11 listopada 1918 roku – dla Polaków data tak symboliczna – to umowny koniec I wojny światowej. Państwa centralne poniosły klęskę i tego dnia podpisano rozejm w Compiègne. Tego dnia Rada Regencyjna przekazała władzę zwierzchnią nad wojskiem brygadierowi Józefowi Piłsudskiemu oraz mianowała go naczelnym dowódcą wojsk polskich.
O tamtych listopadowych dniach pisał później Jędrzej Moraczewski:
Niepodobna oddać tego upojenia, tego szału radości, jaki ludność polską w tym momencie ogarnął. Po 120 latach prysły kordony. Nie ma „ich”. Wolność! Niepodległość! Zjednoczenie! Własne państwo! Na zawsze! Chaos? To nic. Będzie dobrze. Wszystko będzie, bo jesteśmy wolni od pijawek, złodziei, rabusiów, od czapki z bączkiem, będziemy sami sobą rządzili. (...) Cztery pokolenia nadaremno na tę chwilę czekały, piąte doczekało.
11 listopada 1918 roku to symboliczny dzień odzyskania przez Polskę niepodległości. Walka o kształt państwa trwała jeszcze wiele kolejnych miesięcy. Polacy walczyli o polskie granice z Ukrainą, Czechosłowacją i Niemcami. Walczyli w powstaniach śląskich oraz w zwycięskim powstaniu wielkopolskim. Polska odepchnęła bolszewicką Rosję znad Wisły blokując jej marsz na Zachód.
Jak wyglądała polska droga do niepodległości? Sprawdź swoją wiedzę w naszym QUIZIE!
QUIZ: Polska Niepodległa. Jak odzyskaliśmy wolność?
QUIZ:
Niepodległa! Jak Polska odzyskała niepodległość?
Więcej:
I wojna światowa miała zakończyć się lada chwila. Klęska państw centralnych była już właściwie przesądzona. Choć państwa Ententy mogły już niemal świętować sukces, to radość ze zwycięstwa przyćmiewały wielomilionowe straty w ludziach. I wojna światowa, choć dla aliantów wygrana, pozostaje do dziś okresem traumatycznym. Setki tysięcy, miliony młodych mężczyzn poległo w wojnie, która – jak wierzono w połowie 1914 roku – potrwa zaledwie kilka tygodni.
Zupełnie inne nastroje panowały na będących pod zaborami ziemiach polskich. Polacy od dekad czekali na wielki, międzynarodowy konflikt, który poróżni zaborców ziem Rzeczpospolitej. I wojna światowa dawała Polakom nadzieję na odzyskanie niepodległości.
W październiku 1918 roku Polacy byli coraz bardziej zdeterminowani, aby zrzucić w końcu zaborcze jarzmo. Czekano na odpowiedni moment, aby ostatecznie wypowiedzieć posłuszeństwo władającymi Polską obcym monarchom i władzom. 7 października 1918 roku Rada Regencyjna urzędująca w Warszawie proklamowała utworzenie niepodległego państwa polskiego, jednak to nie w Warszawie, a w Zakopanem okoliczni mieszkańcy postanowili proklamować „prawdziwe” państwo polskie, otwarcie buntując się przeciwko zaborcy.
13 października 1918 roku pod pomnikiem Grunwaldzkim w Zakopanem odbyło się zgromadzenie, które zwołał naczelnik gminy Zakopane Wincenty Regieć. Na zebraniu pojawiło się około 500 osób. Jego przewodniczącym wybrano (kompromisowo) znanego pisarza Stefana Żeromskiego, który od lat regularnie pojawiał się w Zakopanem; stolica Tatr była od dawna jego drugim domem. Wiceprzewodniczącymi wiecu zostali: hrabia Władysław Zamoyski, człowiek niezwykle dla Zakopanego i Tatr zasłużony, a także Wincenty Szymborski (ojciec Wisławy) oraz Mariusz Zaruski, znany taternik, żeglarz, późniejszy generał i twórca Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego.
Czytaj też:
Rzeczpospolita Zakopiańska. Jak niepodległa powstała pod Tatrami
Więcej QUIZÓW:
Czytaj też:
QUIZ: Od Paryża do Tokio. Czy znasz życiorys Romana Dmowskiego?Czytaj też:
QUIZ: Józef Piłsudski. Co wiesz o Naczelniku?Czytaj też:
QUIZ: Państwa upadłe, nieuznawane, nieistniejące. Co o nich wiesz?