Kabareciarz mężem stanu. Niezwykła metamorfoza Wołodymyra Zełenskiego
  • Anna SzczepańskaAutor:Anna Szczepańska

Kabareciarz mężem stanu. Niezwykła metamorfoza Wołodymyra Zełenskiego

Dodano: 
Wołodymyr Zełenski, prezydent Ukrainy
Wołodymyr Zełenski, prezydent Ukrainy Źródło: Wikimedia Commons
Wołodymyr Zełenski został prezydentem Ukrainy w 2019 roku. Wówczas niewiele osób na świecie podeszło do tej prezydentury na poważnie. Niewielu też zdawało sobie wtedy sprawę, że za kilka lat Rosja ośmieli się eskalować na Ukrainie konflikt, który zaczęła w 2014 roku. A nawet jeśli, to kto miałby powstrzymać rosyjskie mocarstwo? Kabareciarz, który jeszcze do niedawna nie znał nawet języka ukraińskiego?

Kiedy Wołodymyr Zełenski ogłosił, że zamierza startować w wyborach prezydenckich, wielu obserwatorów na całym świecie przyjęło tę wiadomość z rozbawieniem i pobłażaniem. Komik i aktor na czele państwa? Celebryta, za którym stał potężny biznes i majętny oligarcha? Takie rzeczy mogły wydarzyć się tylko w biednej, dawnej sowieckiej republice, gdzieś na wschodzie Europy.

Wołodymyr Zełenski okazał się wielkim zaskoczeniem. Mówił o realnych reformach państwa, odcinał się od swego dawnego „protektora” Ihora Kołomojskiego, mówił o przystąpieniu Ukrainy do Unii Europejskiej. 24 lutego 2022 roku, kiedy Rosja rozpoczęła pełnoskalową wojnę na Ukrainie, zamiast uciekać z kraju – na co sporo osób liczyło – Zełenski został w Kijowie i ze stolicy wspierał swoich walczących rodaków i apelował do świata o pomoc dla Ukrainy. Pierwszą zagraniczną podróż od chwili ataku Rosji, Zełenski odbył dopiero w drugiej połowie grudnia 2022 roku. Pojechał wówczas do USA, aby spotkać się z prezydentem Joe Bidenem.

Wołodymyr Zełenski – kariera telewizyjna

Wołodymyr Zełenski urodził się 25 stycznia 1978 roku w Krzywym Rogu na Ukrainie w rodzinie żydowskiej. Zełenski nigdy specjalnie swoim pochodzeniem się nie chwalił, przez lata unikał rozmowy o swoich korzeniach.

Ojciec Wołodymyra jest profesorem, absolwentem politechniki i kierownikiem katedry w Krzyworoskim Instytucie Ekonomicznym. Matka również jest inżynierem. Pierwsze lata życia Zełenski spędził w mieście Erdenet w Mongolii, gdzie pracował jego ojciec. Po skończeniu szkoły wybrał studia prawnicze. Studiował w Instytucie Ekonomicznym w Krzywym Rogu i na Uniwersytecie Ekonomicznym w Kijowie.

Wołodymyr Zełenski, prezydent Ukrainy

W czasie studiów zaczął interesować się teatrem i kabaretem. Stworzył własny teatr miniatur pod nazwą „Bezdomni”. Wtedy został zauważony przez miejscowy zespół Zaporoże - Krzywy Róg - Tranzyt. Tam poznał ludzi, z którymi wkrótce założył własny zespół pod nazwą Krzywy Róg, przemianowany w 1997 roku na Kwartał-95. Zieleński i jego grupa pisali piosenki, tworzyli skecze kabaretowe. Byli na Ukrainie coraz bardziej popularni.

W latach 1999-2003 Zełenski wraz z zespołem mieszkał w Moskwie, gdzie rozwijał karierę. Został producentem telewizyjnym, pisał scenariusze do różnych programów, realizował koncerty, był choreografem. W tym czasie ożenił się z Ołeną Kijaszko, z którą od lat współpracował. Para doczekała się dwójki dzieci: córki Oleksandry i syna Kyryły.

Niedługo później Zełenski został prowadzącym w programie kulinarnym „Mr Cook” i gospodarzem „Kwartału wieczornego” na kanale Inter. Był to w owym czasie najbardziej popularny program kabaretowy na Ukrainie. Zełenski został wkrótce członkiem zarządu telewizji Inter. W 2006 roku wygrał ukraińską edycję „Tańca z gwiazdami” stając się prawdopodobnie najsłynniejszą postacią showbiznesu w kraju.

Przeciwnicy Wołodymyra Zełenskiego w kampanii prezydenckiej przez wszystkie przypadki odmieniali lekceważące określenie „marionetka Kołomojskiego”

Wołodymyr Zełenski zagrał także w kilku filmach i serialach. Najpopularniejszą produkcją był serial „Sługa narodu”, w którym wcielił się w rolę nauczyciela, który w wyniku różnych zbiegów okoliczności zostaje prezydentem kraju.

