Gdy w 1018 r. umiera biskup merseburski Thietmar, skrupulatny kronikarz, który pisał także o dwóch pierwszych polańskich książętach, Mieszku I oraz Bolesławie Chrobrym, tracimy doskonałe źródło informacje o naszym kraju. Dopiero w połowie XI w. odezwał się kronikarz Wipon, który spisywał dzieje króla niemieckiego – później cesarza rzymskiego – Konrada II: „W tym samym roku, który to wymieniłem już wcześniej [1025], Słowianin Bolesław, książę Polaków, zdobył z krzywdą króla Konrada insygnia królewskie i tytuł królewski, lecz jego zuchwalstwo przyćmiła nagła śmierć. Jego syn Mieszko, równie niefrasobliwy jak ojciec, przepędził na Ruś swego brata Ottona, ponieważ sprzyjał on królowi”.

Po śmierci Bolesława Chrobrego w tej materii wcale nie jest lepiej. Pozostają nam tylko okruchy wiedzy porozrzucane po różnych kronikach tworzonych dużo później, mówiące o tym, co działo się na polskich ziemiach. Tak komentował to wybitny polski mediewista Benedykt Zientara: „Dzieje rządów Mieszka II zawierają wiele zagadek: historycy też niezbyt chętnie zajmują się tym mało pociągającym okresem” („Poczet”, 1991). Pomimo tego spróbujemy nakreślić w tej opowieści, jak to się stało, że drugi król Polski, dziedzic wielkiego pierwszego polskiego monarchy, został wygnany z imperium zbudowanego przez Bolesława Chrobrego. Tym bardziej że w tym roku przypada rocznica 1000-lecia koronacji dwóch pierwszych królów Polski, a tym samym powstania Królestwa Polskiego.

Mieszko „Gnuśny”

Bolesław Chrobry pozostawił po sobie trzech synów: pierworodnego Bezpryma urodzonego z jego drugiej żony, prawdopodobnie księżniczki węgierskiej, nieznanej nam z imienia i szybko odprawionej do rodziców, oraz z trzeciej żony, Słowianki Emnildy – Mieszka i Ottona. Chrobry uznał, że jego następcą zostanie drugi syn noszący imię po wielkim dziadku. Jeszcze za życia Bolesława widzimy jego aktywność polityczną, kiedy wykonuje różne dyplomatyczne i wojskowe misje zlecone mu przez ojca. Obydwaj koronują się w tym samym roku – 1025. Bolesław w kwietniu, jednak zaraz potem w czerwcu umiera. Natomiast nie znamy dokładnej daty koronacji Mieszka II. Być może miała ona miejsce w okresie świąt Bożego Narodzenia, choć „historycy przyjmują nawet możliwość, że Chrobry zdecydował o nałożeniu korony synowi jeszcze za swojego życia, czym zapewniłby państwu przejście pod władzę następcy bez wstrząsów wewnętrznych” (Rosik, 2001).