Święta Barbara jest nie tylko patronką górników. Modlić może się do niej każdy, kto znajduje się w trudnej sytuacji. Jest uznawana za patronkę ciężkiej pracy oraz dobrej śmierci. O jej wstawiennictwo prosi się w czasie burz i pożarów. Barbara jest jedną z Czternastu Świętych Wspomożycieli.
Męczeństwo świętej Barbary
Opowieść o świętej Barbarze znana jest przede wszystkim ze średniowiecznej legendy. Z tego względu niektórzy historycy wątpili, czy taka osoba w ogóle istniała. Brak źródeł pochodzących z jej czasów nie świadczy jednak o tym, że postać ta jest zmyślona. Informacje na jej temat znaleźć można m.in. w pracach Symeona Metafrastesa, bizantyńskiego hagiografa żyjącego na przełomie IX i X wieku.
Barbara urodziła się pod koniec III wieku w Heliopolis (dziś Liban) w bogatej rodzinie pogańskiej. Podobno była bardzo urodziwa, a rodzice nie szczędzili nie jej kształcenie. Nie chciała jednak wychodzić za mąż. Barbara uczyła się w Nikomedii, gdzie pierwszy raz zetknęła się z naukami chrześcijańskimi. Kiedy jej ojciec dowiedział się o tym, wpadł jednak w gniew. Kazał zamknąć Barbarę w wieży, gdzie mogli odwiedzać ją tylko nauczyciele.
Istnieją różne wersje, jak wyglądało życie Barbary. Czy sakrament chrztu przyjęła w Nikomedii czy z rąk jednego ze swoich nauczycieli, który okazał się chrześcijaninem, kiedy przebywała już w zamknięciu? Tego nie wiadomo. Z przekazów można wywnioskować jednak, że ojciec Barbary próbował różnymi groźbami wymusić na córce zerwanie z chrześcijaństwem. Ona wówczas, nie mogąc znieść dręczenia, uciekła z więzienia. Wtedy też, szukając kryjówki przed ludźmi ojca, miały rozstąpić się przed nią skały, a ona ukryła się w grocie.
O tym, gdzie przebywa Barbara, miał powiedzieć jej ojcu pewien pasterz (później za karę jego owce zamieniły się w szarańczę).Kiedy Barbarę ujęto, jej ojciec zdecydował, aby przekazać ją władzom rzymskim.
Barbarę poddano wielu okrutnym torturom. Biczowano ją, przypalano, obcięto jej piersi i wywleczono nago na ulice, aby ją upokorzyć, lecz ona i tak nie porzuciła swojej chrześcijańskiej wiary. W końcu została skazana na karę śmierci poprzez ścięcie mieczem. Zanim została zamordowana, miał ukazać się jej Chrytys, który udzielił jej komunii świętej i leczył jej rany. Według przekazów, wyrok na Barbarze wykonał jej własny ojciec, którego za karę raził później piorun.
Kult świętej Barbary
Święta Barbara była czczona w Kościołach Wschodnich od VIII wieku. Wcześniej, bo pod koniec VI wieku, jej kult propagował papież Grzegorz I. Za jego pontyfikatu istniało w Rzymie oratorium pw. świętej Barbary. Męczennica z Nikomedii była szczególnie czczona przez rycerzy biorących udział w wyprawach krzyżowych. Górnicy wzywali jej opieki przynajmniej od połowy średniowiecza.
Relikwie świętej Barbary przechowywane są w miejscowości Burano koło Wenecji. W Polsce znajduje się fragment czaszki Męczennicy. Przechowywany jest w klasztorze w Czerwińsku nad Wisłą, gdzie przywiózł relikwię król Kazimierz Jagiellończyk. Wcześniej znajdowała się ona na zamku w Malborku, dokąd Krzyżacy wywieźli ją z Pomorza. Relikwia ta jest obecna na terenie dzisiejszej Polski od połowy XIII wieku. Początkowo przechowywali ją książęta pomorscy.
W Polsce kult świętej Barbary jest obecny przynajmniej od XI wieku. Najstarsze ślady świadczące o tym pochodzą np. z Modlitewnika świętej Gertrudy, córki Mieszka II. Na Śląsku od połowy XIV wieku, 4 grudnia, czyli wspomnienie świętej, obchodzono jako Barbórkę (Barborę). Do dzisiaj jest to najważniejsze święto dla ludzi wielu zawodów, w tym głównie dla górników i rybaków.
Czytaj też:
Bracia Męczennicy. Kim byli pierwsi święci pochodzący z Polski?Czytaj też:
Brunon z Kwerfurtu. Męczennik zapomniany na 800 latCzytaj też:
Jan Długosz. Jak banita został słynnym dziejopisem i królewskim wychowawcą