6 grudnia, we wspomnienie świętego Mikołaja z Miry, zwanego niekiedy świętym Mikołajem z Bari, warto przypomnieć jego historię i życiorys. Dlaczego święty zaczął być kojarzony z przynoszeniem podarunków?
Święty Mikołaj z Miry – fakty i legendy
O późniejszym świętym nie wiadomo zbyt wiele. Mikołaj żył na przełomie III i IV wieku, urodził się prawdopodobnie w Patarze (dzisiejsza Turcja). Był on biskupem Miry, podobno brał udział w soborze nicejskim, który odbył się w 325 roku, lecz nie ma na to pewnych dowodów, gdyż żadne źródło pochodzące z wcześniejszego okresu, niż VI wiek, nie przekazało o Mikołaju żadnej wzmianki. Mikołaj miał zginąć śmiercią męczeńską, lecz wiadomość o tym pojawiła się (przynajmniej spośród zachowanych źródeł) w połowie VI wieku za panowania Justyniana Wielkiego.
Pierwsze pewne informacje o Mikołaju pojawiają się dopiero w dziele „Praxis de Stratelatis” z VI wieku. Według tego przekazu niejaki Mikołaj miał uratować życie sześciu żołnierzy cesarza Konstantyna Wielkiego. Kolejne fakty na temat świętego Mikołaja ukazywały się w kolejnych dziełach w dalszych latach, a kult świętego Mikołaja, biskupa Miry, rozwijał się. Być może w owych czasach, to znaczy w VI-IX wieku, żyjący wówczas ludzie posiadali więcej sprawdzonych informacji na temat Mikołaja. Niestety do dnia dzisiejszego zachowało się stosunkowo mało źródeł, a daty ich powstania powodują, że prawdziwość wielu informacji na temat Mikołaja poddawana jest w wątpliwość. Niektórzy historycy zastanawiali się nawet, czy ktoś taki jak święty Mikołaj faktycznie kiedykolwiek istniał.
Bez względu na dylematy badaczy, święty Mikołaj od ponad tysiąca lat otoczony jest kultem przez kolejne pokolenia chrześcijan. Od bardzo dawna Mikołaj znany i popularny jest nie tylko w Kościele katolickim, ale również wśród prawosławnych i grekokatolików. Przypisuje mu się także liczne cuda.
O świętym Mikołaju powstało bardzo wiele opowieści. Część z nich to z pewnością tylko piękne legendy, lecz kto wie – w każdej takiej historii obecne może być ziarno prawdy.
Według najczęściej powtarzanych opowieści, święty Mikołaj od najmłodszych lat miał być bardzo pobożny i szlachetny. Po śmierci swoich rodziców postanowił oddać swój cały majątek. Całe życie pomagał biednym i pokrzywdzonym. Jako biskup Miry zwalczał pogaństwo i sprzeciwiał się arianom. Z dzieła Szymona Metafrastesa (pochodzącego z IX wieku) dowiadujemy się, że Mikołaj był przez pewien czas więziony przez kolejnych cesarzy, co uczyniło go męczennikiem za wiarę. W 325 roku, już jako biskup, brał udział w soborze w Nicei. W tym czasie był już blisko cesarskiego dworu i przyjaźnił się z cesarzem Konstantynem Wielkim, który w 313 roku wydał edykt mediolański, w którym zrównywał religię chrześcijańską z innymi religiami (był to, de iure, początek końca instytucjonalnego prześladowania chrześcijan w Cesarstwie Rzymskim).
Kolejne żywoty świętego Mikołaja powstawały jeszcze w IX, a później w XII i XIII wieku. Autorzy tychże hagiograficznych dzieł czerpali od swoich poprzedników, a także z licznych legend i opowieści ludowych na temat świętego Mikołaja.
Święty Mikołaj, według różnych przekazów, miał umrzeć 6 grudnia 345 lub 352 roku. Ciało świętego zostało przeniesione w 1087 roku z Miry do Bari leżącego w południowej Italii przez kupców z Bari, który obawiali się ataku Turków na Mirę. Tam właśnie, w bazylice we włoskim Bari, doczesne szczątki Mikołaja spoczywają do dzisiaj.
Dzień 6 grudnia czczony jest jako wspomnienie świętego Mikołaja przynajmniej od pierwszej połowy IX wieku. Od czasu Soboru Watykańskiego II (1969 rok) święto świętego Mikołaja zostało zniesione. W jego miejsce ustanowiono wspomnienie dowolne. Święty Mikołaj uznawany jest za patrona osób będących w trudnej sytuacji, a także patrona dzieci.
Czytaj też:
Święta Barbara. Zginęła podobno z rąk własnego ojca. Co o niej wiadomo?Czytaj też:
Adwent. Piękny czas oczekiwania. Najciekawsze tradycje i zwyczaje adwentoweCzytaj też:
QUIZ: Połącz datę z wydarzeniem. Nie pomylisz się?