów przed wyborami prezydenckimi. Jednak kiedy prezydentem USA został Richard Nixon, Kissinger sam skontaktował się z jego sztabem, wyrażając chęć dołączenia do zespołu prezydenta. W 1969 roku Kissinger został doradcą ds. bezpieczeństwa narodowego.

W Białym Domu

W 1973 roku Kissinger został zaprzysiężony na Sekretarza Stanu. Był jednym z najważniejszych polityków w USA od lat 60. Odpowiadał za wiele decyzji, jakie podejmowano w Białym Domu w trudnym czasie zimnej wojny. Za czasów jego „rządów” rola Departamentu Stanu została, de facto, zredukowana. Liczne decyzje zapadały za zamkniętymi drzwiami, podejmowane tylko przez Kissingera i Nixona.

Kissinger odgrywał ogromną rolę w amerykańskiej polityce zagranicznej. Odpowiadał za rozmowy „normalizujące” relacje między USA i Związkiem Sowieckim (negocjował m.in. podpisanie układów SALT). Dążył też do zbliżenia Waszyngtonu z Chińską Republiką Ludową, licząc, że „układ” zawarty z Pekinem zostanie wymierzony w Moskwę (zgadzając się przy tym, aby Tajwan, czyli Republika Chińska, nie był uznawany jako państwo; była to rezygnacja z koncepcji „dwóch Chin”, którą odrzucał Pekin). W 1973 roku Kissinger otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla za doprowadzenie do rozmów pokojowych podczas wojny w Wietnamie (decyzja o przyznaniu mu tej nagrody jest do dziś krytykowana).

Do legendy dziennikarstwa (i amerykańskiej polityki) przeszedł słynny wywiad bezkompromisowej Oriany Fallaci z Kissingerem, w czasie którego polityk chwalił swoją rolę w odbudowaniu relacji z Chinami oraz swój udział jako rozjemcy podczas konfliktów na Półwyspie Indochińskim. Kissinger porównał się wówczas do kowboja, który sam ratował swoje państwo. „Zawsze działałem sam. Amerykanie to ogromnie lubią. Amerykanie lubią kowboja, który prowadzi pociąg, jadąc samotnie na koniu, kowboja, który jedzie samotnie do miasta, tylko na koniu i z niczym więcej. Może nawet bez pistoletu” – mówił. Wywiad wywołał burzę w USA oraz wściekłość samego Nixona. Fallaci określiła Kissingera później jako trudnego rozmówcę i „samozwańczego Matternicha”.

Kissinger był bezpośrednio zaangażowany w wiele wydarzeń o znaczeniu globalnym, jakie miały miejsce w latach 60. i 70. Zajmował się, prócz relacjami USA z ZSRS i Chinami, m.in. sprawą wojny w Wietnamie, wojną w Kambodży, wojnami izraelsko-palestyńskimi, zamachem stanu w Chile i dojściem do władzy gen. Pinocheta. W Afryce Kissinger był zaangażowany w rozmowy pomiędzy „samozwańczym” rządem Rodezji a Wielką Brytanią i RPA oraz wspierał RPA w czasie wojny w Angoli przeciwko rządzącym tam komunistom (i stacjonującym w Angoli Kubańczykom). Kissinger wspierał też obalenie Patrice’a Lumumby w Kongu (dawnej kolonii belgijskiej) i przejęcie władzy przez Mobutu Sese Seko. Opowiadał się też za przyłączeniem Sahary Zachodniej do Maroka.

Dalsza działalność

Kissinger opuścił urząd Sekretarza Stanu, kiedy prezydentem został Jimmy Carter, lecz wciąż był jednym z czołowych ekspertów ds. polityki międzynarodowej. Niedługo później zaczął pracę na Uniwersytecie Georgetown. Wykładał też w Szkole Służby Zagranicznej im. Edmunda Walsha w Georgetown. W 1982 roku założył firmę konsultingową Kissinger Associates. Od 1989 roku Kissinger lobbował na rzecz poszerzenia stosunków gospodarczych z Chinami (był prezesem spółki China Ventures). Kissinger popierał najprawdopodobniej użycie siły przeciwko studentom na placu Tiananmen 4 czerwca 1989 roku. W 2002 roku został mianowany przez prezydenta George'a W. Busha przewodniczącym Krajowej Komisji ds. Ataków Terrorystycznych, lecz zrezygnował ze stanowiska, kiedy zapytano go o jego kontakty biznesowe.

Henry Kissinger był do ostatnich tygodni życia obecny w mediach. Udzielał się publicznie, występował jako ekspert ds. międzynarodowych. Henry Kissinger zmarł 29 listopada 29 listopada 2023 roku. Pozostawił żonę Nancy, dwoje dzieci, Davida i Elizabeth oraz pięcioro wnucząt. Pogrzeb ma mieć charakter prywatny. Państwowe uroczystości ku jego pamięci mają odbyć się w Nowym Jorku.

Czytaj też:
John F. Kennedy. Czwarty zamordowany prezydent USACzytaj też:
Castro gra ostroCzytaj też:
Ernesto Che Guevara. Dlaczego dla lewicy stał się legendą?