Dopiero od epoki późnego brązu (ok. 1500 rok) powstał tzw. system regionalny (XVI-XII wiek). Termin „region” oznacza makroregion całego cywilizowanego świata od Indusu aż do Grecji. Wpadnie on pod panowanie perskie a następnie macedońskie, jednakże w omawianym okresie (na pewno XV-XIII wieku) podzielony jest na kilka potęg. Jedność tego świata wyraża się przez koncert mocarstw.
Potęgi
Najpotężniejszy był Egipt Nowego Państwa. Władcy Azji Mniejszej, gł. Kapadocji i wschodniej Frygii w łuku rzeki Halis, czyli Hetyci stolicę mieli w Hattusas. Babilon został zjednoczony przez Kasytów dłużej (400 lat) i trwalej niż komukolwiek innemu się udało. Egipt utrzymywał stałe stosunki z Bablilonią, Hetytami oraz, po upadku Mittani, z Asyrią. Do tego dochodzi Elam oraz huryckie państwo Mittani w Północnej Mezopotamii. Po rozbiciu państwa Mittani przez Hetytów po drugiej stronie Tygrysu powstanie Asyria. W tym okresie Syria jest polem bitwy i obiektem rywalizacji – pomiędzy Egiptem a Hetytami nie mogło powstać żadne silne państwo. Poza tym należy uwzględnić element zachodni – państwo Azara ze stolicą w Absa.
Pole walk
Niestety fragmenty korespondencji jakimi dysponujemy nie wspomina nic o Krecie – akurat wtedy na Krecie miały miejsce zawirowania polityczne, władzę przejęli mykeńscy najeźdźcy. Innym państwem, z którym kontakty były intensywne, był Babilon. Kontakty te polegały głównie na przymawianiu się o egipskie złoto. Lud Ahijawa był dla Hetytów twardą rzeczywistością, również Asyryjczycy stykali się z nim gdy podgryzali Hetytów w Syrii. Nie było bezpośrednich stosunków Babilonu z Elamem. Asyryjczycy kontaktowali się ze wszystkimi. Centrum geograficzne systemu było polem walki, wszystkie potęgi leżały na peryferiach. Pomiędzy Hetytami a Asyryjczykami toczyła się zimna wojna, czasem przeistaczająca się w gorącą. Źródła z biblioteki w Hattusas mówią, że Hetyci w końcu łaskawie uznali Asyrię za państwo.
Handel
Specyficzna była także wymiana ludzi i przedmiotów. Asyryjczycy bezczelnie przymawiali się o egipskie złoto („daj bo jestem biedny”), Kasyci zaś po prostu sprzedawali swe córki do haremów faraona i w ten sposób uzyskiwali cenny kruszec. Przedmiotem wymiany były także posągi bóstw, mające własności lecznicze [„wypróbowałem już wszystkich bogów, ale mnie nie uleczyli, wyślij mi posąg swojego” - „ja ci wysyłam, ale szybko oddaj”. Ich obieg zapewniali rezydenci poszczególnych państw – zwyczaj ten wyszedł od Amorytów na cały rejon bliskowschodni.
Egipcjanie kupowali żony hurtowo, jednak żadna Egipcjanka nie została sprzedana za granicę, aż do czasów córki Nefretete. Za to eksportowali lekarzy, z nieznanych przyczyn uznawanych za najlepszych. Za Ramzesa II wybuchła wielka wojna z Hetytami. Walki jeszcze trwały, gdy lekarze zaczęli kursować pomiędzy poszczególnymi państwami – widoczne było zniechęcenie do wojny, która toczy się już tylko siłą rozpędu. Materiałem strategicznym późnej epoki brązu stały się konie, które zaczęły odgrywać decydującą rolę w potencjale militarnym. Dlatego ważnym pytaniem jest: Kto wynalazł rydwan? Rydwany z mezopotoamii wykonane były ze skóry, celem zmniejszenia ciężaru, miały pełne koła, sztywno osadzone na osi i ciągnięte były przez onagry. Onagry niewiele ustępowały koniom, różnicę widać było w sprincie.
Czytaj też:
Dramaty w cieniu piramid. Okrutni i pomysłowi władcy EgiptuCzytaj też:
Kamień z Rosetty. Odkrycie archeologiczne stuleciaCzytaj też:
Bitwa pod Telamonem. Klęska walecznych Galów