W sierpniu 1109 roku Polska stanęła w obliczu wielkiego zagrożenia. Na zachodzie gromadziły się wojska cesarza Henryka V, który zamierzał uderzyć na państwo Piastów. Henryk V działał oficjalnie jako sojusznik przyrodniego brata Bolesława III Krzywoustego, Zbigniewa, który został wypędzony z kraju kilka lat wcześniej. Henryk nie robił tego jednak z sympatii do odrzuconego Zbigniewa. Zamierzał wykorzystać spór dynastyczny, aby podporządkować sobie Polskę.

Krzywousty wiedział o ruchach swego brata oraz znał zamiary cesarza. Postanowił wykonać uderzenie wyprzedzające, lecz nie na ziemie niemieckiego, ale na Pomorze, gdzie mieszkały plemiona wciąż niezależne od Piastów, które, jak obawiał się książę, mogły w każdej chwili wesprzeć cesarską armię. Plan Krzywoustego zakładał uderzenie na jeden z ważnych grodów Pomorzan i rozbicie ich sił, aby nie mogły ruszyć na Polskę od północy, kiedy cesarz zaatakuje od zachodu.

Oblężenie Nakła

Bolesław Krzywousty zdecydował się na atak na Nakło. Był to znaczący, ufortyfikowany gród, z którego można było kontrolować ważne szlaki wodne i handlowe. Oblężenie Nakła zaczęło się 10 sierpnia 1109 roku. Polski książę dysponował siłą w liczbie około 600-700 zbrojnych.

Władcy pomorskich plemion, na wieść o siłach Krzywoustego pod Nakłem, zorganizowali odsiecz. Ku polskiemu księciu zmierzało około 4 tysiące wojowników. Kiedy dotarli pod Nakło, jak podaje Anonim zwany Gallem, Pomorzanie ustawili się w gęstym szyku obronnym, wbijając włócznie w ziemię i kierując ich groty ku przeciwnikowi. W ten sposób zamierzali powstrzymać szarżę ciężkiej jazdy i osłabić impet ataku.

Pomorzanie mieli znaczącą przewagę liczebną, ale to Polacy okazali większy taktyczny zmysł. Dużymi zdolnościami wykazał się m.in. palatyn Skarbimir, który przeprowadził manewr oskrzydlający, po czym zaatakował Pomorzan na tyłach. To całkowicie ich zaskoczyło. Atakowani z dwóch stron, szybko złamali szyki, popadając w panikę. Część wojowników próbowała wycofać się w stronę rzeki, ale bagnista okolica uniemożliwiała ucieczkę; wielu ludzi utonęło próbując wydostać się z zasadzki Bolesława i Skarbimira.

Anonim pisał, że w czasie bitwy pod Nakłem zginęło 27 tysięcy Pomorzan, co jest jednak liczbą zdecydowanie przesadzoną. Wiadomo jednak, że w starciu poległa ogromna liczba przeciwników polskiego księcia. Po tej klęsce załoga Nakła od razu się poddała. Po tym grodzie poddały się też kolejne, takie jak Piła i Złotów.

Zwycięstwo w bitwie pod Nakłem zabezpieczyło północną granicę Polski przed skoordynowanym atakiem z dwóch stron. Dzięki temu, kiedy kilka tygodni później wojska Henryka V uderzyły na polskie ziemie przez Łużyce i Śląsk, Krzywousty mógł skoncentrować całą uwagę na froncie zachodnim.

Tym samym kampania pomorska i obrona Głogowa stały się dwoma filarami w czasie wojny z Niemcami 1109 roku. Atak na Pomorze uniemożliwił wsparcie wojsk cesarskich, zaś obrona Głogowa, choć okupiona ogromną daniną krwi, zatrzymała inwazję Niemców. W efekcie Henryk V został zmuszony do odwrotu, a Polska zachowała niezależność, choć formalnie musiała uznać zwierzchność cesarza nad częścią ziem zachodniopomorskich w formie trybutu.

Czytaj też:
Zapomniany ojciec słynnego syna. Jakim władcą był Władysław Herman?Czytaj też:
Droga hańby polskiego króla. Kto pomógł mu uciec z Polski?Czytaj też:
Był wielkim przyjacielem Chrobrego. Zapomniano o nim na kilka wieków