Eleonora Akwitańska, ze względu na swój majątek, była najpierw niezwykle pożądaną kandydatką na żonę, a później jedną z najbardziej wpływowych osób w Europie. Ponadto brała udział w krucjacie i prowadziła bardzo rozległą politykę dynastyczną.

Korona Francji

Eleonora Akwitańska urodziła się w 1122 roku. Jej rodzicami byli książę Akwitanii Wilhelm X Święty i Eleonora de Châtellerault. Eleonora uchodziła za zdolne dziecko, a później piękną i inteligentną kobietę. Miała prawdopodobnie rude włosy i brązowe oczy – urodę odziedziczyła po ojcu.

Dwór w Akwitanii, na którym dorastała Eleonora, był wówczas uważany za najwytworniejszy dwór w Europie. Leżąca na południu dzisiejszej Francji Akwitania była krainą bardzo bogatą, dokąd ściągali uczeni i artyści z całego kontynentu.

Ojciec Eleonory, Wilhelm X był wykształconym człowiekiem (co nie było wtedy powszechne nawet wśród koronowanych głów). Zadbał przy tym także o edukację swoich dzieci. Młodszy brat Eleonory (o którym niewiele wiadomo) zmarł mając zaledwie 4 lata. Wówczas to Eleonora została dziedziczką Akwitanii. Kiedy miała 15 lat zmarł jej ojciec (być może został otruty). Młoda Eleonora otrzymała w spadku potężne dziedzictwo i... potężne kłopoty dyplomatyczne. Pół Europy miało bowiem ochotę pojąć ją za żonę, a tym samym wejść w posiadanie bogatego księstwa.

Kiedy do Eleonory dotarła wieść o śmierci ojca, przebywała ona na dworze arcybiskupa Bordeaux. Hierarcha wiedział, że Wilhelm X, na wypadek, gdyby przedwcześnie zmarł, na protektora swojej córki wybrał króla Francji, Ludwika VI Grubego. Arcybiskup wysłał więc poselstwo do Paryża.

Kiedy Ludwik VI dowiedział się o tej decyzji, nie zamierzał długo czekać na rozwój wypadków. Natychmiast zadecydował, że Eleonora poślubi jego syna, przyszłego Ludwika VII. Chodziło mu oczywiście nie o samą dziedziczkę, lecz o jej bogate ziemie. Do Bordeaux, gdzie przebywała Eleonora Akwitańska, niebawem dotarł królewski orszak prowadząc przyszłego męża księżnej Akwitanii.

Ślub odbył się 12 lipca 1137 roku w katedrze świętego Andrzeja. Eleonora już wówczas pokazała swój charakter. Ludwik VII mógł ją poślubić, ale pod warunkiem, że Akwitania pozostanie niezależnym księstwem. Ewentualne włączenie księstwa do Francji będzie mogło nastąpić dopiero w kolejnym pokoleniu, jeśli Eleonora i Ludwik mieliby potomka. Francuzi nie byli zadowoleni, ale musieli przystać na taki warunek.

Jeszcze w tym samym roku zmarł Ludwik Gruby, a jego syn Ludwik VII został koronowany na króla Francji. Koronowana została także Eleonora Uroczystość, jaka odbyła się przy okazji koronacji, zgorszyła wielu duchownych oraz mieszczan paryskich z powodu ogromnego przepychu (niezadowolenie wyrażał także sam Bernard z Clairvaux, który zresztą z czasem został powiernikiem królowej). Ludwik był jednak oczarowany swą żoną i nie zważał na żadną krytykę.

Z czasem Eleonora zdobywała coraz większe uznanie. Doceniano jej błyskotliwość i pobożność. Dzięki jej apelom Ludwik VII zakończył spór z papieżem Innocentym III. Eleonora rozmawiała także z Bernardem z Clairvaux, któremu zwierzała się z kłopotów z zajściem w ciążę.

Pierwsze dziecko Eleonora Akwitańska urodziła w 1145 roku. Była to córka, której nadano imię Maria. W tym samym roku Ludwik VII postanowił wziąć udział w wyprawie krzyżowej. Eleonora wyruszła w drogę wraz z nim. Królewska para przez trzy tygodnie mieszkała w Konstantynopolu, gdzie Eleonora zrobiła na wszystkich wielkie wrażenie.

Sama krucjata zakończyła się porażką, a Ludwik okazał się bardzo kiepskim wodzem. Ostatecznie porzucił własne wojska i wyruszył z Eleonorą do Antiochii. Był to początek rozpadu ich małżeństwa. Ludwik zaczął być bardzo zazdrosny. Uważał nawet, że Eleonora zdradza go z własnym stryjem (Rajmundem z Poitiers). W drogę powrotną do Europy małżonkowie wyruszyli na osobnych statkach. Ostatecznie oboje pojechali do Rzymu licząc na to, że papież udzieli im rozwodu. Papież Eugeniusz nie tylko jednak nie zgodził się na to, a nawet zmusił małżonków, aby spali w jednym łóżku. Oboje byli jednak zrezygnowani i nie chcieli do siebie wrócić.

