Zespół archeologów, na czele którego stał Howard Carter znalazł zachowany w idealnym stanie grobowiec egipskiego władcy. Niedługo później trafił w jednym z pomieszczeń na sarkofag, w którym spoczywały jego zmumifikowane szczątki. Tutanchamon rządził krótko (żył w latach około od 1342-1339 roku p.n.e. do 1323 roku p.n.e.) i nie wsławił się niczym szczególnym jako władca, lecz ze względu na swój grobowiec, nienaruszony przez wieki, stał się bodaj najbardziej znanym egipskim monarchą.
Grobowiec Tutanchamona znajduje się w Dolinie Królów w Luksorze. Przez ponad trzy tysiące lat pozostawał nietknięty, w odróżnieniu od zdecydowanej większości egipskich grobowców, które na przestrzeni wieków były wiele razy plądrowane i przeszukiwane. Z tego też powodu miejsce pochówki Tutanchamona jest miejscem tak niezwykłym.
Problemy konstrukcyjne
Niestety od 1922 roku, kiedy grobowiec Tutanchamona został odkryty, jego stan ulega stopniowemu pogorszeniu. Naukowcy opiekujący się tym miejscem ostrzegają, że w grobowcu dostrzec można coraz więcej uszkodzeń konstrukcyjnych, które grożą zawaleniem tego bezcennego miejsca. Konstrukcja grobowca staje się coraz bardziej krucha z powodu rozległych pęknięć i degradacji skał wywołanej wilgocią. Ponadto w grobowcu zauważalnie, coraz bardziej blakną barwne niegdyś freski.
Profesor Sayed Hemeda z Wydziału Ochrony Dziedzictwa Architektonicznego Uniwersytetu Kairskiego ostrzega, że „poważne pęknięcie biegnące przez sklepienie zarówno komory grobowej, jak i wejścia, spowodowało, że woda deszczowa wnika głęboko w strukturę budowli”. Wzrost wilgotności to idealne warunki do rozwoju grzybów, które niszczą malowidła ścienne.
Obecny, pogarszający się stan grobowca Tutanchamona może mieć swoje korzenie w katastrofie z 1994 roku, kiedy w wyniku ulewnych deszczy Dolina Królów została zalana. Wiele bezcennych zabytków zostało wówczas pokrytych mułem, który ma szczególnie niszczący wpływ na niektóre skały, w tym łupki, w których wykuto akurat grobowiec Tutanchamona. Ta skała osadowa gwałtownie rozszerza się i kurczy pod wpływem wahań wilgotności, co czyni ją niestabilną i nieodpowiednią do podtrzymywania konstrukcji podziemnych. Sytuację dodatkowo pogarsza fakt, że grobowiec znajduje się w jednym z najniższych punktów doliny.
Dowody historyczne wskazują, że przez tysiąclecia region ten nawiedzały okresowe powodzie. Starożytne powodzie pod koniec XVIII dynastii pogrzebały liczne grobowce pod kilkumetrową warstwą mułu, co jednak, z drugiej strony, uchroniło je przed rabusiami, ale jednocześnie narażało na uszkodzenia spowodowane przez wodę. Te problemy ujawniły się jednak dopiero tysiące lat później.
Dr Mohamed Atia Hawash, profesor konserwacji architektury na Wydziale Archeologii Uniwersytetu Kairskiego, dodaje, że także inne grobowce cierpią z powodu rozległych pęknięć, nie tylko w dolinie, ale także w okolicy, np. w miejscu, gdzie stoi świątynia grobowa królowej Hatszepsut. Grobowiec Tutanchamona stanowi zatem poważne ostrzeżenie, ale nie jest to jedyna zagrożona konstrukcja w tym miejscu.
Egipski Związku Archeologów zaapelował o powołanie komisji ekspertów wysokiego szczebla, która przeprowadzi kompleksowe analizy geologiczne i archeologiczne tego miejsca. Komisja miałaby ocenić wpływ na inskrypcje na murach, opracować precyzyjny profil ryzyka i przygotować pilne raporty dla władz rządowych, aby umożliwić szybkie podjęcie działań ochronnych. Część badaczy zauważa jednak, że władze Egiptu przez lata zaniedbywały to miejsce i podkreśla, że choć różne zasady zarządzania kryzysowego istnieją na papierze, w praktyce pozostają nieskuteczne. Bez natychmiastowych i kompleksowych działań konserwatorskich, konstrukcja, która przetrwała ponad trzy tysiąclecia, może ulec nieodwracalnym zniszczeniom w ciągu kilkudziesięciu lat.
Czytaj też:
Wojenny Szlak Horusa. Niesamowita struktura z czasów Nowego PaństwaCzytaj też:
Najstarsze mumie świata. Wcale nie pochodzą z EgiptuCzytaj też:
Zanikające malowidła sprzed 15 tys. lat. Co się z nimi dzieje?