• Maciej RosalakAutor:Maciej Rosalak

Groza Berberów

Dodano: 
Bitwa o Tunis (1535)
Bitwa o Tunis (1535) Źródło: Wikimedia Commons
Kontrakt pirata z sułtanem sprawił, że silna flota Hayreddina Rudobrodego ruszała każdej wiosny do bezpardonowej walki z chrześcijanami.

Morska ofensywa islamu na wybrzeża i wyspy akwenów śródziemnomorskich rozpoczęła się w VII w., kilkanaście lat po zdobyciu przez Arabów Palestyny i Syrii (634–640). W 655 r. pierwsze zwycięstwo nad flotą bizantyjską odniósł namiestnik Egiptu – Abdullach ibn Saad. Najpierw w arabskie ręce wpadł Cypr, a następnie Rodos. Wyspę tę w 1090 r. zdobyli Turcy seldżuccy. Odbite przez Bizancjum podczas pierwszych wypraw krzyżowych, zostało zajęte w 1309 r. przez joannitów, którzy trwali tam do 1522 r. Cypr natomiast przechodził od X w. z rąk bizantyjskich w ręce krzyżowców i feudałów zachodnioeuropejskich (koniec XII w.–połowa XIII w.), a wreszcie republik kupieckich Pizy, Genui i Wenecji. Wenecjanie utrzymali wyspę do 1571 r., gdy dostała się na ponad 300 lat pod panowanie osmańskie.

Podczas dżihadu Arabowie i północnoafrykańscy piraci muzułmańscy zajmowali od VIII do XI w. należące do Bizancjum wyspy: Sardynię, Baleary, Kretę, Korsykę, Sycylię i Maltę oraz zdobywali – na południowych wybrzeżach Italii – Tarent, Bari i Neapol, a w Prowansji wznieśli twierdzę Fraxinet. Na wschodzie akwenu śródziemnomorskiego cztery lata (674–678) Arabowie utrzymywali przyczółki na południe od stolicy Bizancjum, a bazę floty stanowiło pobliskie Kyzikos, skąd w 717 r. zaatakowali miasto.

Zdobywcze i łupieżcze napady, ułatwione wycofaniem z Morza Śródziemnego floty bizantyjskiej, wyprowadzali z portów – usamodzielnionych już od Bagdadu – Maroka, Algieru i Tunisu. W okresie wypraw krzyżowych oraz zbrojnych konfliktów wewnątrz świata islamu, niejednokrotnie bardziej zażartych od walk z chrześcijanami, muzułmańska agresja śródziemnomorska doznała regresu. Po zdobyciu Konstantynopola (1453) uruchomiło ją na wielką skalę imperium osmańskie. Osmanowie korzystali z usług północnoafrykańskich piratów (korsarzy), którzy poza łupem zdobytym w chrześcijańskich miastach nabrzeżnych i statkach zyskiwali sławę wojowników Proroka.

Rudobrodzi braciszkowie

Po 1492 r., gdy wojska królów Ferdynanda Aragońskiego i Izabelli Kastylijskiej zdobyły ostatni muzułmański przyczółek na Półwyspie Iberyjskim – Grenadę, tamtejsi wyznawcy islamu dostali do wyboru przyjęcie chrześcijaństwa lub wygnanie. Znaczna część Maurów udała się wtedy do Maghrebu, wzmacniając bazy pirackich gniazd. Z kolei piraci ze wschodniej części Morza Śródziemnego przenosili się tu, by uniknąć podatków nakładanych przez Osmanów. Po zdobyciu w 1504 r. przez Oruća Barbarossa (Baba Oruća) dwóch papieskich galer płynących z Genui do Civitavecchia pochodzący ze wschodu, ale działający z Tunisu pirat zyskał wielki rozgłos oraz zastępy rabusiów gotowych służyć w jego flotylli.

Artykuł został opublikowany w 1/2023 wydaniu miesięcznika Historia Do Rzeczy.