Władimir Putin jest prezydentem Rosji jest 2012 roku. Wcześniej sprawował tę funkcję w latach 1999-2008. Tym samym, w ciągu liczącej zaledwie 32 lata historii Federacji Rosyjskiej, Władimir Putin jest prezydentem łącznie przez około 19 lat. Jak Putin dotarł na szczyt i jak został prezydentem Rosji?
Początki Putina
Władimir Putin urodził się 7 października 1952 roku w Leningradzie (dziś Petersburg). Był najmłodszym dzieckiem Władimira Putina, służącego w szeregach NKWD podczas II wojny światowej i Marii Szełomowej. Dziadkiem Putina był Spiridion Putin, który był osobistym kucharzem Włodzimierza Lenina i Józefa Stalina. Dwoje starszych braci Putina zmarło w niemowlęctwie. Jeden z nich zginął z głodu w czasie oblężenia Leningradu przez Niemców w 1942 roku.
Mając 12 lat Putin zaczął trenować judo i sambo. Do dzisiaj te sztuki walki są jego wielką pasją, co niejednokrotnie było wykorzystywane przez reżim propagandowo (warto nadmienić, że w marcu 2022 roku, po agresji Rosji na Ukrainę, Putin został usunięty ze wszystkich stanowisk w Międzynarodowej Federacji Judo).
W 1960 roku Putin zaczął uczęszczać do szkoły podstawowej. Naukę kontynuował w liceum nr 281 w Leningradzie, gdzie uczył się języka niemieckiego, którym posługiwał się później na bardzo dobrym poziomie. W tym czasie fascynował się pismami Marksa, Engelsa i Lenina. Po liceum Putin wstąpił na Leningradzki Uniwersytet Państwowy, gdzie studiował prawo. Jego praca dyplomowa nosiła tytuł „Zasady handlu pomiędzy najbardziej uprzywilejowanymi narodami w prawie międzynarodowym”. Po latach, w 1997 roku, Putin obronił jeszcze doktorat dotyczący planowania strategicznego gospodarki mineralnej. Jak niedługo później udowodniono, praca Putina była plagiatem. Część rozprawy została przepisana z amerykańskiego podręcznika.
Na studiach Władimir Putin wstąpił do Komunistycznej Partii Związku Sowieckiego. Po ich zakończeniu zaczął pracę dla służb specjalnych ZSRS, KGB. Od 1975 roku szkolił się w 401. Szkole KGB w Ochcie w Leningradzie. Po przeszkoleniu pracował w II Zarządzie Głównym, czyli w kontrwywiadzie. Później przeniesiono go do I Zarządu Głównego (wywiadu). Do jego zadań należało m.in. monitorowanie aktywności cudzoziemców i pracowników konsulatów w Leningradzie. W 1984 roku Putin był szkolony w Moskwie w Instytucie Czerwonego Sztandaru im. Jurija Andropowa.
Agent KGB
Według niektórych raportów w latach 80. Putin został wysłany jako agent KGB do Nowej Zelandii. Ani władze ZSRS, ani Rosja nigdy nie potwierdziły tych informacji, ale jego obecność potwierdzali naoczni świadkowie, m.in. były premier Nowej Zelandii, David Lange, który twierdził, że Putin działał w Wellington i Auckland.
W 1985 roku Władimir Putin został przeniesiony do Drezna w Niemieckiej Republice Demokratycznej (NRD). Pracował tam pod przykrywką jako tłumacz. Jego działalność w NRD była w późniejszym czasie bagatelizowana. Mówiono, że jego praca była bezużyteczna, a Putin nie zebrał tam żadnych kluczowych informacji. W rzeczywistości mogło być tak, że samo deprecjonowanie działalności Putina w NRD było dla niego przykrywką. To, co faktycznie tam robił i jakie kontakty nawiązał, było ściśle tajne i pozostaje takie do dzisiaj. Prawdopodobnie Putin miał za zadanie wspierać m.in. działania organizacji terrorystycznej Frakcja Czerwonej Armii, której członkowie ukrywali się w NRD dzięki pomocy służb niemieckich Stasi.
Po upadku muru berlińskiego w 1989 roku Władimir Putin podobno sam zrezygnował z czynnej służby w KGB. Na początku 1990 roku wrócił do Leningradu, gdzie zaczął pracować w na Leningradzkim Uniwersytecie Państwowym. Choć przygotowywał w tym czasie doktorat, tak naprawdę zajmował się wciąż pracą wywiadowczą. Obserwował studentów, odnawiał kontakty, m.in. ze swoim byłym profesorem Anatolijem Sobczakiem, który miał wkrótce zostać burmistrzem Leningradu.
Kariera polityczna i FSB
Kiedy w ZSRS rozpoczął się polityczny zamach stanu (z Borysem Jelcynem na czele) mający obalić Michaiła Gorbaczowa, Putin wahał się początkowo, po której stanąć stronie. Po latach twierdził, że wówczas kategorycznie zrezygnował ze służby w KGB nie chcąc pracować dla nowych władz. Aby zarobić na życie miał przez jakiś czas pracować podobno jako taksówkarz.
