Pol Pot był kształconym na Zachodzie marksistą i jednym z największych zbrodniarzy XX wieku, a być może nawet, pod względem okrucieństwa, największym szaleńcem, jaki władał jakimś państwem w ostatnim stuleciu. Jego komunistyczna organizacja pod nazwą Czerwoni Khmerzy wydała wojnę własnemu państwu. W wyniku zbrodni, zabójstw i katorżniczej pracy, w czasie zaledwie czteroletnich rządów Czerwonych Khmerów i Pol Pota zginęło nawet 20 procent mieszkańców Kambodży.
Początki
Pol Pot urodził się 19 maja 1925 roku jako Saloth Sar. Jego ojciec był właścicielem ziemskim. Kiedy Pol Pot miał pięć lat został wysłany do francuskiej szkoły w Phnom Penh (stolica Kambodży). Kiedy skończył 18 lat wyjechał do Paryża, gdzie studiował elektronikę. We Francji Pol Pot poznał pisma Marksa i Engelsa i nawiązał kontakt z Komunistyczną Partią Francji, do której niedługo później wstąpił. Już we Francji związał się z grupą innych kambodżańskich aktywistów, zwolenników komunizmu, którzy wraz z nim utworzyli później ugrupowanie pod nazwą Czerwoni Khmerzy, którzy stali się wkrótce zbrojnym skrzydłem Komunistycznej Partii Kampuczy (Czerwoni Khmerzy formowali szeregi około 1967 roku).
W Paryżu Pol Pot więcej czasu poświęcał spotkaniom z innymi komunistami, niż studiom, więc utracił stypendium i musiał wracać do Kambodży. W latach 1956-1963 rodzina wysłała go o prywatnej szkoły w Phnom Penh, ale i tę szasnę na zdobycie wykształcenia Pol Pot zaprzepaścił. Powtarzał klasy, aż w końcu został wydalony ze szkoły ze względu na związek z komunistami.
W 1963 roku przyjął pseudonim Pol Pot. Kolejne lata spędził na budowaniu poparcia dla idei komunistycznych i tworzeniu struktur Partii Komunistycznej, która powstała w Kambodży w roku 1960. Pol Pot został jej sekretarzem.
Pol Pot był przeciwnikiem wojskowych rządów generała Lon Nola. W wojnie domowej, która trwała prawie pięć lat od 1970 roku, Czerwoni Khmerzy stopniowo powiększali obszary kambodżańskich wsi pod ich kontrolą. W końcu, w kwietniu 1975 roku siły Czerwonych Khmerów przeprowadziły zwycięski atak na stolicę Phnom Penh i obaliły dotychczasowe władze. Premierem nowego rządu został Pol Pot. 17 kwietnia 1975 roku zmieniono nazwę państwa na Demokratyczna Kampucza.
Kampucza
Pol Potprowadził radyklane „reformy” społeczne, zmuszając wiele tysięcy ludzi do katorżniczej pracy. Ludzi masowo przesiedlano, głównie na wieś. Setki tysięcy osób zostało zabitych. W czasie czterech lat rządów Pol Pota zginęły nawet 2 miliony ludzi – dokładna liczba ofiar jednego z najbardziej krwawych reżimów komunistycznych wciąż nie jest jednak znana.
Głównym wrogiem Kampuczy Pol Pot uczynił Wietnam rozpoczynając z nim wojnę oraz eksterminując Wietnamczyków mieszkających na terenach spornych. Aby pokonać siły Pol Pota, Wietnam zaczął wspierać opozycyjne wobec niego oddziały Khmerów. Wietnamczykom udało się także uwolnić wielu więźniów reżimu kampuczańskiego dyktatora, którzy utworzyli następnie powiązany z Hanoi „komunistyczny rząd ocalenia narodowego”. 7 stycznia 1979 roku Wietnamczycy zajęli stolicę Kampuczy Phnom Penh, tworząc Ludową Republikę Kampuczy.
Po zajęciu stolicy, Pol Pot uciekł do Tajlandii, gdzie formował oddziały Czerwonych Khmerów, które miały ruszyć przeciwko nowemu rządowi Kampuczy wspieranemu przez Hanoi (w tym czasie ludzie Pol Pota otrzymywali pomoc z Chin). Pol Pot kierował działaniami partyzanckimi aż do lat 90., choć z czasem jego wpływ na organizację malał.
W połowie lat 90. Czerwoni Khmerzy byli już niemal zupełnie rozbici. W 1997 roku Pol Pot został aresztowany przez własnych towarzyszy i skazany za zdradę stanu. Umarł, zanim zdążył odbyć karę. Pol Pot zmarł 15 kwietnia 1998 roku z przyczyn naturalnych.
W 2006 roku rozpoczęły się procesy przywódców Czerwonych Khmerów prowadzone przez ONZ i rząd Kambodży. Wielu z nich zostało skazanych za przeprowadzenie ludobójstwa na kary dożywotniego więzienia.
Czytaj też:
Banda czworga. Jak rewolucja (kulturalna) pożarła własne dzieciCzytaj też:
Ernesto Che Guevara. Dlaczego dla lewicy stał się legendą?Czytaj też:
Muammar Kaddafi. Panarabizm, socjalizm, nacjonalizm