Ostatecznie papież wyraził zgodę na unieważnienie małżeństwa w roku 1152. Dwie królewskie córki, Maria i Alicja, zostały oddane pod opiekę ojca. Eleonora otrzymała zaś zgodę na powrót do Akwitanii, gdzie objęła pełnię władzy.

W poszukiwaniu męża

Eleonora wiedziała, że Akwitania musi otrzymać dziedzica. Tym razem mogła jednak samodzielnie wybrać sobie męża. Decyzję o małżeństwie przyspieszyło zapewne kilka prób jej porwania. Już sześć tygodni po otrzymaniu rozwodu, Eleonora wyszła za mąż za Henryka, hrabiego Andegawenii, który starał się wówczas o tron angielski. Ślub odbył się 18 maja 1152 roku. Dwa lata później Henryk objął władzę w Anglii jako Henryk II Plantagenet.

Ich małżeństwo również nie należało do udanych, choć Eleonora twierdziła później, że to z Henrykiem była bardziej szczęśliwa, niż z Ludwikiem. Henryk niemal od początku jawnie zdradzał Eleonorę, choć jednocześnie para dogadywała w sprawach politycznych, tworząc pod tym względem zgodne małżeństwo.

Eleonora Akwitańska i Henryk II doczekali się gromadki dzieci. Mieli pięcioro synów i trzy córki. To nie sprawiło jednak, że bardziej się do siebie zbliżyli. W roku 1167 Eleonora opuściła Londyn i wyjechała do Poitiers obejmując, de facto, samodzielne rządy w Akwitanii. Jej dwór stał się na nowo najlepszym dworem Europy. Będąc z dala od męża, księżna i królowa utrzymywała z Henrykiem ożywione kontakty, choć były to relacje właściwie czysto dyplomatyczne.

W 1173 roku drugi z synów Henryka i Eleonory, Henryk Młody rozpoczął bunt przeciwko ojcu. Po stronie syna stanęła Eleonora, która nakłoniła młodszych synów, Godfryda i Ryszarda Lwie Serce (który bez wątpienia był jej ulubionym dzieckiem) do przyłączenia się do rebelii Henryka. To wywołało gniew angielskiego króla. Kiedy Eleonora opuściła Akwitanię, kazał ją schwytać i przywieźć do Anglii. Przez kolejnych 15 lat Eleonora Akwitańska pozostała uwięziona. Przenoszono ją często z miejsca na miejsce, gdyż podejmowano próby jej uwolnienia.

W roku 1189 zmarł Henryk II. Następcą angielskiego tronu został Ryszard Lwie Serce. Jego pierwszą decyzja było uwolnienie matki. Eleonora Akwitańska przybyła do Winchester, gdzie odebrała przysięgę od wasali jej syna. Natychmiast włączyła się aktywnie do polityki. Pełnię władzy w Anglii zyskała natomiast w chwili, kiedy Ryszard wyruszył na krucjatę. Eleonorze pomysł wyprawy krzyżowej się nie podobał. Uważała prz tym, że jest to dla Ryszarda tylko pretkest, a syn ucieka w ten sposób od małżeństwa. Kiedy Ryszard dostał się do niewoli cesarza Henryka IV, Eleonora zbierała sumę potrzebną na jego wykup.

Eleonora, pomimo upływu lat, pozostawała wpływową osobą. W 1199 roku tron Anglii objął jej najmłodszy syn, Jan bez Ziemi. Eleonora miała pewien wpływ na jego pogodzenie się z królem Francji. Ona także wybrała kandydatkę na żonę przyszłego francuskiego króla, Ludwika VIII. Jego żoną miała zostać wnuczka Eleonory Akwitańskiej, Blanka Kastylijska (święta Kościoła katolickiego), która z kolei w przyszłości została matką Ludwika IX Świętego.

Eleonora chorowała od 1201 roku. Przed śmiercią wstąpiła jeszcze do klasztoru w Fontevrault, gdzie spędziła ostatnie dni. Eleonora Akwitańska zmarła 1 kwietnia 1204 roku. Została pochowana w opactwie Fontevraud obok swojego męża Henryka II i syna Ryszarda Lwie Serce.

Czytaj też:
Mit Robin HoodaCzytaj też:
Magna Carta – czy była tak wyjątkowa? Fakty i mity o najsłynniejszym dokumencie Anglii