W 2017 roku została zarejestrowana partia polityczna pod nazwą Sługa narodu, co od razu stało się powodem spekulacji, iż Zełenski może zostać kandydatem na prezydenta Ukrainy.

Zełenski i polityka

Kandydatura Zełenskiego zaskoczyła wszystkich, zarówno samych Ukraińców, jak politologów i innych ekspertów na całym świecie. Początkowo nikt nie brał na poważnie człowieka, który jeszcze do niedawna zabawiał ludzi na kabaretowych scenach.

Zełenski cieszył się początkowo poparciem na poziomie 5-10 procent, które jednak szybko rosło. Jego głównymi przeciwnikami byli dotychczasowy prezydent Petro Poroszenko oraz była premier Ukrainy Julia Tymoszenko.

Prezydent USA Joe Biden i prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski

Podczas kampanii wyborczej Zełenski prezentował się jako alternatywa dla poprzedniego systemu politycznego i starych polityków. Pod wieloma względami wysokie poparcie dla jego kandydatury wynikało z niezadowolenia z obecnego stanu rzeczy w kraju – rozczarowania postaciami elity politycznej, która sprawowała władzę przez prawie 30 lat. Choć w tym czasie na Ukrainie miały miejsce dwie „rewolucje” – tzw. pomarańczowa rewolucjaeuromajdan, ludzie zaczęli zauważać, że kraj nie reformuje się w takim tempie, na jakie liczono.

Jednocześnie bardzo głośnio zrobiło się o związkach Wołodymyra Zełenskiego z jednym z największych ukraińskich oligarchów, Ihorem Kołomojskim. Powszechnie było wiadomo, iż Kołomojski chce odsunąć od władzy prezydenta Petra Poroszenkę, z którym miał „osobiste” porachunki – to Poroszenko bowiem doprowadził do nacjonalizacji PrywatBanku – jednego z pierwszych komercyjnych banków na Ukrainie, który należał właśnie do Kołomojskiego. Dziennikarze śledczy odkryli pewne powiązania pomiędzy Zełenskim a Kołomojskim. Ustalono, że adwokat oligarchy był członkiem sztabu kandydata na prezydenta Zełenskiego oraz, że Zełenski korzysta z usług firmy ochroniarskiej, która pracowała wcześniej dla oligarchy.

Prezydenci Andrzej Duda i Wołodymyr Zełenski w Kijowie

Zełenski miał jeszcze jeden poważny problem. Przez wielu Ukraińców postrzegany był bowiem jako zwolennik pogłębionych relacji z Moskwą. „Pikanterii” sprawie dodawał fakt, iż Zełenski całe swoje życie używał języka rosyjskiego, a ukraińskiego nauczył się dopiero w 2017 roku (w języku rosyjskim mówi wielu Ukraińców, zwłaszcza na wschodzie kraju). W czasie kampanii wyborczej Zełenski twierdził, że zamierza szukać z Rosją porozumienia w sprawie Donbasu czy Krymu, lecz jednocześnie rosyjskich separatystów określał jako buntowników i dawał do zrozumienia, że nie zaakceptuje oderwania wschodniej części Ukrainy od reszty kraju.

Prezydent Zełenski

Wołodymyr Zełenski wygrał pierwszą turę wyborów zdobywając trochę ponad 30 procent głosów. W drugiej turze jego przeciwnikiem był Petro Peroszonko. Zełenski wygrał wybory z dużą przewagą – aż 73 procent wyborców oddało głos właśnie na niego.

Prezydenturę objął 20 maja 2019 roku. Jedną z pierwszych decyzji Zełenskiego było rozwiązanie parlamentu. W nowo zorganizowanych wyborach parlamentarnych jego partia Sługa narodu uzyskała bezwzględną większość w parlamencie. Wygrana pozwoliła powołać wspierający prezydenta rząd, którego premierem został Ołeksij Honczaruk (zastąpił go później Denys Szmyhal).

Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski i przedstawiciele władz w Kijowie przed atakiem Rosji. 25.02.2022 r.

Zełenski zaimponował wielu ludziom organizując w dniach 10-11 października 2019 roku najdłuższą w dziejach konferencję prasową, trwającą łącznie 14 godzin. Prezydent odpowiedział w jej trakcie na 500 pytań.

Po dość sceptycznym podejściu do kwestii członkostwa Ukrainy w NATO i Unii Europejskiej, Wołodymyr Zełenski coraz chętniej i bardziej pozytywnie zaczął opowiadać się za uczestnictwem w tych międzynarodowych strukturach wraz z nasilającą się presją ze strony Rosji.

