W południowej Jordanii, w pobliżu współczesnego miasteczka El-ʿIraq, archeolodzy dokonali przełomowego odkrycia. Być może jest to Tharais. Niegdyś miasto to było ważnym ośrodka religijnym i handlowym położonym na starożytnym szlaku łączącym Zoar z centralną Jordanią.
Zagadka Tharais
Miasto Tharais jest znane jedynie z nielicznych źródeł historycznych, w tym z jednego z najcenniejszych zabytków kartograficznych w dziejach, czyli słynnej mozaikowej Mapy z Madaby. Ta wykonana w VI wieku naszej ery mapa przedstawia ziemie od Libanu i Palestyny po Egipt. Jest ona uważana za najstarszą zachowaną mapę regionu.
Tharais widnieje na tej mapie, ale przez wieki jej dokładna lokalizacja pozostawała nieznana. Teraz jednak, dzięki nowoczesnym metodom badań, tajemnica miasta być może wreszcie zostanie rozwiązana.
Zespół archeologiczny kierowany przez dra Musallama R. Al-Rawahneha z Uniwersytetu Mutah, przez ostatnie lata prowadził intensywne badania w rejonie El-ʿIraq, położonym przy południowo-wschodnim krańcu Morza Martwego. Projekt obejmował analizę źródeł pisanych, ponowne zbadanie dawnych dokumentów oraz szeroko zakrojone badania terenowe. Efekty tych działań okazały się bardzo obiecujące.
Na miejscu, które być może jest dawnym Tharias, odnaleziono wiele artefaktów pochodzących z czasów rzymskich i bizantyńskich, w tym fragmenty ceramiki, mozaikowe podłogi, a także inskrypcje w języku greckim i łacińskim, głównie epitafia. Najważniejszym znaleziskiem okazały się jednak ruiny bazyliki zbudowanej w stylu bizantyńskim, która zdaniem archeologów stanowi kluczowy element w identyfikacji miasta. Jej układ i lokalizacja zgadzają się z tym, co przedstawia mozaikowa mapa z VI wieku.
Znaczenie tego odkrycia to znacznie więcej, niż znalezienie lokalizacji miasta. Odtworzenie topografii Tharais pozwala ponadto lepiej zrozumieć strukturę społeczną i gospodarczą regionu w okresie późnego antyku. Lokalizacja przy szlaku handlowym sugeruje, że miasto odgrywało ważną rolę w transporcie towarów między Morzem Martwym a wyżej położonymi obszarami Jordanii, a także było istotnym miejscem kultu.
Odkrycie Tharais wpisuje się w szerszy nurt badań nad bizantyńską siecią osadniczą w regionie Lewantu. Ujawnia również, jak niezwykle cennym źródłem informacji historycznych może być Mapa z Madaby – nie tylko jako dzieło sztuki sakralnej, ale również jako dokument geograficzny o ogromnej wartości badawczej.
Dalsze prace archeologiczne w rejonie El-ʿIraq będą prowadzone. Naukowcy zapowiadają kontynuację wykopalisk oraz próbę rekonstrukcji wyglądu i funkcjonowania miasta w czasach jego świetności.
Czytaj też:
Utracona perła chrześcijanCzytaj też:
Sudan: Fascynujące odkrycia polskich archeologówCzytaj też:
Cmentarzysko rzymskich koni. "To unikat"