W maju 1990 roku Władimir Putin został mianowany doradcą do spraw międzynarodowych burmistrza Leningradu Anatolija Sobczaka, a rok później przewodniczącym Komisji ds. Stosunków Zewnętrznych Prezydenta Miasta. Niedługo później zaczęto zarzucać Putinowi malwersacje finansowe, lecz pomimo różnych dowodów, ten wybronił się, a nawet obejmował kolejne funkcje w urzędzie miasta w Petersburgu i rozszerzał swoje wpływy.
W czerwcu 1996 roku, kiedy Sobczak przegrał w wyborach prezydenckich w Petersburgu, Władimir Putin złożył rezygnację ze wszystkich zajmowanych stanowisk i wyjechał do Moskwy, gdzie szybko znalazł zatrudnienie na wysokim szczeblu. Odpowiadał m.in. za zagraniczny majątek państwa rosyjskiego i organizował jego transfer na teren Rosji.
26 marca 1997 roku Borys Jelcyn mianował Putina zastępcą szefa Sztabu Prezydenta. Był także szefem Głównego Zarządu Kontroli Departamentu Gospodarki Mieniem Prezydenckim. Niedługo później został radnym stanu Federacji Rosyjskiej pierwszego stopnia. 25 lipca 1998 roku Władimir Putin został mianowany dyrektorem Federalnej Służby Bezpieczeństwa (FSB), która była następcą KGB.
W sierpniu 1999 roku Władimir Putin został jednym z trzech pierwszych wicepremierów. Od lat był jednym z najbliższych współpracowników Borysa Jelcyna. Od początku to on stał za plecami człowieka, którego określa się jako odpowiedzialnego za przemiany w Rosji i rozpad Związku Sowieckiego. W 1999 roku Jelcyn oficjalnie już głosił, że to Putin powinien zastąpić go na stanowisku prezydenta Federacji Rosyjskiej. Następnego dnia po tej deklaracji, Putin poinformował, że zamierza ubiegać się o fotel prezydenta Rosji.
16 sierpnia 1999 roku Władimir Putin został premierem Rosji. Był wówczas wciąż mało znany i rozpoznawalny przez rosyjskie społeczeństwo. Nikt nie wróżył mu wtedy długiej kariery. Współpracownicy Jelcyna i ludzie, którzy lepiej Putina poznali nie chcieli, aby to on zastąpił schorowanego prezydenta. W Putina wymierzono kampanię, która miała zniechęcić Rosjan do głosowania właśnie na niego. Putin jednak miał świadomość tych „zagrożeń”. Był coraz bardziej bezwzględny. Jako szef FSB działał w czasie wojny w Czeczenii, rozprawiając się bezwzględnie z Czeczenami, którzy ośmielili się zbuntować przeciwko rosyjskim wpływom. W krótkim czasie Władimir Putin stał się bardzo popularny. Rosjanom podobała się jego bezkompromisowość, brak sentymentów i walka o „integralność” rosyjskiego terytorium oraz budowę rosyjskich wpływów na terenach dawnego Związku Sowieckiego.
31 grudnia 1999 roku Jelcyn złożył rezygnację z urzędu prezydenta. Zgodnie z Konstytucją Putin został pełniącym obowiązki prezydenta Federacji Rosyjskiej. Obejmując tę funkcję, Putin udał się z zaplanowaną wcześniej wizytą do wojsk rosyjskich w Czeczenii. Ten krok został odczytany przez Rosjan jako powrót do polityki mocarstwowej Rosji.
Pierwszy dekret prezydencki, który Putin podpisał nosił tytuł „O gwarancjach dla byłego prezydenta Federacji Rosyjskiej i członków jego rodziny”. Oznaczało to w praktyce, że żadne oskarżenia oraz śledztwa w sprawie Jelcyna, dotyczące m.in. korupcji, nie będą kontynuowane. Zyskał na tym oczywiście też sam Putin, gdyż w niektórych sprawach on również był podejrzanym. Kolejni przeciwnicy Putina i wszyscy jego krytycy byli po cichu usuwani z życia politycznego, a dziennikarze czy prawnicy odsuwani od spraw i źródeł informacji.
W marcu 2000 roku odbyły się w Rosji wybory prezydenckie. Władimir Putin wygrał je w pierwszej turze otrzymując 53 procent wszystkich głosów. Jednym z pierwszych kroków Putina jako oficjalnego prezydenta Rosji było nieformalne porozumienie z rosyjskimi oligarchami. Mogli oni zachować swoje dotychczasowe wpływy i biznesy w zamian za poparcie dla rządów Putina.
Od 2000 roku Putin – za wyjątkiem fasadowej prezydentury Dmitrija Miedwiediewa w latach 2008-2012 – pełni urząd prezydenta Federacji Rosyjskiej. Władimir Putin rządzi Rosją, de facto, od ponad 20 lat. Jego wpływ na losy Rosji zaczął się już jednak znacznie wcześniej, w chwili, kiedy Jelcyn przejmował władzę po obaleniu Gorbaczowa.
Czytaj też:
Czeczenia. Z dziejów podbojów i rosyjskich zbrodniCzytaj też:
Imperialna polityka Rosji. Wojna z Gruzją w Osetii PołudniowejCzytaj też:
Made by Russia. Marionetkowe państwa stworzone przez RosjęCzytaj też:
QUIZ: Państwa upadłe, nieuznawane, nieistniejące. Co o nich wiesz?