Bitwa pod Hastings była nieuniknionym rezultatem inwazji na Anglię normańskich wojów pod przywództwem Wilhelma Zdobywcy. Książę Normandii wylądował w Pevensey na południowo-wschodnim wybrzeżu Anglii. Był to początek końca dotychczasowych dziejów Wysp Brytyjskich.
Jednym z najcenniejszych źródeł, dzięki któremu znane są dzieje podboju Anglii przez Wilhelma Zdobywcę jest Tkanina z Bayeux. Jest to płótno o długości 68 metrów i szerokości 0,5 metra, na którym wyhaftowano wiele scen opowiadających historię Wilhelma, przebieg bitwy pod Hastings oraz inne wydarzenia, jakie w tym czasie miały miejsce w Anglii. Szacuje się, że Tkanina z Bayeux powstała w drugiej połowie XI wieku, krótko po objęciu tronu przez Wilhelma. Jej twórca jest jednak nieznany.
Wikingowie we Francji
Wilhelm to starofrancuskie imię pochodzenia germańskiego („wil” oznacza pragnienie, a „helm” oznacza ochronę). Zostało wprowadzone w Anglii przez Wilhelma Zdobywcę i szybko stało się niezwykle popularne. W XIII wieku było to najczęstsze imię wśród Anglików.
Wilhelm miał w swoich żyłach krew Wikingów. Chociaż mówił po francusku i dorastał w Normandii, która była lennem francuskiego króla, zarówno Wilhelm, jak inni Normanowie pochodzili od skandynawskich najeźdźców. Jeden z przodków Wilhelma, Rollo, dokonywał najazdów na północną Francję wraz z innymi Wikingami pod koniec IX i na początku X wieku. Ostatecznie osiadł na terytorium nazwanym Normandią (nazwa pochodzi od określenia „Norseman” – ludzie Północy), zgadzając się na zawarcie pokoju z królem Francji.
Wilhelm był nieślubnym synem Roberta I, księcia Normandii i jego kochanki Arlette, córki garbarza z miasta Falaise. Z powodu swojego pochodzenia wielu, zwłaszcza angielskich historyków, określało go mianem Wilhelma Bękarta.
Książę Robert, który nie miał innych synów, wyznaczył Wilhelma na swojego dziedzica. W 1035 roku, kiedy Robert zmarł, Wilhelm mając zaledwie 7 lat, został więc księciem Normandii. Ta decyzja nie podobała się wielu możnym, którzy próbowali zgładzić młodego księcia. Ten jednak uniknął śmierci, choć zorganizowano na niego przynajmniej kilka zasadzek.
Wilhelm był zdolnym dzieckiem, szybko się uczył, zdobywał przyjaciół i posłuch. Zanim ukończył 20 lat miał już wokół siebie grono zaufanych ludzi. Początkowo wspierał go także król Francji Henryk I, choć z czasem Wilhelm, chcąc coraz bardziej rozszerzać swoje wpływy, postanowił przeciwstawić się swojemu suwerenowi. Konflikt z Paryżem zakończył się przejęciem przez Wilhelma regionu Maine.
Prawdopodobnie w roku 1051 Wilhelm Zdobywca odwiedził Anglię i spotkał się ze swoim kuzynem Edwardem Wyznawcą, bezdzietnym angielskim królem. Według historyków normańskich, Edward obiecał uczynić Wilhelma swoim spadkobiercą, jednak na łożu śmierci zmienił zdanie i oddał królestwo w ręce Harolda Godwinsona, który był głową znamienitej angielskiej rodziny szlacheckiej. Kiedy w styczniu 1066 roku zmarł król Edward, to Harold Godwinson został ogłoszony królem jako Harold II.
Wilhelm natychmiast zakwestionował jego prawa do tronu, stwierdzając, że to jemu Edward obiecał królestwo. Nie tylko Wilhelm miał zastrzeżenia co do władzy Harolda. Przeciwko niemu wystąpił także jego własny brat, Tostig oraz król Norwegii Harald III Hardraade.
Harold najbardziej obawiał się Wilhelma, zebrał więc swoje wojska spodziewając się ataku Normanów. Jednak zanim zaczął walczyć z Wilhelmem, musiał najpierw rozprawić się z bratem, który rozpoczął serię najazdów na ziemie w okolicach Londynu. We wrześniu Tostig połączył siły z królem norweskim Haraldem III i najechał Anglię od strony Szkocji. 25 września 1066 roku Harold starł się z nimi w bitwie pod Stamford Bridge, pokonując przeciwników. Bitwę tę uważa się za koniec epoki najazdów Wikingów na Anglię.
Bitwa pod Hastings
28 września 1066 roku Wilhelm wylądował w Anglii niedaleko Pevensey. Przybyło z nim około 7 tysięcy piechurów i kawalerzystów. Wilhelm szybko zajął Pevensey i pomaszerował w stronę Hastings, gdzie zatrzymał się, by zorganizować swoje siły przed atakiem na Londyn. 13 października Harold przybył wraz ze swoją armią w pobliże Hastings.
14 października 1066 roku rozpoczęła się bitwa pod Hastings. Stracie trwało sześć godzin. Początkowo szala zwycięstwa przechylała się na stronę Harolda. Wilhelm stracił w jej trakcie trzy konie, co za każdym razem wywoływało popłoch wśród jego ludzi, którzy tracąc wodza z oczu, sądzili, że poległ. Kiedy pod Wilhelmem padł trzeci wierzchowiec, książę postanowił zmienić taktykę i upozorował ucieczkę. Anglicy, widząc Normanów w odwrocie, rzucili się dość bezładnie w pogoń. Wilhelmowi właśnie o to chodziło. Wtedy zarządził nagły zwrot i do ataku rzucił swoją konnicę. Łucznicy w tym czasie ostrzeliwali przyboczny oddział Harolda (huskarlów). Po niedługim czasie wojska Wilhelma rozgromiły siły angielskie. W czasie bitwy pod Hastings poległ sam król Harold oraz wielu earlów i możnych angielskich.
Wilhelm Zdobywca mógł iść od razu na Londyn i zapewne bez większych przeszkód zająłby go. Powziął jednak inną taktykę. Pustoszył ziemie wokół stolicy, czekając aż sami Anglicy przyjdą do niego z propozycją pokoju. Tak się stało. Wilhelmowi zaproponowano koronę, którą ten, po krótkim czasie udawanego wahania, przyjął. Wilhelm Zdobywca został koronowany na króla Anglii 25 grudnia 1066 roku w opactwie westminsterskim. W ten sposób anglosaska faza historii Anglii dobiegła końca. Francuski stał się językiem dworu królewskiego i stopniowo mieszał się z językiem staroangielskim, dając początek nowoczesnej angielszczyźnie.
Wilhelm Zdobywca zapisał się w historii jako skuteczny i rozsądny władca. Jednym z jego największych osiągnieć jest „Domesday Book”, wielki spis ziem i mieszkańców Anglii. Po śmierci Wilhelma I w 1087 roku, jego syn Wilhelm Rufus (Rudy), został koronowany jako Wilhelm II.
Czytaj też:
Magna Carta – czy była tak wyjątkowa? Fakty i mity o najsłynniejszym dokumencie AngliiCzytaj też:
Truso. Zanim powstał Gdańsk. Osada Wikingów na ŻuławachCzytaj też:
QUIZ: Kiedy zaczęła się Anglia? Co wiesz o Wyspach Brytyjskich?