Zełenski, wbrew początkowym obawom, dość szybko dał się poznać jako polityk samodzielny, który ma ambicje rozbić dotychczasowy układ polityczny na Ukrainie. 2 czerwca 2021 roku Zełenski skierował do Rady Najwyższej projekt ustawy „O zapobieganiu zagrożeniom bezpieczeństwa narodowego związanym z nadmiernym wpływem osób o istotnym znaczeniu gospodarczym lub politycznym w życiu publicznym (oligarchów)”. Celem ustawy jest walka z ludźmi, którzy mają znaczące bogactwo i znaczący wpływ w społeczeństwie i polityce. 1 lipca deputowani Rady Najwyższej uchwalili ustawę w pierwszym czytaniu. Od tamtej pory status oligarchy może przysługiwać jedynie osobie, która spełnia minimum 3 z 4 wymienionych w ustawie kryteriów, a jej status jest potwierdzony przez Radę Bezpieczeństwa Narodowego i Obrony. Nie wszystkim ustawa, która ma ograniczać wpływy oligarchów, się spodobała. Przeciwnicy polityczni Zełenskiego określili ją jako narzędzie do niszczenia opozycji i wrogów prezydenta.

Prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski

Postawa Zełenskiego od początku nie podobała się m.in. Kołomojskiemu. Oligarcha, który liczył na odzyskanie swojego banku, wciąż nie otrzymał go z powrotem. Zamiast tego Zełenski „zaskoczył” go reformą finansów i ustawą o oligarchach.

Kołomojski zarzucił Zełenskiemu, że jego prozachodnia polityka i zbliżenie z USA pcha Ukrainę do konfliktu z Rosją. Oligarcha słynący dotąd z popierania niezależności Ukrainy, oświadczył nagle, że Ukraina winna raczej szukać lepszych relacji z Moskwą, niż Waszyngtonem. Jak mówił, zawiódł się na postawie USA i jest zdania, że Zachód porzucił już Ukrainę. Na wypowiedzi Kołomojskiego, które odbiły się szerokim echem, zareagował Zełenski stwierdzając, że „politykę zagraniczną Ukrainy kształtuje prezydent i rząd, a nie jakiś biznesmen”.

Jak Zełenski został bohaterem

24 lutego 2022 roku Wołodymyr Zełenski na stałe zapisał się w historii swojego kraju oraz, być może, nawet w dziejach świata. Tego dnia Rosja bez wypowiedzenia wojny zaatakowała Ukrainę. Już od pierwszych godzin inwazji Zełenski okazał się silnym i niezłomnym politykiem, który dobitnie pokazał, że nie zamierza oddać kraju najeźdźcy.

Masowe groby w Buczy

Choć Rosja próbowała złamać morale Ukraińców rozpowszechniając nieprawdziwe informacje o rzekomej ucieczce Zełenskiego z kraju, on cały czas nie opuszczał Kijowa. Swoim ludziom, wojsku i zwykłym mieszkańcom Ukrainy dodawał otuchy w codziennie publikowanych w sieci filmach oraz wpisach w mediach społecznościowych.

Postawa Zełenskiego zyskała mu ogromne uznanie na całym świecie. Media w wielu zakątkach globu określiły prezydenta Ukrainy jako bohatera i męża stanu. Niektóre jego wypowiedzi stały się legendarne. Jedną z nich jest odpowiedź na amerykańską propozycję pomocy (w pierwszych dniach rosyjskiej inwazji) przy ewakuacji prezydenta z Ukrainy. Zełeński odpowiedział wówczas: „potrzebuję amunicji, a nie podwózki”.

Przez kolejne miesiące Zełenski prowadził nieustannie działania dyplomatyczne na wielu kierunkach. Apelował do władz innych państw oraz do innych narodów prosząc o pomoc dla ukraińskiego wojska, a także o wsparcie cywilów żyjących nieustannie pod rosyjskimi rakietami. Pod koniec 2022 roku Zełenski otrzymał tytuł Człowieka Roku 2022 tygodnika „Time”.

Być może historia zweryfikuje niektóre z jego decyzji i podejmowanych działań, lecz w tej chwili Wołodymyr Zełenski jest dla swoich rodaków bohaterem, a dla licznych polityków na świecie wzorem do naśladowania. Metamorfoza Zełenskiego z komika i aktora komediowego w sprawnie poruszającego się w polityce międzynarodowej przywódcę i męża stanu jest z pewnością jedną z najbardziej niezwykłych przemian, jakie można było obserwować.

Czytaj też:
Pomarańczowa rewolucja. Jak dokonało się ukraińskie przebudzenie
Czytaj też:
Euromajdan. Ukraińskie marzenia o Europie okupione krwią
Czytaj też:
Władimir Putin. Od agenta KGB do prezydenta. Kariera z wieloma niewiadomymi

Źródło: DoRzeczy.pl